Ayakkabı üreticileri ile organize ayakkabı perakendesinin yüzde 80’ini temsil eden yerli ve yabancı markaların temsilcileri yüksek girdi maliyetleriyle kayıt dışı üretimin dala verdiği ziyanı ve tahlil tekliflerini konuşmak üzere İstanbul’da biraraya geldi.
Türkiye Ayakkabı Sanayicileri Derneği (TASD) Başkanı Berke İçten’in ev sahipliğinde düzenlenen ve Birleşmiş Markalar Derneği Başkanı (BMD) Sinan Öncel’in de katıldığı toplantıya ait yapılan açıklamada, hammadde ve yarı mamul ithalatında yüzde 100’ü aşan ek vergiler ve kayıt dışı üretim nedeniyle ayakkabı kesiminin var olma gayreti verdiğinin altı çizildi.
Toplantıda ayakkabı kesiminde daralan ihracatla, turiste satışlarda ibrenin tekrar üst döndürülmesi ve dalın nefes alabilmesi için iki mevzuda acil tedbir alınması istendi:
“Hammadde ve yarı mamul ithalatında uygulanan ek vergi oranları ivedilikle sıfırlanmalı. Yan endüstrici için gerekirse farklı bir teşvik sistemi geliştirilmeli.
Ayakkabıda yıllık 200 milyon ikili ulaşan kayıt dışı ve geçersiz üretimle gayret daha kararlı bir formda yürütülmeli.”
Sektör 2024’ü 550 milyon dolar cari açıkla kapattı
TASD Başkanı Berke İçten, yaptığı değerlendirmede dünya ortalamasının çok üzerindeki girdi maliyetleri nedeniyle ayakkabı kesiminin son iki yılda rekabetçiliğini büyük ölçüde kaybettiğinin altını çizdi. 2024’te ayakkabı ihracatının adet bazında yüzde 19,6, paha olarak ise yüzde 8,4 daraldığına dikkat çeken İçten, şunları söyledi:
“Aynı devirde Türkiye’nin ayakkabı ithalatında adet bazında yüzde 39,6, kıymet olarak yüzde 21’lik artış dikkat çekiyor. Ayakkabı dış ticaretimizde birkaç yıl evvel 500 milyon dolarlık cari fazlamız vardı. 2024’ü ise 550 milyon dolar cari açıkla kapattık. Elbette biz tüm hammadde ve yarı mamul muhtaçlığımızı yurt içinden karşılamayı dilek ediyoruz. Lakin o materyal ülkemizde üretilmiyorsa yahut çok kıymetliyse daha uygun bir maliyetle yurt dışından getirebilmeliyiz. Mevcut durumun tıpkı biçimde devam etmesi halinde bitmiş ayakkabı ithalatının daha da artmasından telaşlıyız.”
İçten Türkiye’de kayıt dışı ve düzmece ayakkabı üretiminin yıllık 200 milyon ikili ulaştığını varsayım ettiklerini belirten İçten, kayıt dışı üretim nedeniyle devletimiz yılda en az 1 milyar dolarlık gelir kaybına uğradığını da kelamlarına ekledi.
Sinan Öncel: Yüksek vergiler enflasyonla gayrete ziyan veriyor
BMD Başkanı Sinan Öncel de yüksek girdi maliyetleri nedeniyle ayakkabı başta olmak üzere emek ağır kesimlerin var olma savaşı verdiğine dikkat çekti. Hammadde ve yarı mamul eserlerin ithalatında uygulanan yüksek ek vergilerle ayakkabı kesiminin ayakta kalmasının imkânsız olduğunu vurgulayan Öncel, şöyle devam etti:
“Kira ve öteki maliyet kalemlerini de eklediğimizde biz tıpkı eseri Avrupa’daki birçok ülkeden daha değerliye mal ediyoruz. Öbür taraftan markalarımız koleksiyonlarını çeşitlendirmek için bitmiş eser de ithal ediyor. Fakat bitmiş eser için uygulanan referans fiyat nedeniyle maliyet ikiye katlanıyor. Hakikaten turiste satışlarımız ortada. İki üç yıl öncesine kadar Türkiye’de kartlı alışverişte yabancıların hissesi yüzde 10’un üzerindeydi. Oran, 2024’te yüzde 5’in altına geriledi. Ülkemizdeki hammadde ve orta mal fiyatları dünya fiyatlarının çok üzerinde ve bu artık ana endüstriye ziyan verdiği üzere bizi dünyayla rekabetten koparıyor. Ülkemizdeki enflasyonla gayrete de ziyan veren bu probleme karşı acil tedbir alınmaması halinde yurt dışında da kıymetli operasyonları bulunan markalarımız için telafisi imkânsız sonuçlarla karşı karşıya kalabiliriz.”
