Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat sarsıntılarında, Malatya’nın Battalgazi ilçesi Uçbağlar Mahallesi’ndeki Hakimbey Apartmanı da yıkıldı. Enkaza dönen binada ING Bayanlar Basketbol Süper Ligi takımlarından Çankaya Üniversitesi formasını giyen ulusal basketbolcu Nilay Aydoğan’ın da ortalarında olduğu 78 kişi hayatını yitirdi.
Malatya 3. Ağır Ceza Mahkemesi’nde 27 Şubat’ta görülen üçüncü duruşmada mahkeme heyeti yeni bir eksper raporu hazırlanmasına karar vererek duruşmayı erteledi. Süreç içerisinde müşteki avukatları, eksper heyetinden şu mevzuların araştırılması talebinde bulundu:
“Hakimbey Apartmanın yıkılma anına ait imgelerin incelettirilmesinin yapılarak apartmanın zelzelede yıkılma mühletinin kısalığının nedenlerinin araştırılması buna hangi durum ve kuralların neden olabileceğinin sorulmasını talep ediliyoruz. Hakimbey Apartmanın projelerinin teknik ve mühendislik gereklerine uygun olarak yapılıp yapılmadığının araştırılmasını istiyoruz. Apartman kat sayısı bodrum artı taban artı 7 olağan kat olmasına rağmen betonarme hesap raporunun bodrum artı yer artı 6 olağan kat olarak hazırlanıp hazırlanmadığı bu raporların yapılmasında, uygulanmasında ve onay sürecinde kimlerin sorumluluğunun bulunduğu açıklanmalıdır. Apartmanın projesine ve inşasına onay ve ruhsat verilmesinin uygun olup olmadığı bu ruhsat süreçlerine onay veren şahısların sorumluluğunun bulunup bulunmadığı ortaya çıkartılmalıdır.
2020 yılında gerçekleşen Elazığ zelzelesinin dava konusu Hakimbey Apartmanı’na verdiği yahut vermesi olası hasar yahut hasarların neler olabileceği, 2020 Elazığ sarsıntısında apartmanın ne halde etkilenmiş olabileceği, bu konuda 2020 yılı Elazığ sarsıntı dataları ile Hakimbey Apartmanın projelerinin ve beton örneklerinin karşılaştırılarak zelzele performans tahlili hesabının yapılması gerekmektedir. 2020 Elazığ zelzelesinden sonra müvekkillerimizin kardeşi olan müteveffa Gülen Öner’in dilekçesi sonrası Malatya Etraf ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından yapılan yahut yapıldığı tez edilen hasar inceleme süreçlerin ehil ve uzman bireylerce mevzuata, teknik ve mühendislik gereklerine uygun olarak yapılıp yapılmadığı araştırılmalıdır.”
“APARTMAN MEVZUATA UYGUN YAPILMAMIŞTIR”
Hakimbey Apartmanı davasının ikinci uzman raporunu Karadeniz Teknik Üniversitesi’ndeki 7 akademisyen hazırladı. Yaklaşık 10 ay sonra hazırlanan rapor evraka sunuldu.
ANKA Haber Ajansı’nın ulaştığı eksper raporunda, binanın inşa ediliş tarihine nazaran 1997 Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik kapsamına girdiği belirtilerek, şu tabirlere yer verildi:
“Statik proje müellifi binanın statik projelerini ruhsat tarihinde geçerli olan 1997 Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmeliğe nazaran hazırlaması gerekirken 1975 Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmeliğe nazaran hazırlamıştır. Bu durumda statik proje müellifi ve buna onay veren kurum yetkilileri sorumludur. Statik proje müellifi binanın statik projelerini mimari projenin hazırladığı tarihlerde (31 Aralık 1997 tarihinde Mimari İnceleme Formunun imzalandığı ve temel vizesinin verildiği görülmektedir) yani 1997 Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik yürürlüğe girmeden evvel hazırlamıştır. Ancak ruhsat süreçleri lakin 31 Aralık 1998 tarihinde tamamlanmıştır. Bu durumda projelere onay veren kurum yetkilileri ile ruhsatta belirtilen proje müellifleri sorumludur.”
