İzmir’de kendisine ilişkin bir işletmesi bulunan Fatih Karadeniz, geçen yıl nisan ayında internet üzerinden elektrikli araba satın almak için sipariş oluşturdu. Geçen yıl 22 Nisan’da 50 bin liralık ön ödeme ölçüsünü yatıran Karadeniz, 11 Haziran 2024 tarihinde ödemeyi tamamlayamaması nedeniyle mukaveleyi feshetmek istedi. Lakin araç için yatırdığı ön ödemeyi geri alamadı. Karadeniz, İzmir Tüketici Hakem Heyeti’ne başvurdu. Hakem heyeti, Karadeniz’in talebini haklı bularak fiyatın iadesine karar verdi.
‘ARACIMI SATAMAYINCA SİPARİŞİ İPTAL ETMEK İSTEDİM’
Kararı memnuniyetle karşıladığını söz eden Karadeniz, “Bir araç almayı düşünüyordum. Almak istediğim aracı satan firmanın internet üzerinden uygun fiyatlı bir modeli satışa sunulmuştu. İnternet sitelerine girip, bir sipariş oluşturdum. 50 bin liralık ön ödeme aldılar. 1,5-2 aylık bir bekleme süreci vardı. Kalan ödemeyi tamamlayınca araç teslim edilecekti. O süreçte mevcut aracımı satışa çıkarmıştım. Ortaya bayram girdi. Ödemeyi tamamlamam gerekiyordu. Lakin aracımı satamayınca siparişi iptal etmek istedim. Daha sonra firmaya bunu bildirince 50 bin liralık ön ödemenin iade edilemeyeceğini öğrendim. İnternetten yaptığım araştırmalarda bununla ilgili öbür şikayetler de olduğunu gördüm. Şikayet yazmak yerine Tüketici Hakem Heyeti’ne başvurdum” dedi.
‘BELGELERİMİ FİRMAYA İLETTİM’
Firmanın geri dönüşünü beklediğini kaydeden Karadeniz, “50 bin lira ödemiştim. Toplam fiyat ise 1 milyon 850 bin liraydı. İnternetten araştırma yaptım. Tüketici Hakem Heyeti’ni öğrendim. Oraya başvurmak için muhakkak bir limit var. Daha yüksek olsaydı Tüketici mahkemelerine başvurmam gerekecekti. Şu an firmanın dönüş yapmasını bekliyorum. Mail üzerinden ulaştım. Evraklarımı firmaya ilettim. Hukuk takımının dönüş yapmasını bekliyorum. 2 haftalık bir müddetleri var” diye konuştu.
‘SİPARİŞ FORMUNA BAĞLI KESİNTİLER YASAL DEĞİL’
İzmir Tüketici Hakem Heyeti Üyesi Avukat Salih Emrah Ertan da elektrikli araçların piyasaya sürülmesi ile birlikte hakem heyetine müracaatların arttığını söyledi. Yeni firmaların ortaya çıkması ile bayi ağı olmayan firmalar üzerinden internetten elektrikli araç satışlarının ağırlaştığını söyleyen Ertan, “Vatandaşlar internetten bir sipariş oluşturup, bir kısmını peşin ödeyip geri kalan bedelin tamamını ödeyerek internetten otomobil satın alabiliyor. Lakin bu süreçte bazen iptaller olabiliyor. Satıcı firma, tüketici ya da süreçten kaynaklı iptaller yaşanabiliyor. Bu iptaller sırasında kimi firmaların tüketiciden aldıkları peşinatı iade etmemeleri durumunda tüketici hakem heyetlerine müracaatlar yapılıyor. Bu müracaatlarda çoklukla mahkemelerin de onayladığı halde, bedellerin tüketiciye iadesi sağlanıyor. Zira kanunun aradığı kaidelerde bir resmi noter huzurunda yapılan satış yok. Sipariş formuna bağlı olarak cayma bedeli ya da sipariş bedeli ismi altında yapılan kesintiler yasal görünmüyor. Bunu tüketiciden talep etmeleri yasal görünmediği için iade yoluna gidiliyor” dedi.
SİPARİŞ FORMLARI TÜKETİCİ ONAYI İLE GEÇERLİ
Ticaret Bakanlığı tarafından geçen ağustos ayında yayınlanan ‘Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmelik’ kapsamındaki 13’üncü unsurun 1 Ocak 2025’te yürürlüğe girdiğini kaydeden Salih Emrah Ertan, “Bu yönetmelikte internetten yapılan sipariş formlarının tüketicinin onayı ile geçerli olacağı, 14 gün içinde tüketicinin cayma hakkı olduğu ve bu müddette rastgele bir cezai kural uygulanamayacağı belirtiliyor. 7 gün içinde teslime hazır hale gelen taşıtlarla ilgili en fazla yüzde 10’a kadar bir peşinat ya da borçlandırıcı evrak alınabileceği düzenleniyor. Bu hususta teslimatın en geç 45 gün içerisinde yapılması gerektiği belirtiliyor. Tüketicinin 14 gün içinde cayma hakkı var lakin daha sonraki caymalarda da tüketici ‘bu bedeli ödemek zorundadır’ diye yorumlamamak lazım. Her olayın özelliğine nazaran bu koşulun geçersizliği ve peşinatın tüketiciye iadesi durumu oluşabilir” diye konuştu.
14 GÜNLÜK CAYMA SÜRESİ
Ertan, “Yönetmeliğe nazaran tüketicinin 14 günlük cayma müddeti var. Bu müddette tüketici rastgele bir sebep belirtmeden siparişten vazgeçebilir. Bunun dışında tüketiciye müddetinde teslimat yapılmazsa tekrar vazgeçebilir. Tüketiciye vaat edilen nitelikler yoksa ya da o süreçle ilgili vaat edilen sürecin nitelikleri uygun olmazsa tüketici tekrar haklı sebeple vazgeçebilir. Araç geldikten sonra arızalı çıkarsa, rastgele bir üretim aksamında arıza varsa, tüketici ayıp nedeniyle mukaveleden vazgeçebilir, arabayı iade edip bedel iadesi isteyebilir. Birebir nitelikteki aracın ayıpsız halini talep edebilir. Fiyatsız tamirat isteyebilir. Ek olarak ayıp oranında bedel indirimi talep edebilir. Eksper raporu alındığında örneğin aracın yüzde 10 pahasında bir indirim alabilir” dedi.
KARAR MÜDDETİ 3-8 AY
Vatandaşların tüketici hakem heyetlerine Tüketici Bilgi Sistemi (TÜBİS) ve e-Devlet üzerinden müracaat yapabileceğini açıklayan İzmir Tüketici Hakem Heyeti Üyesi Ertan, müracaat şartları hakkında şu bilgileri verdi: “Tüketiciler sipariş formu, satış kontratı, fatura, noter senedi üzere dokümanları ibraz ederek başvurabilir. Şayet bir arıza varsa, bununla ilgili fotoğraf ya da servis fişini de ekleyebilirler. Fizikî olarak kendi ikametlerinin bulunduğu ilçe kaymakamlıklarından ilçe hakem heyetlerine, vilayet hakem heyetine yahut satıcının adresinin olduğu hakem heyetine evrak oluşturarak müracaat dilekçesi ile başvurabilirler. Tüketici hakem heyetleri, 3 ile 8 ay ortasında kararlarını verir. Her evrak üzerinde tüketicinin ve satıcının haklarını gözeterek kanuna nazaran bir karar vermeye çalışılıyor.”
