Ülkemizde, dolandırıcılık hadiseleri teknolojinin gelişimiyle büyük bir ivme kazandı. Başlangıçta cep telefonları ve e-postalarla başlayan dolandırıcılık, artık ses klonlama ve yapay zekâ ile daha karmaşık hale geldi.
“Oltalama” usulüyle milyonlarca kişi mağdur oldu. Bilhassa pandeminin akabinde bu cins olaylar önemli halde arttı. 2020’de oltalama yoluyla yılda 460 bin dolandırıcılık olayı yaşanırken, 2024’te bu sayı 2,3 milyon adede çıktı. 2024’te önlenen dolandırıcılık teşebbüslerinin sayısı ise toplamda 3,8 milyon oldu. Adalet Bakanlığı’nın 2023 Adalet İstatistikleri’ne nazaran, Türkiye’deki en yaygın cürüm, mal varlığına karşı işlenen kabahatler oldu.
Dolandırıcılık, hırsızlıkla birlikte mal varlığına yönelik en fazla işlenen hata çeşidi haline geldi. Adalet Bakanlığı’nın datalarına nazaran, dolandırıcılık davaları son 5 yılda 5 kat arttı ve bu alanda en fazla dava açılıyor.
CEZALAR YETERSİZ
Avrupa Dolandırıcılıkla Çaba Ofisi (OLAF) bilgilerine nazaran, teknolojiyle yapılan dolandırıcılık teşebbüslerinde Türkiye, en başta yer alıyor. Bunun temel nedeni ise ferdî bilgilerin kolaylıkla çalınıp satılabilmesi. Ferdî bilgilerimizin bu kadar rahat elde edilebilmesi, Türkiye’yi dolandırıcılıkta tepeye taşıyor. Cezalar açısından Avrupa ve ABD ile farklar bulunuyor. Türkiye’de dolandırıcılığa verilen ceza, 3 yıldan 10 yıla kadar mahpus olabiliyor, lakin birden fazla hatalı bu cezaları almadan özgür bırakılıyor. ABD’de ise birebir hata için 10 yıl mahpus ve 10 bin ile 25 bin dolar ortasında para cezası uygulanıyor.
KİŞİSEL DATALARIMIZ TEHDİT ALTINDA
Bilişim uzmanları, şahsî bilgilerin karanlık internet (Dark Web) üzerinde satıldığını ve buna müdahale edilmesi gerektiğini belirtiyor. Ülkedeki bankalar ve GSM şirketlerinin kâfi güvenlik tedbirleri almadığı da vurgulanıyor. Uzmanlar, Türkiye’nin data güvenliği konusunda düşük bir skora sahip olduğunu ve dolandırıcıların teknolojiyi çok düzgün kullandığını tabir ediyor.
ENFLASYON DOLANDIRICILIĞI ARTIRIYOR
Prof. Dr. Hakan Kara, enflasyon ile dolandırıcılık hadiselerinin arttığını belirten bir paylaşımda bulundu. Enflasyonun yükselmesiyle, dolandırıcılıkla ilgili olay sayısının paralel olarak arttığı görülüyor.
DOLANDIRICILIĞIN YÖNTEMLERİ
E-posta Oltalama (Email Phishing): Düzmece e-posta göndererek şahsî bilgileri çalmayı emeller. Ekseriyetle tanınmış kurumlar üzere görünür.
Hedeflenmiş Oltalama (Spear Phishing): Kişisel bilgiler kullanılarak yapılan, daha inandırıcı ataklardır.
CEO Sahtekârlığı (Business Email Compromise-BEC): Şirket çalışanları, üst seviye yöneticilerin e-posta adreslerini taklit ederek kandırılır.
Telefon Oltalaması (Vishing): Telefonla yapılan, banka vazifelisi yahut polis üzere davranarak şahsî bilgi toplama sistemidir.
SMS Oltalaması (Smishing): Sahte SMS ile kişiyi yanıltarak şahsî bilgilerini çalmaya çalışır.
Sosyal Medya Oltalaması: Uydurma hesaplar yahut reklamlarla şahsî bilgileri ele geçirmeye çalışır.
Kötü Gayeli Yazılım Oltalaması (Malware Phishing): E-posta ekleri yahut temaslarla makus emelli yazılım bulaştırmaya çalışır.