Hakimbey Apartmanı’na ilişkin statik projelerinde, mimari projelerinde ve hesap raporunda uyumsuzluklar olduğuna vurgu yapılan raporda, “Hakimbey Apartmanı’na ilişkin karot numunelerin basınç dayanımları statik projesinde verilen ve 1997 Sarsıntı Yönetmeliğine nazaran asgarî beton sınıfı olan beton sınıflarının asgarî basınç dayanımı şartını sağlamamaktadır. TS EN 13791 standardında yer alan en düşük karot deney sonucunun sağlaması gereken şart da sağlanmamaktadır” denildi.
“PROJE DENETİMLERİNDEN SORUMLU BİREYLER ASLİ KUSURLUDUR”
Raporda proje basamağında binanın taban etüt raporunun bulunmadığı vurgulanarak, “Statik proje içeriğinin yeterli/uyumlu olmadığı, temel donatı alanı yetersizliği, kolon boyutları yetersizliği, kolon donatı alanı yetersizliği, kiriş boyutları yetersizliği, kiriş donatı alanı yetersizliği ile yetersiz donatı ayrıntılandırması tespit edilmiştir” denildi. Binanın üretim evresinde ise donatı ayrıntılandırması yetersizliği ve materyal kalitesi yetersizliği de tespit edildi.
Bilirkişi raporunda ayrıyeten müteahhit, teknik uygulama sorumlusu, fenni mesul, şantiye şefi, statik proje müellifi, belediyenin ilgili ünitesindeki yapı ruhsatlarında proje denetimlerinden sorumlu şahıslar için “asli kusurlu”, belediye yapı denetim ünitesi için ise “tali kusurlu” tespiti yapıldı.
“ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK VİLAYET MÜDÜRLÜĞÜNÜN DE KUSURU İNCELENMELİDİR”
Müşteki avukatlarından Kerem Kaptanoğlu, süreci ANKA Haber Ajansı’na şöyle kıymetlendirdi:
“Hazırlanan uzman raporu kıymetli ve pahalıdır. Kusuru bulunan sorumlular hakkında değerli tespitler yapılmıştır. Lakin bizim mahkeme celselerinde incelenmesini ve netleştirilmesini istediğimiz birtakım konuların eksik kaldığı görülmektedir. Hakimbey Apartmanı’nda hayatını yitiren ve benim müvekkillerimin kardeşi olan Gülen Öner, 24 Ocak 2020’deki Elazığ zelzelesinden iki gün sonra Etraf ve Şehircilik İl Müdürlüğü’ne yazdığı dilekçede, ‘İkamet ettiğimiz aşağıda açık adresini belirttiğimiz apartmanımızda ve dairemizde 24 Ocak 2020 tarihinde meydana gelen sarsıntıda hasarlar ve çatlaklar oluşmuştur. Bu nedenle konutumuzda ikamet edemiyoruz. Hasar tespiti için yerinde testlerin yapılmasını arz ederiz’ demiştir.
Bina sakinleri ‘biz bu binaya güvenmiyoruz’ diyerek Malatya Etraf ve Şehircilik İl Müdürlüğü’ne başvurmuştur. Müdürlükte hasarsız raporu vererek ‘oturmaya devam edebilirsiniz’ karşılığını vermiştir. Etraf ve Şehircilik İl Müdürlüğü’nde çalışanların da kusurlu hareket ettiğini düşünüyoruz. Etraf ve Şehircilik İl Müdürlüğü’nün olaydaki kusuru da incelemelidir. Şayet binada artık oturamazsanız denseydi zelzelede bu kadar kişi hayatını kaybetmeyecekti. Yeni gelen uzman raporunda Elazığ zelzelesinden sonraki sürece değinilmemiştir. Bu mevzunun açıklığa kavuşturulması bakımından eksik kaldığını düşünüyor ve eksikliğin giderilmesini talep ediyoruz.”
