Aliağa Belediyesi, İlçenin tarihi helvacı beldesinde asırlardır dokunan Helvacı Kiliminin korunması ve bozulmadan gelecek nesillere taşınması için 2023 yılı Eylül ayında Türk Marka ve Patent Kurumuna Coğrafik İşaret Tescil Müracaatında bulundu. Yurt içinden ve dünyanın çeşitli ülkelerinden Helvacı Kilimi ile ilgili bilgi, doküman, yayın ve dokümanları derleyen Aliağa Belediyesi, bu maksatla Üniversitelerle işbirliğinde Helvacı’da bilimsel saha araştırması yaptırdı. Coğrafik İşaret Müracaat evrakında Ardahan Üniversitesi İnsani Bilimler ve Edebiyat Fakültesi öğretim üyesi Dr. Ebru Subaşı tarafından hazırlanan dokuma çeşidinin ayırt edici özelliklerini, üretim metodlarını, Helvacı kilimine özgün motifleri, dokuma tekniklerine ait örnekleri ve dokumaların kullanım emellerine nazaran tiplerini içeren kapsamlı bir rapor sunuldu. Aliağa Belediyesi’nin başvurusunu pahalandıran Türk Marka ve Patent Kurumu 1 Mart 2025 tarihinde Helvacı Kilimini Coğrafik İşaretli Eser olarak tescil etti.
KİLİM GELECEK JENERASYONLARA AKTARILACAK
Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından 1714 nolu Mahreç Coğrafik İşaret Tescil Evrakı ile onaylanan Helvacı Kilimi, 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında coğrafik işaret resmi müracaat tarihi olan 19.09.2023 tarihinden itibaren korunmak üzere tescillendi. Helvacı kiliminin tescil edilmesiyle tarihi dokuma hem korunacak hem de bozulmadan gelecek nesillere aktarılacak.
Aliağa Belediye Başkanı Serkan Acar, “Amacımız, Tarihi Helvacı Kilimini Has Yapısını Koruyup Gelecek Nesillere Aktarabilmek”
Aliağa Belediye Başkanı Serkan Acar, “Amacımız, Helvacı Kiliminin tarih boyunca müddet gelen kendine mahsus yapısını koruyup gelecek jenerasyonlara aktarabilmek. Bunun duyurusunu da bu coğrafik işaretin asıl sahibi olan Helvacı halkımızı temsilen siz kıymetli Helvacı muhtarlarımızla birlikte yapmak istedik. Kullanılan gereç, teknik, renk, motif, desen ve çeşit özellikleriyle özgün yöresel vasıflar taşıyan Helvacı kilimindeki motifler Türk kültürünün binlerce yıllık seyahatine dair derin manalar taşıyor” dedi.
HELVACI KİLİMİ
Doğal bitkisel kök boyalar ile yapılan iplikler ile kendine has dokuma metodu ile dokunan tarihi Helvacı Kilimi Aliağa ilçesinin eski ismiyle Helvacıköy olan Helvacı beldesinde üretilmektedir. Türk kilim sanatı içinde kıymetli bir yere sahiptir. Büsbütün Helvacı ve etrafındaki coğrafyada yetiştirilen koyun yününden yahut yün ile pamuk karışımı iplikten dokunan kilimdir. Bitkilerin kök, gövde, yaprak, meyve ve kabuklarından faydalanılarak renklendirilen ipliklerin yanı sıra koyunyünü kendi rengi ile de kullanılır. Coğrafik sonda üretilen düz dokuma yaygılar, “ip ağacı” denilen dik tezgâhlarda üretilir. Helvacı Kilimi, bez ayağı ismi verilen kilim tekniğine, cicim ve zili tekniklerinin de dâhil edilmesiyle üretilir. Helvacı Kilimi, gereç, kullanım alanı, renk ve motiflerine nazaran Şamı Kilim, Pandır Kilim, Koca-Goca Kilim, Kara Zili-Gara Sili, Meldin-Mendil, Yük Perdesi, Arkalaç, Namazlık, Minder, Heybe, Torba ve Çuval vb. isimler alır.
