İZMİR Körfezi’nde deniz suyuna karışan kirliliğin uzun yıllardır deniz tabanındaki sedimentin üzerinde birikip, yapısının bozulmasına neden olduğunu belirten İzmir Körfezi Bilim Kurulu Üyesi, İzmir Katip Çelebi Üniversitesi (İKÇÜ) Su Ürünleri Fakültesi Temel Bilim Kısmı öğretim üyesi Prof. Dr. Ebru Yeşim Özkan, “İç körfezi taramak en hoş yol lakin taranan sedimentin fizibilite çalışmaları yapılıp, bertaraf edilmesi değerli. Sedimenti alıp, diğer tarafa taşımak hiçbir mana tabir etmez. Bozuk sedimenti denizel ortamda diğer bir yere transferi, oradaki habitatı da bozacaktır” dedi.
İzmir Körfezi’nde deniz suyuna karışan kirlilik, uzun yıllardır deniz tabanındaki sedimentin üzerinde birikerek sediment yapısının bozulmasına neden oluyor. İzmir Körfezi’nin tabanındaki sedimenti 2008 ve 2018 yılları ortasında yaptığı çalışmalarla inceleyen İzmir Körfezi Bilim Kurulu Üyesi İKÇÜ Su Ürünleri Fakültesi Temel Bilim Kısmı öğretim üyesi Prof. Dr. Ebru Yeşim Özkan, “İzmir Körfezi’nde sediment ve deniz suyu ortasındaki akışlar, 2008 yılında çalışma pozisyondu. 2008 yılında sedimentin doğal arıtma sistemi üzere davrandığını ortaya koyduk. Sediment kum, kil-siltten oluşan bir yapıdaydı. 2018 yılında yapmış olduğumuz TÜBİTAK projesinde sediment yapısının çok fazla değiştiğini gördük. Sedimentin 2018 yılında doğal arıtma sistemi üzere davranmadığını, ‘su kolonu’ dediğimiz deniz suyuna kirli malzemesi iade ettiğini gördük” dedi.
‘ARITILMAYAN MALZEME SEDİMENTİN YAPISINI BOZUYOR’
‘NORMAL BİR DENİZEL ORTAMDA SEDİMENT KALINLIĞI, 100 YILDA 1 SANTİM DEĞİŞİR’
2008 ve 2018 yılları ortasındaki 10 yıllık süreçte sediment yapılarındaki süratli değişimin korkutucu olduğunu söyleyen Prof. Dr. Özkan, “Normal bir denizel ortamda sediment kalınlığı, 100 yılda 1 santim değişir. Bu global ve iklimsel süreçler sebebiyle değişim gösterebilir ama 10 yıllık bir süreçte yapının bu kadar değişmesi korkutucu. 2-3 santimin altında o yapıyı görüyorsunuz lakin üzerine balçık, çamur üzere bir yapı altta işlenen yapının üst su kolonuna iadesi badire yaratıyor. Bu da kirliliğe sebebiyet veriyor. Balık ölümlerinin olduğu yerler çoklukla su derinliğinin az olduğu, sediment ve su ortasındaki etkileşimin fazla olduğu yerler. Sediment arıtma misyonunu yapmadığı için su kolonunda oksijensiz bir ortam doğdu. Orada balıkların ani ölmesine sebebiyet verdi” açıklamalarında bulundu.
‘ESKİ HALİNİ ALMASI KISA MÜDDETTE OLMAYACAK’
“Sediment taraması kısa vadeli acil hareket planında var ancak bilhassa su derinliğinin az olduğu yerlerde sedimentin üzerinde var olan kirli gerecin alınıp bertaraf edilmesi gerekiyor” diyen Prof. Dr. Özkan, şöyle devam etti: “Su kolonundan sedimente çok fazla yük gelmezse, kendi içerisinde gerek akıntılarla gerek rüzgarlarla taban yapısı yavaş yavaş değişecektir. Fakat mevcut olan balçığın ortadan kalkması ve sedimentin eski halini alması kısa müddette olmayacaktır. O yüzden bu yapının bir an önce kaldırılması taraftarıyım. 1-2 santimetrelik balçık kısım, taranırsa altta mevcut olan kil-silt boyutundaki sediment gözenek suyu dediğimiz içerisindeki kimyasal ve biyolojik süreçlerle tekrardan su kolonuna sağlıklı bir besin ve organik unsur verecektir.”
‘ÇOK DERİN BİR SEDİMENT YAPISI VAR’
İç körfezde su derinliğinin en fazla 13 metre olduğunu söz eden Prof. Dr. Özkan, “İç körfezi taramak en hoş yol ancak taranan sedimentin fizibilite çalışmaları yapılıp, bertaraf edilmesi değerli. Sedimenti alıp, öteki tarafa taşımak hiçbir mana söz etmez. Bozuk sedimenti denizel ortamda diğer bir yere transferi, oradaki habitatı da bozacaktır. Hasebiyle karada geniş alanlar oluşturup, oraya taşımak gerekiyor. Taşınan sedimentin temizlenerek farklı hedeflerde kullanılması uygun olabilir. Denizin tabanında çok derin bir sediment yapısı var. Şu anda 15-20 yıllık bir süreçte bozulan sedimentin balçık kısmının ortadan kaldırması ve körfeze ek olan suların arıtılması ile körfez eski haline dönecektir” diye konuştu.
