Türkiye iktisadı ortodoks siyasetlerin uygulandığı ve enflasyonla gayrette sıkı para siyasetinin korunduğu bir yılı geride bırakırken, gözler Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının (TCMB) yılın son günlerinde siyaset faizine ait alacağı kararlara ve 2025’e yönelik bildirilerine çevrildi.
Uluslararası yatırım bankaları ve varlık idare şirketlerinin ekonomistleri, TCMB’nin bu ayki faiz kararı, enflasyon ve büyüme öngörüleri ile Türkiye iktisadı için 2025’e ait beklentilerini AA muhabirine anlattı.
Bank of Amerika (BofA) Merrill Lynch Türkiye Ekonomisti Zümrüt İmamoğlu, Türkiye’de son aylarda besin fiyatlarındaki artışın tesirine bağlı olarak daha evvel yüzde 42 olarak öngördükleri yıl sonu enflasyon varsayımlarını yüzde 44-45 düzeyine revize ettiklerini söyledi.
Ancak bunun büyük bir revize olmadığını lisana getiren İmamoğlu, “(Enflasyondaki gidişatın) Bunun, Türkiye için olağan bir patika olduğunu düşünüyorum zira yumuşak bir iniş hedeflendi. Enflasyonla çaba programı yalnızca para siyasetinden ibaret değil, kapsamlı bir program ve maliye ve gelirler bacağı da var. Bu bileşenlere baktığımızda, zati yavaş yavaş ve ekonomiyi bir şoka sokmadan bir sıkılaştırma döngüsü izledik. Sonrasında bir bekleme süreci oldu. Büyüme sayılarına baktığımızda da teknik olarak resesyon diye nitelendirilse de aslında yatay bir seyir olduğunu görüyoruz. Çok önemli bir krize yahut resesyona giren bir iktisat görmüyoruz.” diye konuştu.
İmamoğlu, bu siyaset bileşimi bütününde yumuşak bir iniş çerçevesinde fakat Merkez Bankasının öngörülerinden biraz daha yavaş olsa da bir dezenflasyon sürecinin yaşandığını belirtti.
Bu noktada hayal kırıklığıyla karşılanacak bir durum olmadığının altını çizen İmamoğlu, “Burada değerli olan dezenflasyonun istikameti. Dezenflasyon süreci, yumuşak iniş senaryosuyla dengeli bir biçimde ilerliyor.” dedi.
“İlk faiz indirim beklentimiz bu ay ve 250 baz puan”
İmamoğlu, bu kapsamda birinci faiz indirimini bu ay 250 baz puan olarak beklediklerini lakin bu düzeyin bir ölçü altında da olabileceğini tabir etti.
TCMB’nin faiz indiriminde küçük bir adımla başladıktan sonra temkinli ilerleyeceğini öngördüklerini söyleyen İmamoğlu, “Her ay indirim yapmak zorunda değiller. Bu adımlar bilgilere de bağlı ve datalarda sürpriz olabiliyor. Merkez Bankası bu datalara reaksiyon vererek ve son derece temkinli ilerleyecektir zira faizi indirmenin sebebi ‘enflasyon düştü, program bitti’ değil. Enflasyon düşerken indirmezlerse sıkılaşma yapmış olacaklar. Hasebiyle sıkılığı korumak için faizi indirmek gerekiyor. Bu kapsamda atılacak bir adımın piyasa tarafında rahatsızlık yaratmayacağını düşünüyorum. Yaptığım görüşmelerde yatırımcılar da bunu makul buluyor.” değerlendirmesinde bulundu.
İmamoğlu, Türkiye’de 2025 sonu için enflasyon öngörülerinin yüzde 25 olduğu ve yüzde 2,5 düzeyinde büyüme bekledikleri bilgisini paylaştı.
