Ege Denizi Santorini Adası ve civarındaki sismik aktiviteye yönelik muhtemel risk değerlendirmesi bölgesel uyum toplantısından akabinde Seferihisar’a gelen Afet ve Acil Durum İdaresi Başkanlığınca (AFAD) Sarsıntı ve Risk Azaltma Genel Müdürü Prof. Dr. Orhan Tatar, AFAD Afetlere Müdahale Genel Müdürü Dr. Sadi Ergin, AFAD İzmir Vilayet Müdürü Nazif Ekinci, Kandilli Rasathanesi ve Sarsıntı Araştırma Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Nurcan Meral Özel, ODTÜ İnşaat Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ahmet Cevdet Yalçıner, Meteoroloji Genel Müdür Yardımcısı Yüksel Yağan, AFAD tarafından taşınabilir siren ve anons aracı konuşlandırılan Seferihisar ilçesinde kıyıda ve Kıyı Güvenlik Komutanlığına bağlı gemi ile Ege Denizi’nde inceleme yaptı.
“YIKICI TESİRİNİN OLMAYACAĞINI ÖNGÖRÜYORUZ”
İncelemenin akabinde açıklamalarda bulunan Afet ve Acil Durum İdaresi Başkanlığınca (AFAD) Zelzele ve Risk Azaltma Genel Müdürü Prof. Dr. Orhan Tatar, şunları söyledi;
*Hepinizin bildiği üzere iki tane farklı risk karşımızda duruyor. Bunlardan bir tanesi bir muhtemel volkan patlaması ya da bir tsunami oluşturacak büyüklükte bir sarsıntının olması durumunda ortaya çıkabilecek bir tsunami tesiri ya da bir volkan patlaması oluşabilecek volkanik küllerin kıyılarımıza kadar ya da ülkemizin değişik bölgelerine kadar ulaşıp ulaşmama konusunu değerlendirdik.
*Özellikle güneyden kuzeye hakikat geldikçe yani Muğla’dan daha kuzeye gerçek geldikçe kıyılarımız boyunca bu tsunami tehlikesinin gitgide azaldığını görüyoruz. Ancak örneğin Muğla, Bodrum, Datça Yarımadası’ndaki değişik yerlerde de bu tsunami tesirinin oluşması durumunda, bunun altını çizerek söylüyorum, en erken kıyılarımıza bir saatten daha evvel bir müddette gelmeyeceğini öngörüyoruz.
*Bunu yaptığımız modellemeler sonucunda ortaya koyuyoruz. Tsunaminin kıyılarımıza ulaşması durumunda yapılan değerlendirmelerde, modellemelerde bunun bir yıkıcı tesirinin olmayacağını öngörüyoruz.
*İzmir civarına, bugün bulunduğumuz bölgeye geldikçe bunun tesirinin daha da azalacağını yahut yok denecek kadar bir tesire sahip olacağını söyleyebiliyoruz.
“GEREKLİ HAZIRLIKLAR TAMAMLANDI”
*Diğer yandan mümkün bir volkan patlaması sonrasında neler olabileceğiyle ilgili de Meteoroloji Genel Müdürlüğümüzün yaptığı günlük projeksiyonlar var, günlük değerlendirmeler var.
*O arkadaşlarımız da burada genel müdür yardımcımız var, daire liderimiz var. Kendi grupları de her gün günlük nizamlı bir formda bilhassa hava akımlarının tahlilini yaparak değişik yüksekliklerde ne cins hava akımlarının olduğunu ortaya koyarak muhtemel bir volkan patlaması sonucunda oluşacak olan volkanik küllerin nerelere yanlışsız hareket edeceği konusunda günlük olarak esasen tahlil ederek bunu da AFAD’la paylaşıyor.
