Çin Halk Kurtuluş Ordusunun Doğu Cephesi Komutanlığından yapılan açıklama, Çin ordusunun, Tayvan Boğazı ile Tayvan Adası’nın kuzey, güney ve doğu bölgeleri etrafında müşterek askeri tatbikata başladığı belirtildi.
Komutanlık Sözcüsü Li Şi, “Müşterek Kılıç-2024B” ismi verilen tatbikata, kara, hava, deniz ve roket kuvvetlerinden birliklerin katıldığını, uçak ve gemilerin “çoklu taraflardan Ada’ya yaklaşacağını ve müşterek akınlar icra edeceğini” bildirdi.
Li, tatbikatın, gerçek muharebe kabiliyetlerini sınamayı amaçladığını, müşterek deniz-hava muharebe hazırlık devriyesi, deniz ve kara maksatlarına ataklar ve muharebe alanının kapsamlı denetimini ele geçirmeye odaklanacağını kaydetti.
Tatbikatın, ulusal güvenliği ve birliği korumak için yasal ve gerekli bir aksiyon olduğunu öne süren Li, bunun, Tayvan’ın bağımsızlığını savunan ögelere karşı güçlü bir caydırıcı olacağını lisana getirdi.
Tayvan Savunma Bakanlığı, sosyal medya platformu X’teki hesabından yaptığı paylaşımda, Çin ordusunun tatbikat duyurusunu doğrularken, “Çin ordusunun irrasyonel ve provokatif aksiyonunu kınıyoruz. Karşılık vermek için uygun güçleri devreye sokacak ve ulusal egemenliğimizi koruyacağız.” sözlerine yer verildi.
Tayvan’ın yeni lideri Lai’nin “Ulusal Gün” konuşmasının akabinde geldi
Tayvan’ın etrafında abluka oluşturan tatbikat, Ada’daki hükümetin lideri Lai Ching-te’nin ilk “Ulusal Gün” konuşmasının akabinde geldi.
Lai, 1912’de Çin Cumhuriyeti’nin kurulmasına giden süreci başlatan 1911 İhtilali’nin başlangıç yıl dönümü olan ve Ada’da “Ulusal Gün” olarak kutlanan 10 Ekim’de yaptığı konuşmada, Pekin idaresinin Tayvan’ı temsil etmeye hakkı olmadığını savunmuştu.
Tayvan’da hükümetin devamı olduğunu sav ettiği Çin Cumhuriyeti ile Çin ana karasında hakim Çin Halk Cumhuriyeti’nin “birbirinin boyunduruğunda bulunmadığını”, bu yüzden Çin’in Tayvan’ı temsil hakkı olmadığını lisana getiren Lai, “ilhaka ve egemenlik gasbına karşı direnecekleri” bildirisini vermişti.
Pekin idaresi Lai’nin kelamlarına reaksiyon göstermiş, Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mao Ning, “Tayvan’ın egemenliğe sahip olduğu”, “Çin ile Tayvan’ın birbirinin boyunduruğunda bulunmadığı” üzere yorumların birebir bağımsızlık anlatısının farklı versiyonları olduğunu, Lai’nin bu kelamlarıyla bir kere daha Tayvan’ın bağımsızlığı konusundaki inatçılığını ve kendi siyasi çıkarı uğruna Tayvan Boğazı’nda tansiyonu yükseltme niyetini ortaya koyduğunu savunmuştu.
Dünyada tek bir Çin olduğu ve Tayvan’ın onun ayrılmaz kesimi olduğunun altını çizen Mao, “Çin Halk Cumhuriyeti hükümeti, Çin’in bütününü temsil eden tek legal hükümettir. Lai Ching-te ve DPP otoriteleri ne söylerse söylesin, ne yaparsa yapsın Tayvan Boğazı’nın tek ve tıpkı Çin’e ilişkin olduğu gerçeğini değiştiremez, Çin’in tekrar birleşmesine yönelik tarihi eğilimi durduramaz.” tabirlerini kullanmıştı.