Enflasyonun 2026 sonunda yüzde 15-16 düzeyine dönmesini beklediklerini belirten İmamoğlu, “Yatırımcının enflasyonun yüzde 20’nin altına hakikat geldiğine inancı olduğunda yatırımlar zati başlar. Bu düzeye inen bir enflasyon yatırım ortamını güzelleştirecektir. Yatırımcılar, programın devam ettiğini ve dezenflasyonun sürdüğünü gördüklerinde yatırımlar artacak ve daha uzun vadeli olacaktır.” dedi.
“Kilit nokta, gevşeme döngüsünün otomatik pilot modunda olmayacağı”
Deutsche Bank Türkiye Ekonomisti Yiğit Onay da TCMB’den bu ay sonunda 250 baz puanlık faiz indirimi beklediklerini bildirdi.
Ancak kasımdaki enflasyon bilgileri, minimum fiyat artışının düzeyi ve farklı dinamiklere bağlı olarak TCMB’nin “temkinli tarafta kalabileceğini” lisana getiren Onay, “TCMB, bu ay daha küçük bir ölçüyle da gevşemeye gidebilir ya da taban fiyatla ilgili sürecin netleşmesini beklemek için bu toplantıyı pas bile geçebilir.” sözlerini kullandı.
Onay, TCMB’nin geçen yıldan beri değerli ölçüde kredibilite kazandığını ve yerli yatırımcılar ortasında Türk lirasına yönelik algının değişmesini teşvik ettiğini, yetkililerin ihtiyatlı duruşu sürdürme konusunda istekli olacağını düşündüklerini anlattı.
TCMB’nin siyaset duruşundaki sıkılık derecesini kıymetlendirmek için enflasyon gelişmeleri ve lokal yatırımcıların portföy tercihlerini izleyeceğini lisana getiren Onay, “Kilit nokta, gevşeme döngüsünün otomatik pilot modunda olmayacağı ve TCMB’nin mali şartları iktisatta yine dolarizasyonu önleyecek kadar sıkı tutmak için datalara bağlı bir yaklaşım benimseyeceği.” tespitinde bulundu.
“Maliye siyaseti ve yapısal ıslahatlar kritik rol oynayacak”
Onay, 2025 ortasında siyaset faizini yüzde 37,5 ve yıl sonunda yüzde 30 düzeyinde, enflasyonu ise yüzde 25-26 olarak öngördükleri bilgisini paylaştı.
Bunun dezenflasyonun öngörülenden biraz daha yavaş olacağı manasına geldiğini tabir eden Onay, “Yumuşak iniş senaryosu altında, enflasyonda sürdürülebilir bir düşüş öngörüyoruz. Türk lirasının gerçek bazda kıymet kazanması ve maliyet baskılarının hafiflemesi üzere emareler enflasyondaki düşüşün devam edeceğine işaret ediyor.” dedi.
Onay, 2025’te enflasyon ve büyüme ortasındaki dengelerin daha besbelli hale gelebileceğine, mümkün faiz indirimlerine karşın para siyaseti duruşu sıkı olacağından ekonomik aktivite ve istihdamın ek baskılarla karşılaşabileceğine işaret etti.
Türk lirasının gerçek olarak paha kazanması, avro/dolar kurundaki hareketler ve Avrupa’daki ekonomik büyümenin karşı karşıya olduğu risklerin bu istikrarları zorlaştırabileceğini belirten Onay, “Bu bağlamda, fiyat istikrarına öncelik verilmesi, bilhassa beklenen ekonomik yavaşlama göz önüne alındığında, 2025 yılı boyunca enflasyon beklentilerinin çıpalanması için çok değerli olacaktır. Maliye siyasetinin ve yapısal ıslahatların dayanağı önümüzdeki yıl beklentilerin daha aktif bir formda yönetilmesinde kritik bir rol oynayacaktır.” biçiminde konuştu.