*Tsunami konusunda bilhassa bize uyarıyı veren kurum Kandilli Rasathanesi. Onlar bir Tsunami uyarısı verdiğinde AFAD’a biz bunu çok kısa mühlet içerisinde değişik kanallardan bilhassa haber alma yayma sistemi içerisinde işte kısa bildiriyle gereksinim olması halinde yeniden birebir formda bizim SİMAS dediğimiz daha faal, daha titreşimli ileti usulleriyle ya da tekrar tıpkı biçimde biliyorsunuz merkezi ezan sistemi, belediyelerimizin yeniden anons sistemlerini kullanarak bunu vatandaşlarımıza ulaştırabileceğiz. Bu hususta da rastgele bir eksiğimiz yok. Gerekli hazırlıklar tamamlanmış durumda.
DENİZ ÇEKİLMELERİNE AÇIKLIK GETİRDİ
Deniz çekilmeleri hakkında da konuşan Tatar şu açıklamalarda bulundu:
*Özellikle son günlerde, kıyılarımızda değişik bölgelerde deniz çekilmelerinin yaşandığını görüyoruz, su çekilmelerinin yaşandığını görüyoruz.
*Meteoroloji Genel Müdürlüğümüzün yaptığı bütün değerlendirmelerde bunların bilhassa kuzeyli rüzgarların tesirinde, bilhassa de sığ denizin olduğu ortamlarda denizin geriye gerçek sürüklendiği yahut süpürüldüğü bir durum olduğunu net olarak söyleyebiliriz.
*Doğal olarak da bunun bir meteorolojik olay olduğunu, bunun rastgele bir sarsıntının habercisi olmadığını tekrar altını çizerek söylemekte fayda var.
“RESMİ AÇIKLAMALARA PRESTİJ EDİN”
Acil durumlarda, vatandaşa hakikat ve sağlıklı bilginin ulaştırılması son derece büyük kıymet taşıdığını lisana getiren Tatar, “Bunu başaramadığımız takdirde biliyorsunuz bilhassa toplumsal medya üzerinde bir kadro farklı bilgi kirlilikleri oluşabiliyor, bir kadro dezenformasyon olabiliyor. Bu manada da vatandaşlarımızdan sizlerin vasıtasıyla ricamız bu tıp durumlarda kesinlikle resmi kanalların yaptığı açıklamalara prestij etmelerini bilhassa istirham ediyoruz” dedi.
“YUNANLI MESLEKTAŞLARIMIZLA TEMAS HALİNDEYİZ”
Sismik aktiviteleri Yunanlı meslektaşlarıyla birlikte takip ettiklerini ve üç modellemeye nazaran çalıştıklarını söyleyen Tatar şöyle konuştu:
*Sonuçta şu ana kadar 2200’ün üzerinde bir sismik aktivitenin olduğunu biliyoruz. Bu yaklaşık 15 günden bu yana olan toplam sismik aktivite. Bir yandan Yunanlı meslektaşlarımızla da temas halindeyiz. Oradaki araştırma kurumlarıyla da temas halindeyiz. Sismik aktivitenin aşikâr bir büyüklükte seyrettiğini görüyorsunuz.
*Yani baktığınızda 3 ile 4 ortası büyüklükteki sismik aktivitenin en fazla sayıda olduğunu görüyorsunuz. Biliyorsunuz 6 tane 5 ve üzeri büyüklükte bir sismik aktivite var. Bunlardan 2 tanesi 5.2 büyüklüğünde. Münasebetiyle bütün bu tsunami ile ilgili yaptığımız modellemeler birbirinden farklı senaryoya nazaran gerçekleşiyor.
*Yani bir, mümkün büyük bir volkanik patlama olursa nasıl bir tablo ortaya çıkar? Tsunami ile ilgili konuşuyorum. İki, yeniden denizin derinliklerinde bir tsunami tesiri yaratacak büyüklükte bir zelzele olursa nasıl bir tablo ortaya çıkar? Üç, her ikisinin karmaşımı ya da bir volkanik patlama sonucunda derin bir deniz altında heyelan oluşumu gerçekleşirse nasıl bir tablo ortaya çıkar? Buna nazaran modellemelerimiz var.
*Dolayısıyla bu modellemelerden sonra Ahmet Cevdet Hocam söz edecektir. Hiçbirisinde bizim oluşacak olan tsunami’nin kıyılarımızda bir yıkıcı tesirinin olmadığını görüyoruz. Münasebetiyle bu manada şunu söylemekte yarar var. Doğal olarak bugün biz Ege Denizi içerisindeki bu sismik aktiviteyi tartışıyoruz lakin başka yandan da ülkemiz bir zelzele ülkesi.
