TBMM Bayana Karşı Şiddet ve Ayrımcılığı Araştırma Kurulu, Kurul Başkanvekili Asuman Erdoğan başkanlığında toplandı. Kurulda, Bayan ve Demokrasi Derneği’nden (KADEM) Yönetim Kurulu Lider Yardımcı Canan Sarı, KADEM Vakfı Genel Müdürü Zeynep Demir, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Kadın Girişimciler Kurulu Lideri Nurten Öztürk, TOBB Dallar ve Girişimcilik Daire Başkanı Ahmet Saygın Laban, Cumhuriyet Bayanları Derneği Genel Lideri Prof. Dr. Tülin Oygür sunum yaptı.
6284 Sayılı Kanun’un aktif uygulanmasına gerektiğini dikkat çekilen KADEM sunumunda mağdurların müracaat süreçlerinde karşılaştıkları bürokratik pürüzlerin kaldırılması, müdafaa kararlarının süratle alınması ve uygulamadaki aksaklıkların giderilmesinin gerektiği işaret edildi. Şiddet faili erkekler için zarurî rehabilitasyon programlarının yapılmasının ehemmiyetine değinilen sunumda tekrarlayan şiddet hadiselerinin önlenmesi için faillerin kontrollü özgürlük kapsamında eğitim ve psikososyal dayanak programlarına tabi tutulması gerektiğine dikkati çekti.
HUKUKİ DAYANAĞA VURGU YAPILDI
Sunumda, mağdurların adalete erişiminin kolaylaştırılması için çalışmaların yapılmana ait “Baroların isimli yardım hizmetlerinin genişletilmesi ve şiddet mağdurlarının hukuksal takviyeden kesintisiz yararlanabilmesi sağlanmalıdır” denildi.
KADEM Vakfı Genel Müdürü Zeynep Demir sunumda, “Kadına yönelik şiddet bilgilerinin bir türlü bakanlıklar ile kurumlar ortası işbirliğine misal formatta yayınlamak konusunda devletin eksiği olduğunu düşünüyoruz” diye konuştu.
“ÖZ ELEŞTİRİNİZ OLD MU?”
Sunumun akabinde soru sormak için söz alan İYİ Parti Milletvekili Selcan Taşcı, “Ben o günkü bilhassa İstanbul Kontratı sürecindeki uğraşınız için teşekkür ediyorum lakin sonrasındaki geri çekilmeyle ilgili bir öz eleştiriniz oldu mu? Merak ediyorum. Zira bir konfor alanında faaliyet gösteriyor üzere algılanıyorsunuz lakin en çok hırpalanan STK’lardan biri oldunuz ve İstanbul Kontratı sunumda hiç geçmedi. Halbuki sizi bir mahallenin temsilinden, tahminen bütün bayanların temsiline evirecek bir süreçti” diye konuştu.
KADEM’in başta İstanbul Sözleşmesi’nin toplum ahlakına ziyan verdiği tezlerini reddettiğini hatırlatan Taşcı, şunları kaydetti:
*Yine eşcinsel yönelimleri yasallaştırdığı savlarını da reddediyordunuz. Lakin mukavelenin feshinden sonra toplumsal bir tansiyon öznesi haline geldiği üzere bir gerekçelendirme ile geride konum aldınız.
*Halbuki kontrat metni birebir. Yani savunduğunuz günkü metninle bugünkü metnin ortasında tek satır farklılık yok. En başında misyonu, vizyonu anlatırken bayanın onuruyla var olması dediniz, ya da bayanın karar sistemlerinde yer alması. Bütün başka münasebetleriniz gizli kalıyor olsa bile, yalnızca o gün verdiğiniz çabanın onurunu korumak için bile daha net konum almanız gerekmez miydi?
*Karar düzeneklerinde yer almaktan kelam ettiniz. Günün sonunda, kararı diğerleri aldı. Yani haklılığımıza, tezlerimizin doğruluğuna karşın o kararı değiştiremedik. ‘İstanbul Mukavelesi yaşatır’ diyen birçok bayan bugün hala ahlaksızlıkla suçlanıyor. Öteki birçok şeyle suçlanıyor.
*Toplumun bedel yargılarını maksat almakla suçlanıyor. En azından o bayanların çabasının bir modülü olmak ismine bugün de bir şeyler söylemeye devam etmeniz gerekmez mi?
“İÇ UYGULAMAYA ETKİLEYEN BİR ŞEY DEĞİL”
KADEM Yönetim Kurulu Lider Yardımcı Canan Sarı, DÜZGÜN Partili Taşcı’nın sorusuna avukat olarak cevap vermek istediğini belirterek, “İstanbul Mukavelesi çok kıymetli bir kontrattı. Bayana yönelik şiddetle çabada ve yasal metinlerin oluşturulmasında ilgili kurumları kurulmasında öncülük etmiş bir metindi. Fakat Mukavelenin yürürlükten kalkması iç uygulamayı etkileyen bir şey değil. Zira hiçbir mahkeme kararını verirken İstanbul Sözleşmesi’ne ters davrandığı için yargılama yapmıyor. 6284 sayılı maddedeki kararlara nazaran karar veriyor” diye konuştu.
