Associated Press’in (AP) yayımladığı resmi olmayan bilgilere nazaran, seçimlerde Donald Trump yarışı başkan tamamladı.
Geçici projeksiyonlara nazaran ABD’de ikinci Trump periyodu yaşanacak.
AP tarafından açıklanan projeksiyonlara nazaran adayların kazandığı eyaletler şöyle sıralandı:
Harris’in kazandığı eyaletler (224)
Connecticut (7), Delaware (3), Massachusetts (11), Maryland (10), New Jersey (14), Rhode Island (4), Vermont (3) Illinois (19), New York (28), Colorado (10), District of Columbia (3), California (54), Washington (12), Oregon (8), New Mexico (5), Virginia (13), Hawaii (4) Nebraska 2 (1), New Hampshire (4), Minnesota (10)
Trump’ın kazandığı eyaletler (277)
Florida (30), South Carolina (9), Alabama (9), Mississipi (6), Oklahoma (7), Tennessee (11) Kentucky (8), Indiana (11), West Wirginia (4), Arkansas (6), Wisconsin (10), Wyoming (3), Ohio (17), South Dakota (3), North Dakota (3), Nebraska (2), Louisiana (8), Texas (40), Missouri (10), Utah (6), Montana (4), Iowa (6), Kansas (6), Idaho (4), North Carolina (16), Georgia (16) Maine 2. bölge (1) Pennsylvania (19), Wisconsin (10)
İşte seçimde öne çıkan gelişmeler…
13:32 AP Trump’ın kritik eyaletlerden biri olan Wisconsin’i kazandığını açıkladı. Böylece Trump’ın delege sayısı 277’ye ulaştı. Böylece Trump alınması gereken 270 delege sayısını aştı.
10:49 Harris’in Minnesota eyaletini kazandığı açıklandı.
10:27 Trump zafer konuşması için sahneye çıktı. Öne çıkan sözler şunlar oldu: ABD siyaseti tarihinde bu türlü bir hareketi görmedi. Hudutlarımızı düzelteceğiz, ülkemizle ilgili her şeyi daha güzel hale getireceğiz. İnanılmaz bir siyasi muvaffakiyete yol açtı. ABD’ye beni 47. lider olarak seçtiği için teşekkür ederim. Bir sebep için tarih yazdık. 315 delege sayısına ulaşacağız üzere görünüyor. Senato’da da denetimi geri aldık. Temsilciler Meclisi’ni de geri alacağız üzere görünüyor.
10:25 Seçimin en kritik eyaleti olarak anılan Pennsylvania eyaletini Trump kazandı. Trump bu eyaletten hanesine 19 delege ekledi.
10:11 Reuters’ın haberine nazaran ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Johnson, Trump’ın ABD’nin seçilmiş lideri olduğunu ilan etti.
09:52 Trump Maine 2. bölgeyi aldı
09:17 Harris New Hampshire eyaletini alarak delege sayısını 214’e çıkardı.
09:10 New York Times’ın modelinde Trump’ın başkanlık mümkünlüğü yüzde 95’e çıktı.
08:59 Trump çok kritik bir eyalet olan Georgia’yı aldı ve yarışta farkı uygunca açtı
08:45 Harris’in Kampanya Yetkilisi “Her oyun sayıldığından emin olana kadar kampanya gece uzunluğu devam edecek; Harris bugün destekçilerine seslenmeyecek” dedi.
08:09 Harris Nebraska’da bir bölge aldı
08:07 Cumhuriyetçiler ABD senatosunda denetimi kazandı.
08:00 Harris Hawaii eyaletini kazandı
07:50 Bu saat itibariyle Senato’da Cumhuriyetçilerin 50, Demokratların 41 sandalyesi bulunuyor. Temsilciler Meclisi’nde ise Cumhuriyetçilerin 170; Demokratların 123 üyesi seçildi.
07:42 Harris 13 delege sayısına sahip Virginia eyaletini kazanarak ortadaki farkı bir ölçü kapattı.
07:33 Harris New Mexico eyaletini aldı.
07:23 Harris 8 delegeye sahip Oregon eyaletini galip tamamladı. Oregon ile birlikte Harris’in delege sayısı 187’ye çıktı.
07:20 New York Times’ın seçim modeline nazaran Trump’ın başkanlık seçimini kazanma ihtimali yüzde 91’e kadar yükseldi.
07:18 Trump 16 delegeli North Carolina eyaletini kazandı.
07:04: Trump 4 delegeli Idaho eyaletinde galip geldi.
07:03: Harris 12 delegeli Washington eyaleyini kazandı.
07:01: Harris 54 delegeli California eyaletini kazandı.
06:41: Trump toplamda 12 delelege sayısına sahip Iowa ve Kansas eyaletlerinde galip geldi.
06:21: Harris 3 delegeli Dictrict of Columbia’yı kazandı.
06:08 Harris 10 delegeli Colorado eyaletini aldı
06:00 Trump Montana ve Utah eyaletlerinde de galip geldi. Böylece hanesine iki eyaletten toplamda 10 delege daha geldi.