Lai’nin yemin merasimi konuşmasının akabinde da misal askeri tatbikat yapılmıştı
Tayvan’da 13 Ocak’ta yapılan başkanlık seçimini kazanan iktidardaki Demokrat İlerici Partinin (DPP) adayı Lai Ching-te, 20 Mayıs’ta yemin ederek misyonuna başlamıştı.
Çin, Tayvan başkanının yemin merasiminin akabinde yaptığı konuşmaya da birebir kurguda bir askeri tatbikat düzenleyerek karşılık vermişti.
Lai, lider olarak yaptığı birinci konuşmada, Tayvan Boğazı’nın iki yakasındaki statükoyu muhafaza kelamı verirken, Çin’e, Tayvan’ı askeri olarak tehdit etmeye son verme davetinde bulunmuştu.
Tayvan hükümetinin “egemenliğe, demokrasiye, özgürlüğe ve statükonun korunmasına bağlı kalacağını” lisana getiren Lai, “Anayasaya nazaran Çin Cumhuriyeti’nin (Tayvan) egemenliği bütün olarak halka aittir. Çin Cumhuriyeti ve Çin Halk Cumhuriyeti birbirinin boyunduruğunda değildir.” diye konuşmuştu.
Çin ordusu, Lai’nin konuşmasından 3 gün sonra, “Müşterek Kılıç-2024A” ismini verdiği askeri tatbikata başlamıştı. Ada etrafını kuşatan askeri tatbikat 2 gün sürmüştü.
Çin, Lai’yi “bağımsızlık yanlısı” ve “ayrılıkçı” görüyor
Lai, Çin tarafından “bağımsızlık yanlısı” ve “ayrılıkçı” görülüyor. Çinli yetkililer, seçim öncesinde Lai’yi birçok defa “iflah olmaz”, “sorun çıkaran” üzere sözlerle anmıştı.
Pekin idaresi, seçim arifesinde Lai’nin Tayvan’ı bağımsızlık doğrultusunda “tehlikeli bir yola” sokacağı uyarısı yapmış, seçilmesi halinde çatışma ve savaş riskinin doğabileceği imasında bulunmuştu.
Çin’in reaksiyonu, DPP’nin genel siyasi çizgisine karşıtlığından kaynaklanıyor. Parti, Ada’nın egemenliğinden taviz verilmemesini, fiili bağımsızlığının korunmasını savunan siyasi çizgiyi temsil ediyor.
Tayvan’da çok partili periyoda geçilmesinden sonra kurulan DPP, Çin’deki iç savaşta komünistlerle mücadelede eden kurucu parti Koumintag’ın “Çin’in legal temsilcisi olma iddiasından” çok “Tayvan’ın bağımsızlığı” fikrine yakın duruyor.
Çin-Tayvan anlaşmazlığı
Çin’de İkinci Dünya Savaşı’nın akabinde Çan Kay-şek liderliğindeki Çin Milliyetçi Partisi (Koumintag) güçleri ile Mao Zıdong önderliğindeki Çin Komünist Partisi (ÇKP) güçleri ortasında yaşanan iç savaşta galip gelen komünistler, 1 Ekim 1949’da Çin Halk Cumhuriyeti’nin kuruluşunu ilan etmişti.
İç savaşı kaybeden Koumintag üyeleri ise Tayvan’a yerleşip 1912’de kurulan “Çin Cumhuriyeti” iktidarının Ada’da devam ettiğini ileri sürerek, burada süreksiz hükümet kurmuştu.
Çin Halk Cumhuriyeti’nin kendi topraklarının kesimi olduğunu savunduğu Tayvan, 1949’dan bu yana fiili bağımsızlığa sahip bulunuyor. Çin ana karası ile Tayvan ortasındaki ayrılık hala sürüyor.
Son yıllarda Tayvan üzerindeki askeri baskıyı artıran Pekin idaresi, Ada’nın ana kara ile yine birleşmesi için gerekirse güç kullanımını dışlamayacağını vurguluyor.
