Asgari fiyat artışlarının genel fiyat artırımlarında baz alındığı ülkede; fabrikalarda başta dokuma olmak üzere maliyet artışı ve sipariş azlığı nedeniyle işgücü kayıpları yaşanırken beyaza yakalıların çalıştığı alanlarda, çalışanların iş-yaşam istikrarına daha çok dikkat çektiği esnek çalışma arttı.
Talent Trends 2024 raporuna nazaran, şirketlerin çalışanların ofise dönmesini giderek daha fazla talep etmesine karşın, esnek çalışma saatleri beklentisinin geçen yıla nazaran daha yüksek olduğunu gösterdi.
Örneğin Türkiye’de anketi tamamlayan 694 çalışandan, yüzde 27’si kendi refahlarını önceliklendirmek için terfi imkânlarını es geçeceğini belirtti. Yüzde 49’u bir işe girmeye karar verirken esnekliğin değerli bir faktör olduğunu söyledi ve bu mevzuyu genel olarak en kıymetli faktörler ortasında sıraladı. Yüzde 35’in hâlihazırda hibrit durumlarda çalıştığını ve bu çalışma nizamından şad kaldığını aktardı.
2024’te minimum fiyat 17 bin 2 lira olarak uygulandı
Milyonların beklediği minimum fiyat 2023 yılı Aralık ayı sonunda muhakkak oldu.
Rakamı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan açıklarken Türk-İş Lideri Ergün Atalay kendi taleplerinin 18 bin TL olduğunu belirtti. Işıkhan, 2024 için net taban fiyat yüzde 49 artışla 17 bin 2 TL olduğunu aktardı.
2024 için brüt minimum fiyat 20 bin 2 TL olurken patrona maliyet ise 23 bin 502 TL olarak kaydedildi. SGK primi emekçi hissesi 2 bin 800 TL olurken, patron hissesi ise 3 bin 100 TL olarak gerçekleşti. Patron dayanağı 700 TL olarak açıklandı.
Kamu personeli ne talep etti?
Türkiye’de taşeron çalışanlarının kamuda takıma alınmalarından sonra kamu çalışanı sayısı yaklaşık olarak bir milyon kişiyi buldu.
2023 Yılı Kamu Toplu İş Mukaveleleri Çerçeve Muahede Protokolü kapsamında imzalanan toplu iş kontratlarında yürürlük müddetlerinin farklı aylarda başlaması ve enflasyondan kaynaklı 6 aylık fiyat artırımlarında farklılıkların ortaya çıkması nedeniyle Türk – İş idaresi hükümetten Ocak ayı başlangıçlı toplu iş mukavelelerindeki yüzde 24,73’lük artırımın başka aylarda başlayan mukavelelere de uygulanması için ek çerçeve mutabakat protokolü imzalanmasını talep etti.
20 Ocak 2024 tarihinde bir merasimle Kamu Toplu İş Mukaveleleri Ek Çerçeve Muahedesi Protokolü imzalandı. Toplu iş kontratlarında yürürlük müddetlerinin farklı aylarda başlaması ile enflasyondan kaynaklanan fiyat artırımlarının ortaya çıkardığı durumu gidermek amacıyla Türk-İş Genel Başkanı Ergün Atalay, Hak-İş Konfederasyonu Genel Lideri Mahmut Arslan ve Tühis Genel Sekreteri Adnan Çiçek ile bir ortaya gelerek, kamu personellerinde eşitlik sağlamak ismine; enflasyon ve fiyat artırımının toplamından oluşan oranın yüzde 32,57 olarak uygulanmasını içeren Kamu Toplu İş Kontratları Ek Çerçeve Muahedesi Protokolü’nü imzaladı.
Böylelikle; kamu emekçilerine Ocak 2024’te yapılan artıştan, mühletleri şimdi gelmeyen kamu çalışanlarımızın de toplu kontrat mühletleri içinde yararlanmaları sağlandı.
Bir sonraki toplu mukavele devrinde, yürürlük tarihleri farklı olan toplu mukavelelerin yürürlük tarihlerinin 1 Ocak 2025’te başlatılmasına karar verildi.
Memur ve emekli artırım oranları eşitlendi
Memur ve memur emeklisinin alacağı artırım oranı da yüzde 49,3 olarak netleşti. Evvelki yıl Temmuz ayında yüzde 6’lık mukavele artırımı alan memur ve memur emeklileri bu oranı aşan ölçüde enflasyon farkına hak kazanıyor.
Buna nazaran, memur ve memur emeklisi yılın birinci yarısında geçen yılın altı ay enflasyon farkı ve bu yılın toplu kontrattan doğan yüzde 15’lik artırımı ile toplam yüzde 49,2 oranında artırım aldı.
SSK ve Bağ-Kur emeklileri için durum farklı. Bu kapsamdaki emekliler 6 ayda bir oluşan enflasyon oranı kadar artırıma hak kazanıyor. Yılın ikinci yarısı için yüzde 37,56 artırım imkanı doğdu. Lakin yapılan düzenleme ile SSK ve Bağkur emeklilerine de Ocak 2024’te yüzde 49,25 yapıldı.
En düşük emekli aylığı 12 bin 500 liraya çıkarıldı
Milyonlarca emekli, memur ve memur emeklisinin yılın ikinci yarısı için alacağı artırım Haziran ayı enflasyon verisiyle netleşti. Açıklanan dataya nazaran emekçi emeklisinin artırım oranı yüzde 24,73 olarak hesaplandı. Memur ve memur emeklisi de yüzde 19,30 artırım almaya hak kazandı.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) bilgilerine nazaran altı aylık enflasyon yüzde 24,73 olarak gerçekleşti. Böylelikle emekçi emeklisinin alacağı artırım yüzde 24,73 oldu. Memur ve memur emeklisinin artırımı da yüzde 19,30 olarak hesaplandı.
Yılbaşında 10 bin liraya yükseltilen en düşük emekli aylığı alanların kök aylığına yapılacak artırımın bu şartlarda maaşı değiştirmesi mümkün olmayacağı için en düşük emekli aylığı 12 bin 500 liraya çıkarıldı. Böylelikle eksik gün ve düşük primle emekli olan milyonlarca kişi daha yüksek prim gün sayısı ile emekli olanlarla tıpkı maaşı almaya başladı.
Emekçi yılı grev erteleme kararı ile kapattı
DİSK’e bağlı Birleşik Metal-İş Sendikası’nın yedi fabrikada, 1 bin 600 personelle başlattığı grev, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın kararıyla yasaklandı.
Dördü, MESS (Metal Sanayicileri Sendikası) üyesi olan ve trafo dalında bulunan 5 işletmede toplam yedi fabrikada, 4 ve 13 Aralık 2024’te başlayan grevler, Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle 13 Aralık 2024 tarihi itibariyle ertelendi.
“Milli güvenlik” münasebet gösterilerek 60 gün mühletle ertelenen bu uyuşmazlık sürecinde taraflar anlaşamazlarsa grev tekrar devam edemiyor, Yüksek Hakem Kurulu’na intikal ediyor. Yani, kısaca “ertelenen” grevler aslında yasaklanmış oluyor. 12 Eylül 1980 darbesi öncesinde ertelenen grevler, erteleme süreci sonunda mutabakat sağlanmazsa yasal olarak devam edebiliyordu.
