Associated Press’in (AP) yayımladığı resmi olmayan datalara nazaran, Donald Trump yarışa önde başladı. Kamala Harris’in de kritik birtakım galibiyetleri olduğu görüldü.
İlk sonuçlara nazaran Harris 35, Trump ise 95 delege sayısına ulaştı.
İşte seçimde öne çıkan gelişmeler…
04:01 Harris Connecticut’ı aldı
Conecticut’ta 7 delege bulunuyordu.
ABD’de seçimi kim kazanmak için ne gerekiyor?
ABD’de iki aday da 50 eyalette yapılan Seçiciler Kurulu seçiminde yarışıyor.
Her eyalet, kısmen nüfusa bağlı olarak makul sayıda seçici şura oyuna sahip. Toplam 538 oy kelam konusu ve 270 ya da daha fazla oy alan aday kazanmış oluyor.
İki eyalet hariç, tüm eyaletlerde seçimi kazanan aday tüm delegeleri de kazanmış oluyor. Maine ve Nebraska’da ise adayların aldığı oy oranına nazaran eyaletin delegeleri paylaştırılıyor.
Amerikan halkı, ABD’nin yeni liderinin yanı sıra Kongre’nin iki kanadı olan 435 sandalyeli Temsilciler Meclisi’nin tamamı ile 100 üyeli Senatodaki 34 sandalye için de oy veriyor.
Başkanlık seçimini kazanan aday, 20 Ocak 2025’te yemin ederek 4 yıl süreyle ABD’nin 47. başkanı olacak.
Salıncak eyaletler neden değerli?
Seçim tarihine bakıldığında eyaletlerin birçoklarının tercihinin aşikâr bir partiden yana olduğu görülüyor. Lakin birtakım eyaletlerde tercihlerin değiştiği izleniyor. Bu nedenle ekseriyetle her iki adayın da kazanma ihtimali olan yedi civarında kritik eyalete odaklanılıyor.
Toplam 538 delegenin dağıtılacağı ve 270 delegeye ulaşan adayın lider olacağı seçim sistemi münasebetiyle esasen tüm gözler salıncak eyaletler durumunda olan olan Pensilvanya, Georgia, Arizona, Nevada, Michigan, Kuzey Carolina ve Wisconsin’de.
Trump ile Harris seçim kampanyalarının son gününü salıncak eyaletlerde geçirdi.
Demokrat Harris, seçimin en kritik eyaletlerinden Pennsylvania’da 5 farklı seçim mitingi düzenlerken, Trump ise içinde hem Pennsylvania’da, hem North Carolina’da hem de Michigan’daki seçim aktifliklerine katıldı.
ABD seçim sistemi nasıl işliyor?
Seçmenler, kayıtlı oldukları eyaletin Seçiciler Heyeti’ne göndereceği delegeleri, delegeler de lider ve lider yardımcısını seçiyor.
ABD seçim sisteminde değerli olan ülke genelinde en yüksek oyu almak değil, en çok delege sayısına ulaşmak. Kıymetli olan delege sayısı olduğundan, ülke genelinde en fazla oyu kazanan adayın lider seçilemediği durumlar da oldu.
Bunun son örneği 2016’da yaşandı. Demokrat Parti’nin lider adayı Hillary Clinton, ülke genelinde Cumhuriyetçi Parti’nin adayı Donald Trump’tan 3 milyon daha fazla oy almasına rağmen kâfi delege sayısına ulaşamadığı için seçilemedi.
Anketler ne demişti?
Seçim yarışında Joe Biden çekilmeden evvel anketler Donald Trump’ı önde gösteriyordu. Harris’in adaylığının akabinde anketlerde ibre Demokratlara döndü. Ama son devirde Trump ortayı kapatıp öne geçmişti.
Anket ortalamalarını alan Real Clear Politics’in bilgileri Trump’ın seçim gününe anketlerde az da olsa önde girdiğini göstermişti.
Yarışın ilerleyen saatlerinde yayınlanan bir dizi anket, hem ulusal, hem de salıncak eyaletler ortasında yarışın başa baş geçtiğini göstermişti.
New York Times gazetesi ile Siena College iştirakindeki son anket, Demokrat Partinin Lider Adayı Kamala Harris ile Cumhuriyetçi Partiden rakibi Donald Trump’ın, sonuç açısından belirleyici olacak “salıncak eyaletlerde” yarışı yakın götürdüğünü gösterdi.