Onay, Türkiye’nin iktisat siyasetlerinde bir değişiklik beklemediklerine dikkati çekerek, “Türkiye iktisadı için sert iniş mümkünlüğünün düşük olduğuna inanıyoruz. Daha önemli bir ekonomik yavaşlamanın ortaya çıkması halinde, yetkililerin pasif kalmasını beklemiyoruz ki muhtemelen iktisadın kilit bölümlerine yardımcı olmak için gayeli dayanak siyasetleri uygulayacaklardır.” dedi.
Merkez Bankası bu ay 150-250 baz puan ortası indirime gidebilir
ABD merkezli varlık idare şirketi Neuberger Berman Gelişen Ülkeler Yöneticisi Kaan Nazlı, Türkiye’de yıl sonu enflasyonun Merkez Bankası beklentisi olan yüzde 44’ün üzerinde gerçekleşebileceğini belirterek, “Önümüzdeki aylarda dezenflasyon sürecinin hızlanacağını öngörüyoruz. İç talep şartlarının zayıflığı ve petrol fiyatlarının düşük seyretmesi bu bahiste Merkez Bankasına yardımcı olacak.” yorumunu yaptı.
Politika faizi tarafında ise Merkez Bankasının bu ay sonunda 150-250 baz puan ortasında bir indirime gidebileceğini öngördüklerini lisana getiren Nazlı, şunları kaydetti:
“Kararı belirleyen etkenler, Merkez Bankasının ayın birinci üç haftasında gözlemlediği enflasyon gelişmeleri ve taban fiyat görüşmelerinin gidişatı olacak. Lakin Merkez Bankasının birinci aylarda epeyce ihtiyatlı davranacağını düşünüyoruz. Bu nedenle bu yıl içinde 20 puan faiz indirimi olacağı istikametindeki fiyatlamayı fazla optimist buluyoruz. Fakat enflasyon gelişmeleri nedeniyle Merkez Bankasının önünde değerli bir alan olduğunu düşünüyoruz. Brent petrol fiyatlarının yıl içinde varil başına ortalama 70 dolar düzeyinde seyretmesine bağlı olarak, 2025 yıl sonu enflasyonun yüzde 30, siyaset faizinin de yüzde 35 düzeyinde olabileceğini öngörüyoruz. Fakat petrol ve doğalgaz fiyatlarında jeopolitik risklerden kaynaklanan bir artış ya da ABD’nin para ve yeni ticaret siyasetiyle ilgili belirsizlikler olumsuz tesir yaratabilir.”
Yatırımcılardan bankacılık ve otomotiv dallarına ilgi
Nazlı, Türkiye’de bu yıl tahvil piyasasına 16 milyar doları direkt alım olmak üzere 23 milyar dolar sermaye girişi olduğu bilgisini paylaştı.
Bunların genelde kısa vadeli yatırım araçlarına girdiğini düşündüklerini söyleyen Nazlı, “Enflasyondaki düşüş kalıcılık kazanıp faiz indirimleri devam ettikçe, yatırımların daha uzun vadeli araçlara yönelmesini bekleyebiliriz. Makroekonomik durumdaki güzelleşme, şirketlerin de TL cinsinden tahvil ihracını kolaylaştıracaktır.” dedi.
Nazlı, 2010’lu yılların başında TL cinsinden şirket tahvillerine yabancı yatırımcıların daha fazla ilgi gösterdiğini anımsatarak, “Öte yandan pay senetlerinden bu yıl 2-3 milyar dolar çıkış olduğunu gözlemliyoruz. Bunun gerisinde global riskler ve kurla ilgili tedirginlik olduğunu düşünüyoruz. Londra’da son devirde gerçekleşen yatırımcı buluşmalarına pay senedi yatırımcıları da katıldı, bankacılık ve otomotiv dallarına ilgi olduğunu gözlemledik. Makroekonomik durumda düzgünleşme ve kur risklerinin azalması, bu alanda da uzun vadeli sermaye girişlerinin önünü açacaktır.” değerlendirmesinde bulundu.
