Edirne’de, geçen yaz aylarının yüksek sıcaklıklarla yağışsız geçmesi kuraklığı beraberinde getirirken hem çeltik hem de ekim yapacak buğday üreticisini zora soktu.
Çeltik tarlaları kuraklık nedeniyle debinin düştüğü Meriç ve Tunca ırmaklarından dönüşümlü sulandı. Buğday üreticisiyse ekim ayının da yağışsız geçmesiyle eserini kuru toprağa ekti.
Aralık ayındaysa bölgeye metrekareye 120 kilogram yağış düşerken, Bulgaristan’daki yağmur ve kar yağışları ile birlikte Meriç ve Tunca ırmaklarındaki debiler bir ölçü arttı.
Üreticinin umutla beklediği kış aylarındaki kar ve yağmur yağışları yetersiz kalırken, Meriç Irmağı’nda debi son devirde yeniden düşüşe geçti.
Devlet Su İşleri (DSİ) datalarına nazaran, kentte tarım yerlerinin sulamasında kullanılan Meriç Irmağı’nda debi geçen yılın birebir periyoduna nazaran azaldı. Geçen yıl 41 metreküp/saniye ölçülen debi, bu yıl 34 metreküp/saniyeye düştü.
Tunca Irmağı’nda ise geçen yılın birebir periyoduna nazaran bir ölçü artış gözlendi. Irmakta geçen yıl 2 metreküp/saniye olan debi, bu yıl 6 metreküp saniyeye yükseldi.
‘KIŞ DEVRİNE NAZARAN BU DEBİ EPEY DÜŞÜK’
Trakya Üniversitesi Doğal Afet Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdür Yardımcısı Doç. Dr. Musa Uludağ, iklim içerisinde dönemsel döngü sonucu, kurak dönemden geçildiğini belirterek, “Son yıllarda önemli manada bir kurak dönem yaşıyoruz. Her ne kadar yağmur biraz yağdı üzere düşünsek de Trakya’nın genel olarak ortalama yağışı 600 milimetre civarında lakin bu bazen 400 milimetreye kadar düşer. Bazen de 700-750 milimetreye kadar çıkar. Hasebiyle şu an ortalamanın altında bir periyodu geçirdiğimizi söyleyebiliriz. Doğal burada yağışın bir de cinsi ve çeşidi kıymetli. Yani yağmur halinde mi düşüyor? Kar formunda mi düşüyor? Ve son yıllarda giderek kar yağışlarında önemli bir azalış, hatta bu yıl bir ölçü yağmış olsa bile yerde kalma mühletinin çok kısa sürmesi ve yalnızca bir ve iki günde hudutlu kalması bilhassa su kaynakları açısından önemli risk oluşturuyor. Yağmur formunda meydana gelen yağışlar, yüzeysel akışa kendine verir ve daha çok yüzeysel akışla birlikte akarsularla kaybolur. Ancak yer altı suyunu temel besleyen yağış çeşidi kar yağışlarıdır. Münasebetiyle yer altı suları yeteri kadar beslenmediği vakit kaynak suları da kuruyacağı için akarsuların yaz debileri epeyce düşer ki biraz evvel baktığımız vakit Meriç’in debisinin 48 metreküp üzere bir bedelde olduğunu görüyoruz. Bu Meriç’in Kirişhane İstasyonu’ndan ölçülen yani Arda, Tunca ve Meriç’in birleştikten sonraki noktası. Bu yaz devrinin debisi. Kış devrinde, nemli bir periyotta bu debi epey düşük” dedi.
Nehir debilerinin düşük olmasının bir öteki nedeninin de Bulgaristan’ın uyguladığı siyasetten kaynaklandığını kaydeden Doç. Dr. Uludağ, “Tabii burada bu düşük olmasının bir nedeni yağışların geçtiğimiz yıllara nazaran giderek azalması ve niteliğinin değişmesinin yanı sıra öbür değerli bir faktör su idaresiyle ilgili olarak Bulgaristan’ın uyguladığı siyaset. Zira Bulgaristan bu 3 ırmak üzerinde 25’e yakın barajı var ve bu barajları daha çok kendi kullanmak maksadıyla yaptığı ve münasebetiyle yağışlı devirlerde barajlarda suyu tutarak yazın kurak devirde kullanmayı planlıyor. Münasebetiyle son günlerde ve bilhassa Bulgaristan’a önemli yağışlar düşmesine karşın o su Meriç Irmağı’nda akış olarak kendini göstermedi” diye konuştu.
‘BARAJLARIN BİR AN EVVEL FAALİYETE GEÇİRİLMESİ GEREKİYOR’
Doç. Dr. Uludağ, kentteki üreticilerin en kıymetli geçim kaynağından çeltikte, geçen sene yaşanan su derdinin bu yıl da yaşanabileceğine işaret ederek, “Büyük olasılıkla üretici geçen sene yaşadığı ezayı yaşayacak. Natürel bunun ne kadar oranda olacağını yahut ne çeşit önlemler alınacak bilemiyoruz. Lakin suyun mevcut durumu biraz evvel sayısı söyledim, 50 ile 20 metreküp ortasında devamlı değişiyor. Temelinde bu türlü bir mevsimde, debinin bu kadar sık değişmesi yağışla bağlantılı değil. Büsbütün Bulgaristan’daki baraj kapaklarının açılması yahut kapanmasıyla alakalı. Münasebetiyle su Bulgaristan tarafından tutulduğu sürece ve bizim bu suyla ilgili yatırımlarımızı yeteri kadar yapmadığımız sürece bu sorunu yaşayacağız. Natürel burada ne olabilir? Bizim Meriç yahut Tunca üzerine baraj yapma talihimiz yok. O vakit bununla ilgili yapılan işte Çakmak Barajı, Çömlekköy Barajı üzere barajların, yani rezervuar barajların olağan kaidelerde havzasının su tutması için uygun olmayan ama Meriç ve Tunca’den destek edilecek sularla doldurulup kurak devirde, yaz devrinde çiftçinin gereksinimine sunulacak barajların bir an evvel faaliyete geçirilmesi bu manada kıymetli bir nokta” sözlerini kullandı.