Ancak sürpriz sonuçlar da olabilir. Örneğin, hafta sonu Iowa’daki bir anket Harris’in önde olduğunu göstererek pek çok siyasi analisti şaşırttı. Bu, onun beyaz seçmenler ortasındaki gücünün potansiyel bir işareti. Alaska da Harris’in kaybetme ihtimalinin küçük olduğu öbür bir eyalet. Trump ise New Mexico yahut New Hampshire’da kendi sürprizlerini gerçekleştirebilir.
Seçimlere giderken yaşanan en kritik gelişmeler
ABD 5 Kasım’daki seçimlere kritik gelişmelerin yaşandığı bir seçim dönemiyle geldi.
ABD Başkanı Joe Biden ve eski lider Donald Trump, Kasım ayında yapılacak seçimler için televizyondaki birinci tartışmalarını Haziran sonunda gerçekleştirmişti.
Atlanta’daki CNN Başkanlık Tartışması’nda iki aday, yaklaşık dört yıl sonra birinci kere, seçmenleri kendilerine oy vermeye ikna etmek üzere bir ortaya gelmişti. Biden’ın 90 dakika süren tartışma boyunca vakit zaman fikirlerini toparlayamaması ve kimi noktalarda söylediklerinin anlaşılmaması Demokratlarda korkuya yol açmıştı.
ABD’nin Wisconsin eyaletinde yayın yapan “The Earl Ingram Show” radyo programına konuk olan Biden, 27 Haziran gecesi yapılan canlı yayın münazarasındaki performansını kıymetlendirmiş ve adaylıktan çekileceği tarafındaki spekülasyonlara karşılık vermişti. Biden, Trump ile karşılaştığı münazarada berbat performans gösterdiğini kabul ederek, “Berbat bir gece geçirdim. Çuvalladım ve yanılgı yaptım. Bu yalnızca sahnede 90 dakikalık bir şey, 3,5 yılda ne yaptığıma bakın” demişti.
Temmuz ayına gelindiğinde Cumhuriyetçi Partiden başkanlık için yarışan eski ABD Başkanı Trump, Pensilvanya’daki mitingde kürsüden destekçilerine hitap ettiği sırada silahlı akına uğramıştı. Sağ kulağından yaralanan Trump’ın sıhhat durumunun uygun olduğu bildirilmişti.
Temmuz ayında yaşanan en kritik gelişme ise Biden’ın, adaylıktan çekildiğini duyurması olmuştu. Biden, seçim yarışından çekildikten sonra Lider Yardımcısı Kamala Harris’i aday olarak onayladığını ve desteklediğini bilmişti.
Ağustos ayında ABD Lider Yardımcısı Kamala Harris, Chicago kentindeki Demokrat Parti Kongresi’nde (DNC) 47. ABD Başkanlığı için resmen adaylığı kabul etmişti.
Eylül ayındaki Trump ile Harris’in birinci düellosunda baskın olan taraf Harris olmuştu. münazara, ABD Başkanı Joe Biden’ın başarısız bir performans sergilediği ve nihayetinde başkanlık yarışından çekilmesine ve Harris’i Demokratların yeni adayı olarak desteklemesine neden olan Haziran ayındaki münazara ile tam aksisi bir biçimde sonuçlandı. Trump’ın destekçileri moderatörleri eleştirirken, bahis platformları Harris’in seçimi kazanma ihtimalinin arttığına işaret etti.
Eylül ayında Donald Trump ikinci suikast teşebbüsüyle karşı karşıya kaldı.
ABD’de Cumhuriyetçi lider adayı Donald Trump’a suikast teşebbüsünde bulunacağından şüphelenilen silahlı bir kişi tutuklanırken Trump’ın inançta olduğu belirtildi.
Emniyet yetkilileri, Trump golf oynadığı sırada sahanın birkaç yüz metre ötesinde çalılıklarda silahlı bir kişinin Saklı Servis vazifelileri tarafından tespit edildiğini ve bu bireye ateş açıldığını belirttiler.
82 milyonu aşkın kişi erken oy kullandı
Florida Üniversitesi Seçim Laboratuvarı’nın paylaştığı datalara nazaran, Eylül ayı ortalarında başlayan erken oy süreçlerinde bugüne kadar 82 milyonu aşkın vatandaş oy kullandı.
Bunlardan 44 milyondan fazlası şahsen oy kullanırken, 37 milyonun üzerinde seçmen posta yoluyla erken oy verdi.