*İzmir’in Ege bölgesinde karada doğal olarak çok sayıda hisseleri var. Münasebetiyle bu manada bizim kesinlikle bilhassa bölgedeki sarsıntı tehlikesine rağmen hiçbir formda rehavete kapılmadan, hiç orta vermeden bir yandan eğitim farkındalık faaliyetlerimizi yürütürken öteki yandan da kesinlikle kentlerimizi bu manada hazırlamamız gerekiyor.
“KAPALI ALANLARA YÖNELMELİ HALKIMIZ”
Tsunami meydana geldiğinde insanların kıyıdan uzak yerlere gitmesi gerektiğini tabir eden AFAD Afetlere Müdahale Genel Müdürü Dr. Sadi Ergin, “Bir buçuk metre üzere bir tsunami tesirinin olması halinde, vatandaşlarımızın iç kısımlara gitmeleri gerekir. Volkanik bir patlama kelam konusu olursa, buna yönelik de hocalarımız şunu diyor yani N95 maske kullanılabilir. O kollayıcı olur. Onun dışında meskenlerdeki bacaların şapkaları meskenin içerisindeki korumayı sağlayabilir. Kapalı alanlara vatandaşlarımızın yönelmeleri öneriyoruz” diye konuştu.
“BÜTÜN SENARYOLARA NAZARAN SIĞACIK GÜVENDEDİR”
ODTÜ İnşaat Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ahmet Cevdet Yalçıner, Sığacık’ın inançta olduğunu vurguladı ve şöyle dedi:
*Korkunç bir tablo çizelim. Her türlü senaryo. Denizaltı heyelanı, volkan patlaması, krater çökmesi ya da 1956 yılında olan zelzele üzere bir sarsıntı. Her senaryo orada denendi ve elimizdeki yazılım da yılların getirdiği milletlerarası ölçekte kabul görmüş.
*Uzmanlığımız da bu husustadır. 2020’deki tsunaminin yaptığının esamesi burada olmayacak. Bulunduğumuz bölge Sığacık ve Seferihisar için söylüyorum. Santorini tarafındaki oluşacak makûs senaryoların hepsine dair tsunami açısından hiçbir tesir görmeyeceğini söylüyorum.
*Ama farkındalık değerli. Ben biliyorum en düzgün farkındalık şu anda Sığacıklılar da zira yaşadılar. Bu farkındalık keşke öteki yerlere de ulaşsa.
*Denizin çekilme mümkünlüğü var. Zira fay kırılırsa çekilme biçiminde dalga oluşacak. Denizdeki o anormalliği önemseyip, oradan meraklanmayıp kıyıdan uzağa gitmek. Denizdeysek de teknemizde 50 metre su derinliği kafidir.
*Açığa gidin o vakit etkiyi görmezsiniz. Zati o güçlü tsunami de 50 metre su derinliğinde olan teknelerde bir meşakkat yok ancak 10 metre 5 metre su derinliğinde olan tekneler sürüklenmiştir. Tekrarlıyorum şu anda Santorini merkezi bütün senaryolara nazaran Sığacık inançtadır.
“7-24 ATMOSFERİ GÖZLEMLİYOR VE İZLİYORUZ”
Meteoroloji Genel Müdür Yardımcısı Yüksel Yağan ise şu ifadeleri kullandı:
“Meteoroloji Genel Müdürlüğü olarak yer düzeyinden 20 km düzeyine kadar kelam konusu riskleri direkt kıymetlendiriyoruz. Bu türlü kuvvetli bir volkan patlaması durumu kelam konusu olursa AFAD ile birlikte Meteoroloji Genel Müdürlüğü olarak bir takım tesis ettik. Bu özel bir grup 7-24 temeline nazaran daima olarak atmosferi gözlemliyor ve izliyor. Bu türlü durumda AFAD ile çabucak temasa geçip vatandaşlarımızın kelam konusu tesirden en az biçimde etkilenmesini sağlamaya çalışacağız.”
