Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) Lideri Ömer Gönül, borsada %10 olan günlük süreç marjını değiştirmenin ya da borsa robotlarıyla ilgili kısa vadede yeni bir çalışmanın gündemlerinde olmadığını söyledi. Gönül, “gayrimenkule dönüştürülebilir tahvil projesi” için teknik hazırlık yaptıklarını duyurdu.
Gönül, Bloomberg ile gerçekleştirdiği mülakatta, gündeme ait soruları yanıtladı. Gönül’e yöneltilen sorular ve karşılıkları ana çizgileriyle şöyle:
Borsada günlük yükseliş ve düşüş limitlerinin değiştirilmesi konusunda bir hazırlığınız var mı?
Biz düzenleyici, denetleyici kurum olarak esasen piyasanın gereksinimlerine nazaran hareket etmeye çalışıyoruz. Olağan bunları az önce de söylediğim üzere yatırımcının kolay anlayabileceği, inançta olabileceği ortamlarda yapmaya çalışıyoruz. Şu anda %10 marjın âlâ çalıştığı kanaatindeyiz. Dünya örneklerinde sınırsız marj örnekleri var. Lakin bunların bilhassa finansal okuryazarlığı düşük olan yatırımcı kısmında daha büyük risk oluşturduğunu biliyoruz. Onun için en azından bir mühlet daha ek bir çalışmamız yok. Bu formda devam edeceğiz.
Para piyasası fonlarına %10 tahvil tutma kuralı getirdiniz. Burada gayesi tahvilleri desteklemek miydi?
Para piyasası fonlarında bunların, mevduat tutması yahut repo yapması üzere seçenekleri çok kullandıklarını gördük. Bu tarafta biraz daha sağlam bir liman olan tahvil yönelmelerinin yatırımcı açısından daha belirleyici olacağını düşündük. Yani faizlerin düşmesiyle birlikte bu fonlardan çıkmaları mümkün. Lakin biraz daha tahvilin sağlam liman olduğunu düşündüğümüz için biraz daha süreçleri denetlemenin kolay tarafına gidiyoruz. Yoksa tahvil alsınlar, tahvile bir dayanak üzere bir şeyimiz olmaz aslında. Bizim bilhassa fonlarda birinci baktığımız şey fon yatırımcısının sağlam limanlarda yatırım yapmasıdır.
VİOP’ta yapılan süreçler konusunda vakit zaman önemli tenkitler gündeme geliyor. Örneğin birtakım kümelerin pay bazlı operasyonlar yaptıkları üzere. Bu mevzuda sizin alanınızla ilgili bir çalışma var mı?
Şikayetlere bakıyoruz. VİOP doğal hisse piyasasından çok farklı bir durum. Bir sefer kaldıraç kullanabildiğiniz ve kendinizi hedge edebildiğiniz bir noktada VİOP. Artık açığa satış ile birlikte bunların biraz azalmasını bekliyoruz. Zira kimi yatırımcıların da bunu hedge maksatlı kullandığını kestirim ediyoruz. Yalnızca VİOP için değil, mevzuata ters her yeri, her hareketi zati takip ediyoruz. Karşıt hareket edene zati kesinlikle bir biçimde bir yaptırımı oluyor.
Piyasada sıkça konuşulan bir başka husus da yüksek frekanslı süreçler yapan robotlar. Bu bahiste da vakit zaman şikayetler oluyor.
Borsa yatırımcısı iseniz, orta ve uzun vadede pay tutuyorsanız bunlar sizi aslında ilgilendirmez. Günlük trading yapıyorsanız, günlük süreçler içerisindeyseniz bunlar da borsanın bir modülü. Yani mevzuata muhalif rastgele bir şey yapmıyorlar. Bunların düzenlemelerini esasen borsa yapmış. Bütün dünyada bunu yapıyorlar. Bütün algoritmalarını buna nazaran kurmuşlar. Şunu da biliyoruz; kimi algoritmalar yazılmış, onları takip etmeye çalışan var, karşısında duran var. Lakin dediğim üzere bunlar piyasanın bir modülü. Mevzuata muhalif bir süreçleri yok.
Halka arzlarla ilgili bu yıl ve gelecek yıl için öngörüleriniz nasıl? Geçtiğimiz periyotta halka arzlar herkesin gündemindeydi.
