Cumhuriyet Halk Partisi Seçim ve Parti Hukuk İşlerinden Sorumlu Genel Lider Yardımcılığı tarafından hazırlanan “İktidarın Kayyum Müdahalesi: Mahallî Seçimlerde Demokrasi ve Anayasa Yönelik Tehditler” başlıklı rapor Genel Lider Yardımcısı Gül Çiftci tarafından kamuoyu ile paylaşıldı. 15 Temmuz 2026’daki darbe teşebbüsünün akabinde 674 Sayılı KHK’yla uygulanmaya başlayan kayyum atamalarına ait değerlendirmelerde bulunulan raporda, iktidarın mahallî idarelere toplamda 154 kere kayyum ataması yaptığı kaydedildi.
En fazla kayyum Diyarbakır’a atandı
2016-2024 yılları ortasında iktidarın kayyum atadığı belde/ilçe/büyükşehir belediyelerindeki toplam seçmen sayısı 11 milyon 202 bin 496 olarak kaydedildi. Rapora nazaran en fazla kayyum atanan kentler sıralamasında 26 sefer kayyum atanan Diyarbakır birinci, 23 sefer kayyum atanan Van ikinci sırada yer aldı. Yıllara nazaran kayyum sayılarına da yer verilen raporda, 2016 yılı 60 kayyumla birinci sırada gelirken ikinci sırada 38 kayyumla 2019 yılının geldiği belirtildi.
31 Mart öncesi 49 belediyede kayyum vardı
31 Mart 2024 tarihinde yapılan lokal seçimlere kayyum idaresiyle giden belediyelere ait de bilgilerin yer aldığı raporda, şu sözler kullanıldı:
-31 Mart 2024 Mahalli İdareler Seçimi öncesinde kayyum tarafından yönetilen belediye sayısı 49’dur. Bu belediyelerin 9’u 31 Mart Mahalli İdareler Seçimi sonucu AKP yahut MHP tarafından yönetilmektedir.
-Milliyetçi Hareket Partisi’nin 3 bin 264 oy farkla kazandığı Kars Belediye seçimleri için de 3 bin 821 taşıma seçmen tespit edilmiş ve muhalefet partileri tarafından tüm yasal yollar kullanılarak gerekli itirazlar yapılmıştır. Lakin kelam konusu usulsüzlüğe ait yetkili makamlarca rastgele bir adım atılmamıştır.”
30 Ekim 2024 tarihinde gözaltına alınan ve akabinde çıkarıldığı mahkemece tutuklanan Esenyurt Belediye Başkanı Ahmet Özer’in süreci hakkında da bilgi verilen raporda, “Kayyum Can Aksoy, Esenyurt halkının iradesine belediye meclisleri üzerinden de ipotek koydu ve gönderilen yazıda meclis üyelerinin vazifeleri de hukuksuzca memurlara devredildi. Bu yolla belediye meclisinin kayyumu denetleme yetkisi büsbütün ortadan kaldırıldı. Daha evvel kayyum atanan belediyelerde gördüğümüz israf, şatafat ve ihale usulsüzlüklerinin Esenyurt’ta yapılmasının önü de böylelikle açılmış oldu” denildi. Kayyum uygulamasının mevcut Anayasa’da yer alan 2, 5, 123 ve 127’nci hususlar ile çeliştiği belirtilen raporda “Anayasadaki bu düzenlemeler, lokal idarelerin bağımsız olarak işleyebilmesini sağlamayı hedeflemektedir” denildi.
Raporun 6 husustan oluşan sonuç metninde ise şu tabirler kullanıldı:
– İktidar, sandıktan çıkan sonuca hürmet göstermeli, sandıkta yenemediğini iktidar gücüyle ve hukuksuzca yenmeye çalışmaktan vazgeçmelidir.
– İktidarın siyasi mühendislik alanı olarak tanımladığı kayyum uygulamaları bir an evvel son bulmalıdır.
– Parlamentoda temsil edilen 10 siyasal partinin ortak bir görüş doğrultusunda TBMM Başkanlığına sunduğu ve kayyum uygulamasının sona ermesini amaçlayan kanun teklifi bir an evvel yasalaşmalıdır.
– 5393 Sayılı Belediye Kanununda yapılacak düzenlemeyle özü itibariyle anti demokratik olan kayyum uygulamasının önünü açan unsurlar yürürlükten kaldırılmalıdır.
– Hakkında kesin karar bulunmayan ve yerlerine kayyum atanan belediye liderleri bir an evvel misyonunda geri dönmeli, hakkında kesin karar bulunan ve yargı yolu büsbütün tüketilmiş olması koşuluyla hali hazırda misyonunda bulunmayan belediye liderlerinin yerine belediye meclislerinde seçim yapılarak, belediye meclis üyeleri ortasından yeni bir belediye başkanı seçilmelidir.
– Anayasanın 2, 5, 123 ve 127’nci hususlarına açıkça ters olan kayyum uygulamasından nemalanan iktidarla hiçbir formda yeni anayasa müzakeresi mümkün değildir.