“MAHKEMELERDE GÖRÜYORUZ”
“Sözleşme kalkmış olabilir ancak bizim maksadımız üzüm yemek bağcıyı dövmek değil” diyen Sarı, şunları kaydetti:
*Yani şiddete uğrayan bayanı şiddetten korumak, hiçbir halde çocuk olsun, aile olsun, bayan olsun, hiçbir insanımızın şiddete maruz kalmaması istikametinde çalışma yapıyoruz. Hasebiyle İstanbul Mukavelesi’nin getirdiği iç hukukumuza aktaramadığımız hoş düzenlemeleri de var. Nedir bu?
*Mesela orada GREVIO vardı, GREVIO raporlama yapıyordu. Sonuçta zorlayamaz. Hiçbir taraf, imzacı ülke, hiçbir kontrata ‘bugün çıkıyorum’ dediğinde her türlü mukaveleden çıkabilir. Lakin bu ön açıcı raporlardaki şeyler kendimizi de görmemiz açısından, bayana karşı şiddetle gayrette ülkemizin diğer gözlerden bakılması açısından da değerli.
*Yasal metinler tek başına korumaz, değerli olan onların getirdiği zihniyetin hem yasal metinlerde hem kamu kurumlarında hem STK’larda hem halk nezdinde oturmuş olması. Ben bu anlayışın oturduğuna inanıyorum.
*Yargılamalara baktığımızda bayana karşı şiddetle uğraşta hiçbir geri adım atılmadığını mahkemelerde görüyoruz. Doğal ki uygulama yanlışları var.”
“BENİM KARŞILIK VERMEM YANLIŞSIZ OLMAZ”
Taşcı, Sarı’nın yanıtı üzerine, “Ben türel bir soru sormadım. Türel boyutuyla soru geliştirmek gerekiyorsa Meclis onayıyla kabul edilmiş bir mutabakatın, yalnızca Cumhurbaşkanı kararıyla feshini gerçek buluyor musunuz?” sorusunu yöneltti. Sarı, “Meclis çatısı altında bu kadar vekilin olduğu yerde benim yanıt vermem hakikat olmaz” karşılığını verdi. Kurulda bayan yüklü bir idare oluşturulduğuna değinen Sarı, “Aslında burada da eşitlik sağlansaydı daha verimli olur diye düşünüyorum” dedi.
“BAYAĞI FARKLI YORUMLARA SEBEP OLDU”
Komisyon Başkanvekili Erdoğan, “Aslında liderimiz yani erkek olması bile başlangıçta bayağı farklı yorumlara sebep oldu lakin bugün rahatsızlığından ötürü gelemedi. Ben de sizin üzere düşünüyorum. Nitekim her iki tarafın da olması gerektiğini düşünüyorum. Aslında o denli bir dağılım vardı” dedi.
“İSTANBUL MUKAVELESİ’NİN KALDIRILMASI MEMLEKET İÇİN UYGUN OLMUŞTUR”
Cumhuriyet Bayanları Derneği Genel Lideri Prof. Oygür, yaptığı sunumun akabinde gelen sorular üzerine Başkanvekili Erdoğan’a itirazının olduğunu belirterek, kurul boyunca İstanbul Kontratı, LGBT ve toplumsal cinsiyet başlıklarının konuşulduğunu söyledi. Oygür, “Ben burada susmak dinlemek üzere bir şiddete maruz kaldım. İstanbul Kontratı LGBT’nin truva atıdır. İstanbul Mukavelesi’nin kaldırılması memleket için düzgün olmuştur” dedi.
CHP milletvekilleri Ersever ve Coşar ile DEM Parti Milletvekili Adalet Kaya’nın bu kelamlara karşı çıkmasının akabinde Oygür, “Ben sizi dinledim. Siz de beni dinleyeceksiniz, ben buyruk falan vermiyorum” reaksiyonunu gösterdi. Prof. Oygür’ün emir kipi kullandığını söyleyen milletvekilleri Ersever ve Coşar kuruldan ayrıldı.
“DEVLETİMİZ GREVIO RAPORU’NU FIRLATIP ATMIŞTIR”
Oygür, şunları kaydetti:
“Sözleşme bayana yönelik şiddetin tarihselliğiyle başlar ancak toplumsal cinsiyet eşitliğiyle içini doldurur. Artık diyeceğiz ki ‘burada ne mahsuru var, toplumsal cinsiyet eşitliği ne hoş.’ Hayır. Bu bilmemekten mi kaynaklanıyor? Kasti mi oluyor? Biz bunu anlayamıyoruz. Toplumsal cinsiyet eşitliği biyolojik cinsiyeti reddeden, cinsiyetin doğumda atandığını tabir eden, cinsiyetin ömürde bir ideolojik üslup, biçim olarak edinildiğini savunan, queer teorisinin temeli sözdür ve LGBT’nin temelidir. Devletimiz aslında İstanbul Sözleşmesi’nden çıkmamıştır. Devletimiz GREVIO Raporu’nu fırlatıp atmıştır.”
Tartışmaların akabinde Komite Başkanvekili Asuman Erdoğan, komsiyonun sona erdiğini söyledi.
