ABD Başkanı Donald Trump’ın 2 Nisan’da ithalata yönelik karşılıklı tarifelerin uygulanmasına ait kararnameyi imzalamasının akabinde global ticaret savaşlarının derinleşerek petrol talebini kısıtlayacağı beklentileri güçlendi.
Trump’ın “kurtuluş günü” olarak nitelendirdiği bu açıklamanın akabinde, Brent petrolün varil fiyatı, artan talep kaygılarıyla tıpkı gün yüzde 1’e yakın kıymet kaybederek 73,64 dolardan kapanırken, Batı Teksas tipi (WTI) ham petrol de yüzde 0,6 düşüşle 70,48 dolara geriledi.
Ardından, Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ve OPEC dışı birtakım üretici ülkelerden oluşan OPEC+ kümesinin kademeli üretim artışı kararına sadık kalınacağını açıklaması da talep daralmasıyla birlikte arz fazlası tasalarını güçlendirerek fiyatlar üzerinde ek baskı oluşturdu.
OPEC+ kümesi, 3 Nisan’da yaptığı açıklamada 1 Nisan prestijiyle günlük 2,2 milyon varillik istekli üretim kesintisini kademeli bir formda sonlandırarak, mayısta günlük 411 bin varillik üretim artışı yapacaklarını bildirmesinin akabinde Brent petrol birebir gün yüzde 5’ten fazla bedel kaybederek 69,63 dolardan kapattı ve Ekim 2023’ten bu yana en büyük günlük kaybını yaşadı. WTI da tıpkı gün 5,6 bedel kaybederek 66,33 düzeyine indi.
Söz konusu kaygılara ek olarak Çin’in 4 Nisan’da ABD’den ithal tüm eserlere yüzde 34 ek gümrük vergisi getirileceği belirtmesi de muhtemel global “ticaret savaşı” riskini güçlendirerek petrol fiyatlarının 63,85 dolara kadar gerileyerek Ağustos 2021’den bu yana birinci sefer 65 doların altını görmesine neden oldu.
Brent petrol tıpkı günü yüzde 6’ya yakın düşüşle 65,74 kapatırken, WTI da yüzde 6’dan fazla azalışla 62,10 dolardan tamamladı. Böylelikle Brent petrol nisanın birinci haftasında yüzde 9,2 bedel kaybederek 65,74 dolara geriledi ve Ağustos 2021’den bu yana en düşük haftalık kapanışı kaydetti.
“Fiyatlar uzun mühlet 80 dolar düzeyine dönmeyecek”
Londra merkezli güç enformasyon şirketi Energy Intelligence Group’un Petrol Piyasaları Ekonomisti Julien Mathonniere, AA muhabirine mevzuya ait yaptığı değerlendirmede, global petrol talebi görünümünün uzun müddet düşük seyredeceğini belirterek, fiyatların uzun mühlet 80 dolar düzeyine dönmeyeceğini söyledi.
Mathonniere, Trump ve OPEC+ kümesinin aldığı kararların petrol talebini büyük ölçüde baskıladığına işaret ederek, “OPEC+ kümesi piyasaya fazla arz sağlamaya devam ederken, global ticaret savaşlarının yarattığı ekonomik belirsizlikler nedeniyle talepte kıymetli bir artış beklemiyorum. Bu nedenle, petrol fiyatlarının yakın vakitte varil başına 80 dolara geri dönmesini beklemek güç.” dedi.
Bu sebeple petrol fiyatlarındaki düşüşün devam etmesinin beklendiğini tabir eden Mathonniere, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Özellikle dünyanın en büyük talep merkezlerinden biri olan Çin’de yapısal ekonomik problemler devam ediyor. Üstelik Pekin’in ABD ile büyük bir ticaret fazlası bulunuyor ve bu durum ülkeyi ABD’nin aldığı tarife kararlarında direkt maksat haline getiriyor. Petrol talebi süratle artan Hindistan bile mümkün bir global ticaret savaşının yıkıcı ekonomik tesirlerini göz gerisi edemez. Öte yandan, ABD iktisadı de yavaşlama riskiyle karşı karşıya zira tarifeler nihayetinde Amerikan vergi mükellefleri tarafından ödenecek.”
“Trump’ın müdafaacı ticaret siyasetleri, ihracatı artırma amaçlarıyla uyuşmuyor”
Mathonniere, ABD idaresinin ulusal güvenlik siyaseti ile gümrük tarifelerini ilişkilendirmesinin global “ticaret savaşları”nın yaşanmasına yer hazırladığını ve bu durumun Trump’ın ihracatı artırma maksatlarıyla karşıt düştüğünü söz etti.
Trump’ın izlediği siyasetlerin global ölçekte rekabetçi devalüasyon riskini artırdığını anlatan Mathonniere, “Ülkeler, ABD’nin uyguladığı tarifelere karşın ihracatlarını rekabetçi tutabilmek için para ünitelerini şuurlu olarak değersizleştirebilir. Bu durumda ABD malları başka ülkeler için daha değerli hale gelir ve Trump’ın istediğinin tersine ABD’nin ihracatını artırması zorlaşır.” sözlerini kullandı.
Mathonniere, yatırımcıların bu süreçte ABD dolarını izlemesi gerektiğini söz ederek, doların başka para üniteleri karşısında zayıflaması durumunda petrol talebinin de artacağı bilgisini paylaştı.
Trump’ın ilerleyen 6 ila 8 ay içerisinde doların kıymetini düşürmeye yönelik adımlar atabileceğini anlatan Mathonniere, böylelikle ülkede resesyon tehdidi yaratarak ABD Merkez Bankası’nın (Fed) duruma müdahale etmesinin sağlanacağını söz etti.
Mathonniere, tıpkı vakitte ABD’nin İran’a yönelik ataklarına de dikkat edilmesi gerektiğini belirterek, “ABD’nin İran’a yönelik askeri bir saldırısı petrol fiyatlarını varil başına 5 dolar artırabilir, fakat risk primleri çoklukla beklenenden daha süratli düşme eğilimindedir.” değerlendirmesinde bulundu.
