SEVCAN ERSÖZLÜ/BLOOMBERG HT ARAŞTIRMA
BDDK bilgilerine nazaran, 2025 yılı başında toplam krediler içinde yabancı para kredilerin oranı yüzde 36,9 düzeyindeyken, 21 Şubat prestijiyle yüzde 37,9’a yükseldi. Döviz kredileri, dolar bazında yılbaşından bu yana yüzde 4,3 artış göstererek, aylık yüzde 1 büyüme hududunun neredeyse iki katı üzerinde bir yükseliş kaydetti.
Merkez Bankası’nın ticari kredilere yönelik aldığı son makroihtiyati önlem kapsamında, 2024 yılı sonunda yüzde 1,5’ten yüzde 1’e indirilen yabancı para krediler için aylık büyüme hududu bu sefer yüzde 0,5’e düşürüldü. Bu düzenleme yalnızca büyüme hududunu aşağı çekmekle kalmayıp, daha evvel istisna kapsamında bedellendirilen kredilerin kapsamını da daralttı.
Ocak 2025 başında, zarurî karşılık (ZK) düzenlemeleri çerçevesinde aylık YP kredi büyüme hududu yüzde 1’e düşürülmüştü. Lakin bu devirde yabancı para kredileri, bu hududun iki katından fazla artış gösterdi ve TCMB’nin ek önlem alacağına yönelik beklentileri güçlendirdi.
Dezenflasyonu sağlamak ismine uygulanan sıkı para siyasetinin bir sonucu olarak, TL’nin gerçek olarak istikrarlı bir halde kıymet kazanması ve döviz kurunun geçmişe kıyasla daha öngörülebilir bir patika izlemesi, gerçek kesimin döviz borçlanmaya yönelmesine neden oluyordu. Aylık YP kredi büyüme hududunun yüzde 0,5’e düşürülmesi, bu kapsamda uzun müddettir berbatlaşan gerçek kesimin net döviz durumunu denetim altında tutmaya yönelik bir makroihtiyati önlem olarak değerlendirildi.
Mevcut düzenlemeyle bankaların aylık yabancı para kredi büyüme kapasitesi 63,2 milyar TL’den 31,6 milyar TL’ye düşürüldü.
Öte yandan, 21 Şubat 2025 tarihli TCMB datalarına nazaran, yabancı para mevduatlarındaki haftalık artış son 1,5 yılın en süratli yükselişi olarak kaydedildi. Ağustos 2023’ten bu yana en büyük artışı gösteren yabancı para mevduatları, haftalık 4 milyar 315 milyon dolarlık yükselişle 174 milyar 669 milyon dolar düzeyine ulaştı. TCMB’nin faiz indirimleri ve Şubat ayı başında yatırım fonlarına getirilen stopaj artışı, yabancı para mevduatlarına olan talebi artırarak hacim artışını ivmelendirdi. Bankaların yabancı para kredi verme imkanlarının daraltılması, bankaların döviz mevduat toplama iştahını da azaltması bekleniyor.