Bunların hepsi piyasanın bir kesimi. Şayet siz şu bakış açısıyla geliyorsanız: halka arzdan sonra bütün halka arz payları 5-6 tavan gidecek üzere bir bakış açınız varsa, şirket seçmiyorsanız o vakit başınıza gelene bir şey demek mümkün değil. İşte finansal okuryazarlık dediğimiz şey burada devreye giriyor. Yani kazanmanın bir sihirli formülü yok. Yalnızca piyasa kurallarını öğrenmekle ilgisi var. Piyasa gerçeği olarak mevzuata uygun olarak süreç yapan rastgele bir algoritma olabilir, öteki bir şey olabilir. Bunları dikkate alarak süreç yapmaları lazım. Bunlar piyasanın bir modülü.
Şu anda halka arz için ağır talep var. Biz elimizden geldiğince şirketler başvurdukça bunları sonuçlandırmaya çalışıyoruz. Kaç tane olur, sayı vermek yanlış lakin bu talebe nazaran tekrar yüksek sayıda halka arz olacağını kestirim ediyoruz.
Halka arzlar konusunda SPK’nın çok seçici davranmadığı istikametinde tenkitler de bulunuyor, bu bahse SPK cephesinden nasıl bakıyorsunuz?
Bizim kanunla verilen vazifemiz çok aşikâr. İzahnamenin dengeli olmasına bakarız, yani yatırımcının bilgilendirilmesine bakarız. Burada zati çok bir kriterimiz yok. Lakin muhakkak bir büyüklükte olmalarını bekliyoruz. Şirketi seçmek yatırımcının işi. Ben yalnızca gerçek bilgilendirildiğinden sorumluyum. Şayet güvenmiyorsanız o şirkete, yatırım yapmayacaksınız. Buna yatırım yapılır yahut buna yatırım yapılmaz demek üzere bir lüksüm yok.
Bizi yalnızca halk arz yapan bir kurum olarak görmek aslında tüm sermaye piyasaları açısından bir haksızlıktır. Biz sermaye piyasalarının tabanını büyütüyoruz. Şirketleri tahvillerle tanıştırıyoruz. Daha çok fon kuruyoruz, sukuklarımız var. Aslında sermaye piyasası araçlarının tamamına baktığımızda bu şuranın ne kadar kıymetli, işlerin ne kadar yayıldığını görmek mümkün.
SPK’nın önümüzdeki devir için hazırladığı yeni bir proje var mı?
Genellikle bölümün bizden taleplerini değerlendirmeye çalışıyoruz. Mesela GYODER ile birlikte gayrimenkule dönüştürülebilir tahvil diye bir şey üzerinde çalışıyoruz. Nasıl? Tahvil çıkartıyor, tahville gayrimenkul projesini destekliyor, finanse ediyor, günün sonunda o projeden gayrimenkul elde etmeniz mümkün. Yahut ‘ben gayrimenkulün fiyatını beğenmedim’ deyip tahvilin size önerilen faizini almanız mümkün. Çalışmalarımız devam ediyor, çalışmalarımızın başındayız. Bu cins yeni enstrümanların tanıtımında Bakan Bey (Mehmet Şimşek) takviye vermeseydi bu noktalara gelemezdik. Zira kendisinin piyasa deneyimi, bilgisi çok fazla. Dünya örneklerini bize veriyor, birtakım değişiklikler istiyor. Daima şunu söylüyoruz; ben enstrüman çıkartırım, piyasanın neye gereksinimi varsa ona tahlil bulmaya çalışıyoruz.
Kripto varlıklara ait ikincil düzenlemelerde takviminiz nasıl?
İkincil düzenlemeleri inşallah ocak ayı içerisinde yetiştiriyoruz, çıkartacağız. Ne getireceğiz? Bu platformların, kuruluşlarının nasıl yapılacağı ve kripto yatırımcısının nasıl inançta tutulacağı… İnançta tutmak derken, kendi doğal hayatı içerisinde saklamacılarla ve platformlarla çalışma adap ve temellerini belirleyerek sistemin inançlı olması için çalışıyoruz. Biz şirketin kurulma kurallarını, süreç yapma kaidelerini belirliyoruz. Bir de güvenlik sistemlerinin nasıl olacağı mevzularının hepsine TÜBİTAK ve MASAK’la birlikte çalışıyoruz.