05:50 Trump 10 delege sayısına sahip Missouri eyaletini kazandı
05:45 ABD seçimlerinde ülke genelinde alınan oy oranı değer taşımıyor. Bununla birlikte bu saat itibariyle Donald Trump’ın ülke genelinde oyların yüzde 52,3’ünü, Kamala Harris’in yüzde 46,5’ini aldığı görülüyor.
05:30 AP’nin değerlendirmesine nazaran seçimlerde bu saat itibariyle iki aday için şimdi bir sürpriz görülmedi. Dikkatler farklılışan seçmen tercihleri olan eyaletlerde.
05:13 Trump 40 delege sayısıyla en tesirli eyaletlerden biri olan Texas’ı kazandı
05:08 Trump Ohio’yu aldı
05:01 Harris 28 delege sayısıyla New York eyaletini kazandı
04:38 Harris Illinois eyaletinde galip geldi
04:31 Harris New Jersey’i kazandı
04:30 Trump Arkansas’ta seçimi önde tamamladı
04:01 Harris Connecticut’ı aldı
03.40 Trump, Indiana ve Kentucky’nin akabinde West Virgina’da da seçimi önde tamamlayacak 23 delegeye ulaştı.
03:20 Trump, Indiana ve Kentucky’de yarışı önde tamamlayarak 19 delegeyi hanesine yazdırdı. Kamala Harris de galip geldiği Vermont eyaletinde 3 delege kazandı.
03.00 Florida (30 delege), Georgia (16 delege), Virginia (13 delege), Vermont (3 delege), South Carolina (9 delege) sandıklar kapandı.
ABD’de seçimi kazanmak için ne gerekiyor?
ABD’de iki aday da 50 eyalette yapılan Seçiciler Kurulu seçiminde yarışıyor.
Her eyalet, kısmen nüfusa bağlı olarak belli sayıda seçici şura oyuna sahip. Toplam 538 oy kelam konusu ve 270 ya da daha fazla oy alan aday kazanmış oluyor.
İki eyalet hariç, tüm eyaletlerde seçimi kazanan aday tüm delegeleri de kazanmış oluyor. Maine ve Nebraska’da ise adayların aldığı oy oranına nazaran eyaletin delegeleri paylaştırılıyor.
Amerikan halkı, ABD’nin yeni liderinin yanı sıra Kongre’nin iki kanadı olan 435 sandalyeli Temsilciler Meclisi’nin tamamı ile 100 üyeli Senatodaki 34 sandalye için de oy veriyor.
Başkanlık seçimini kazanan aday, 20 Ocak 2025’te yemin ederek 4 yıl süreyle ABD’nin 47. başkanı olacak.
Salıncak eyaletler neden kıymetli?
Seçim tarihine bakıldığında eyaletlerin birçoklarının tercihinin aşikâr bir partiden yana olduğu görülüyor. Lakin birtakım eyaletlerde tercihlerin değiştiği izleniyor. Bu nedenle çoklukla her iki adayın da kazanma ihtimali olan yedi civarında kritik eyalete odaklanılıyor.
Toplam 538 delegenin dağıtılacağı ve 270 delegeye ulaşan adayın lider olacağı seçim sistemi hasebiyle esasen tüm gözler salıncak eyaletler durumunda olan olan Pensilvanya, Georgia, Arizona, Nevada, Michigan, Kuzey Carolina ve Wisconsin’de.
Trump ile Harris seçim kampanyalarının son gününü salıncak eyaletlerde geçirdi.
Demokrat Harris, seçimin en kritik eyaletlerinden Pennsylvania’da 5 başka seçim mitingi düzenlerken, Trump ise içinde hem Pennsylvania’da, hem North Carolina’da hem de Michigan’daki seçim aktifliklerine katıldı.
ABD seçim sistemi nasıl işliyor?
Seçmenler, kayıtlı oldukları eyaletin Seçiciler Heyeti’ne göndereceği delegeleri, delegeler de lider ve lider yardımcısını seçiyor.
ABD seçim sisteminde kıymetli olan ülke genelinde en yüksek oyu almak değil, en çok delege sayısına ulaşmak. Değerli olan delege sayısı olduğundan, ülke genelinde en fazla oyu kazanan adayın lider seçilemediği durumlar da oldu.
Bunun son örneği 2016’da yaşandı. Demokrat Parti’nin lider adayı Hillary Clinton, ülke genelinde Cumhuriyetçi Parti’nin adayı Donald Trump’tan 3 milyon daha fazla oy almasına rağmen kâfi delege sayısına ulaşamadığı için seçilemedi.
Anketler ne demişti?
Seçim yarışında Joe Biden çekilmeden evvel anketler Donald Trump’ı önde gösteriyordu. Harris’in adaylığının akabinde anketlerde ibre Demokratlara döndü. Ancak son devirde Trump ortayı kapatıp öne geçmişti.
Anket ortalamalarını alan Real Clear Politics’in dataları Trump’ın seçim gününe anketlerde az da olsa önde girdiğini göstermişti.
