CHP Bursa Milletvekili Orhan Sarıbal, cezaevlerinde yaşanan insan hakları ihlallerine ilişkin Adalet Bakanı Yılmaz Tunç’un yanıtlaması istemiyle Meclis Başkanlığına soru önergesi verdi.
Cezaevlerinde mahkumların sırayla uyumak zorunda bırakıldığını, yatak ve ranza eksikliği nedeniyle vardiya sistemiyle yerde yattığını, hijyen materyallerine erişimin ve sıhhat haklarının ihlal edildiğini belirten Sarıbal, şu tabirleri kullandı;
“CİDDİ BİÇİMDE İHLAL EDİLMEKTE”
”Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü’nün 2025 yılı şubat ayı datalarına nazaran, Türkiye’de toplam 395 ceza infaz kurumu bulunuyor. Fakat bu kurumların toplam kapasitesi 299 bin 940 kişi iken, tutuklu ve hükümlü sayısı 384 bin 216’ya ulaşmış durumda. Yani 84 bin 276 mahpus, kapasitenin çok üzerinde, insan onuruna yakışmayan şartlarda tutuluyor. Tuvalet sıraları saatler sürerken, koğuşlardaki haşereler mahpusların sıhhatini tehdit ediyor. Yetersiz duş imkanları, havalandırma ve aydınlatma eksiklikleri, bilhassa bayan mahpusların hijyen materyallerine erişiminde büyük külfetler yaşanıyor. Cezaevlerindeki sıhhat hizmetleri de yetersiz. Ağır ve kronik hastalığı olan mahpusların tedavi süreçleri aksamakta, mahkumların dilekçe, haberleşme ve görüş hakları önemli halde ihlal edilmektedir.”
“NASIL TEDBİRLER ALINACAK?”
Sarıbal, Bursa Barosu İnsan Hakları Komitesi ile birlikte Bursa E Tipi Cezaevi’ne yaptığı ziyarette ve kişisel olarak Marmara Ceza ve İnfaz Kurumu ile Bakırköy Bayan Kapalı Cezaevi’ndeki müşahedelerinde de misal ihlallerin yaşandığının belirtildiğini kaydederek, bu ihlallerin Anayasa’nın 17. hususu, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 3. unsuru ve 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Önlemlerinin İnfazı Hakkında Kanun’a açıkça muhalif olduğunu kaydetti.
Ceza infazının, mahpusların en temel haklarını ihlal eden, makûs muamele ve azaba dönüşen bir sürece evrilmesine ilişkin Adalet Bakanı Yılmaz Tunç’a hak ihlallerinin giderilmesi için ne üzere adımlar atılacağını soran Sarıbal, şu sözlere yer verdi:
*Bakanlığın cezaevlerindeki kapasite fazlası ve fiziki yetersizlikler üzerine bir incelemesi var mıdır? Aktüel mahkum sayısı ve kapasite dataları nelerdir?
*Temel insani gereksinimlere (tuvalet, yatak, sıcak su, havalandırma) erişimde yaşanan problemlerin giderilmesi için ne üzere tedbirler alınacaktır? Bayan mahpusların hijyen gereçlerine erişim sorunu nasıl çözülecektir? Cezaevlerinde sıhhat hizmetlerine erişimin uygunlaştırılması için rastgele bir çalışma yapılmakta mıdır?
*Ağır ve kronik hastaların tedavi süreçleri nasıl insani şartlara uygun hale getirilecektir? Mahpusların içme suyu, paklık gereçleri ve ısınma üzere temel gereksinimlerini parayla satın almak zorunda bırakılmaları insan haklarına alışılmamış değil midir? Devlet tarafından bu gereksinimlerin fiyatsız karşılanması istikametinde bir düzenleme yapılması düşünülmekte midir?’