Yarışın ilerleyen saatlerinde yayınlanan bir dizi anket, hem ulusal, hem de salıncak eyaletler ortasında yarışın başa baş geçtiğini göstermişti.
New York Times gazetesi ile Siena College iştirakindeki son anket, Demokrat Partinin Lider Adayı Kamala Harris ile Cumhuriyetçi Partiden rakibi Donald Trump’ın, sonuç açısından belirleyici olacak “salıncak eyaletlerde” yarışı yakın götürdüğünü gösterdi.
Ancak sürpriz sonuçlar da olabilir. Örneğin, hafta sonu Iowa’daki bir anket Harris’in önde olduğunu göstererek pek çok siyasi analisti şaşırttı. Bu, onun beyaz seçmenler ortasındaki gücünün potansiyel bir işareti. Alaska da Harris’in kaybetme ihtimalinin küçük olduğu öteki bir eyalet. Trump ise New Mexico yahut New Hampshire’da kendi sürprizlerini gerçekleştirebilir.
Seçimlere giderken yaşanan en kritik gelişmeler
ABD 5 Kasım’daki seçimlere kritik gelişmelerin yaşandığı bir seçim dönemiyle geldi.
ABD Başkanı Joe Biden ve eski lider Donald Trump, Kasım ayında yapılacak seçimler için televizyondaki birinci tartışmalarını Haziran sonunda gerçekleştirmişti.
Atlanta’daki CNN Başkanlık Tartışması’nda iki aday, yaklaşık dört yıl sonra birinci sefer, seçmenleri kendilerine oy vermeye ikna etmek üzere bir ortaya gelmişti. Biden’ın 90 dakika süren tartışma boyunca vakit zaman fikirlerini toparlayamaması ve kimi noktalarda söylediklerinin anlaşılmaması Demokratlarda tasaya yol açmıştı.
ABD’nin Wisconsin eyaletinde yayın yapan “The Earl Ingram Show” radyo programına konuk olan Biden, 27 Haziran gecesi yapılan canlı yayın münazarasındaki performansını kıymetlendirmiş ve adaylıktan çekileceği tarafındaki spekülasyonlara yanıt vermişti. Biden, Trump ile karşılaştığı münazarada berbat performans gösterdiğini kabul ederek, “Berbat bir gece geçirdim. Çuvalladım ve yanılgı yaptım. Bu yalnızca sahnede 90 dakikalık bir şey, 3,5 yılda ne yaptığıma bakın” demişti.
Temmuz ayına gelindiğinde Cumhuriyetçi Partiden başkanlık için yarışan eski ABD Başkanı Trump, Pensilvanya’daki mitingde kürsüden destekçilerine hitap ettiği sırada silahlı akına uğramıştı. Sağ kulağından yaralanan Trump’ın sıhhat durumunun yeterli olduğu bildirilmişti.
Temmuz ayında yaşanan en kritik gelişme ise Biden’ın, adaylıktan çekildiğini duyurması olmuştu. Biden, seçim yarışından çekildikten sonra Lider Yardımcısı Kamala Harris’i aday olarak onayladığını ve desteklediğini bilmişti.
Ağustos ayında ABD Lider Yardımcısı Kamala Harris, Chicago kentindeki Demokrat Parti Kongresi’nde (DNC) 47. ABD Başkanlığı için resmen adaylığı kabul etmişti.
Eylül ayındaki Trump ile Harris’in birinci düellosunda baskın olan taraf Harris olmuştu. münazara, ABD Başkanı Joe Biden’ın başarısız bir performans sergilediği ve nihayetinde başkanlık yarışından çekilmesine ve Harris’i Demokratların yeni adayı olarak desteklemesine neden olan Haziran ayındaki münazara ile tam aksisi bir biçimde sonuçlandı. Trump’ın destekçileri moderatörleri eleştirirken, bahis platformları Harris’in seçimi kazanma ihtimalinin arttığına işaret etti.
Eylül ayında Donald Trump ikinci suikast teşebbüsüyle karşı karşıya kaldı.
ABD’de Cumhuriyetçi lider adayı Donald Trump’a suikast teşebbüsünde bulunacağından şüphelenilen silahlı bir kişi tutuklanırken Trump’ın inançta olduğu belirtildi.
Emniyet yetkilileri, Trump golf oynadığı sırada sahanın birkaç yüz metre ötesinde çalılıklarda silahlı bir kişinin Zımnî Servis vazifelileri tarafından tespit edildiğini ve bu bireye ateş açıldığını belirttiler.
82 milyonu aşkın kişi erken oy kullandı
Florida Üniversitesi Seçim Laboratuvarı’nın paylaştığı bilgilere nazaran, Eylül ayı ortalarında başlayan erken oy süreçlerinde bugüne kadar 82 milyonu aşkın vatandaş oy kullandı.
Bunlardan 44 milyondan fazlası şahsen oy kullanırken, 37 milyonun üzerinde seçmen posta yoluyla erken oy verdi.
