Adıyaman’da 6 Şubat 2023 tarihinde meydana gelen Kahramanmaraş merkezli sarsıntılarda KKTC’li sportmenlerin ve çeşit rehberlerinin de ortalarında bulunduğu 72 şahsa mezar olan Adıyaman’daki Grand İsias Otel davasının 3’üncü uzman raporunu İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) ve 9 Eylül Üniversitesi’ndeki akademisyenler hazırladı. Uzman raporunun, kıymetlendirme ve sonuç kısmında şu tespitler yer aldı:
“Bina imalat ve kontrolündeki eksiklikler; bina betonlarının üretiminde kullanılan agregaların kusurlu olması, en büyük tane çapının müsaade verilen en büyük kıymetten daha yüksek olması, beton basınç dayanımının epeyce değişken olması, etriyelerin 135 derece açıyla kıvrılmamış olması, sargılama bölgesinde gerektiği üzere etriye sıklaştırma yapılmaması, çiroz kullanılmaması, binaya 2001 yılında verilen tadilat yapı ruhsatı ekindeki mimari projede gösterilen 2 adet asansör ile tesisat bacası üretiminde asmolen döşemede boşluk açılması. Bina statik-betonarme projelerinin 1975 ve 1998 Zelzele Yönetmeliklerine uygun olarak tasarlanmamış olması (asmolen döşemeli binada kâfi ölçüde perde bulunmaması, binanın asma kat düzeyinde burulma düzensizliği ve yumuşak kat düzensizliğinin oluşması, İki bina ortasında kâfi derz boşluğu bırakılmaması). Projesine muhalif olarak binaya sonradan kat ek edilmesi.”
Raporda, Grand İsias Otel’in yıkılmasında 11 sanığın da sorumlu olduğu tespit yapılırken, sorumluluk durumları şöyle anlatıldı:
Ahmet Bozkurt: 1993 ve 2001 yıllarında düzenlenen yapı ruhsatında yapı sahibi ve müteahhit olması nedeni ile; 1993 yılında düzenlenen yapı ruhsatı ekinde yer alan mimari proje üzerinde belirtilmiş bina kat sayısı, kat yüksekliği ve bina en üst kotundaki düzeltmelere uygun olarak revize mimari ve statik-betonarme proje hazırlatılmaması, 1993 yapı ruhsatına nazaran inşa edilen bina taşıyıcı sistem imalat/denetim eksiklik ve yanılgılarından (standartlara uygun olmayan büyük boyutlu ve kusurlu agrega kullanılması, etriyelerin 135 derece kancalı yapılmaması, etriye sıklaştırmasının yapılmaması, betonarme projede gösterilen çirozların yapılmaması), 2001 yılında düzenlenen yapı ruhsatı ekindeki mimari projede gösterilen taşıyıcı sistem tadilatlarını (döşemede asansörler için boşluk açılması) içeren ve ‘1998 Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik’ kararlarına uygun statik ve betonarme proje hazırlatılmaması, 2001 yılında düzenlenen yapı ruhsatı ekindeki mimaride gösterilen taşıyıcı sistem tadilatlarının betonarme uygulama projesi olmadan yapılması, 2003 yılında yapı kullanım müsaade dokümanı alındıktan sonra yapı ruhsatı almadan projesine alışılmamış olarak binaya sonradan kaçak olarak kat ek edilmesinden ötürü sorumluluğu kanaatine varılmıştır.
Bilge Açık, Efe Bozkurt, Mehmet Fatih Bozkurt, Seda Zeren, Şule Özbek, Ulviye Bozkurt: 2001 tarihli tadilat yapı ruhsatına nazaran yapı sahibi olarak İsias Otelcilik Turizm ve İnş. Tic. San. A.Ş.’nin ortakları olması nedeniyle; 2001 yılında düzenlenen yapı ruhsatı ekindeki mimaride gösterilen taşıyıcı sistem tadilatlarını (asansörler için boşluk açılması) içeren ve ‘1998 Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik’ kararlarına uygun statik ve betonarme proje hazırlatılmaması, 2001 yılında düzenlenen yapı ruhsatı ekindeki mimaride gösterilen taşıyıcı sistem tadilatlarının betonarme uygulama projesi olmadan yapılması, 2003 yılında yapı kullanım müsaade dokümanı alındıktan sonra yapı ruhsatı almadan projesine ters olarak binaya sonradan kaçak olarak kat ek edilmesinden ötürü sorumluluğu olduğu kanaatine varılmıştır.
Mimar H. Fazilet Yıldız: 2001 tarihli tadilat yapı ruhsatında fenni mesul olması nedeniyle; 2001 tarihli yapı ruhsati alınırken uzmanlık alanı olmayan statik ve jeoloji hususlarında yapının sağlamlık tarafından uygun yapıldığı hakkında taahhüt raporu vermesi ve uzmanlık alanı olmadığı halde yapı ruhsatında statik proje müellifi olarak sorumluluk alarak kapsamlı bir statik-betonarme proje hazırlanmadan yapı ruhsatı alınmasını sağlaması, 2001 yılında düzenlenen yapı ruhsatı ekindeki mimaride gösterilen taşıyıcı sistem tadilatlarının (döşemede asansörler için boşluk açılması) betonarme uygulama projesi olmadan inşa edilmesi nedeniyle sorumluluğu olduğu kanaatine varılmıştır.
İnşaat Mühendisi Halil Bağcı: Belediye Arşiv Evrakındaki resmi evraklarda ve 2001 tarihli tadilat yapı ruhsatında ismi ve imzası bulunmamakla birlikte, Belediye Arşiv Belgesinde 185 sayfalık Betonarme Statik Hesap Raporu ve bu rapora istinaden hazırlanmış 3 sayfalık imzalı raporu bulunması ve Betonarme-statik hesap raporunda projeyi denetim eden olarak ‘Adıyaman Belediyesi’ yazılı olması nedeniyle kelam konusu raporun belediyeye tadilat yapı ruhsatı almak üzere verileceğini bildiği düşünüldüğünden; hazırlanan bu Betonarme-Statik hesap raporunun binanın mevcut gereç özellikleri belirlenmeden, betonarme proje ile yerindeki mevcut imalatların uyumluluğunu denetim edilmeden, 1998 Zelzele Yönetmeliğine nazaran verilmesi zarurî olan düzensizlik denetimleri yapılmadan statik hesap raporunun hazırlanması, kat sayısı ve yüksekliklerinin hesaplarda Mimari projeye nazaran yanlış alınması, bu statik hesap raporu sonuçlarına nazaran kolonlarda donatı açısından yetersizlikler olduğu halde yalnızca bodrum katları temel alarak binanın mevcut durumunun inançlı olduğuna dair 3 sayfalık imzalı rapor hazırlaması nedeniyle sorumluluğu olduğu kanaatine varılmıştır.
İnşaat Mühendisi Mehmet Güncüoğlu: 1993 ve 2001 tarihli yapı ruhsatlarında statik proje müellifi olarak ismi bulunduğu görülmektedir. 1993 tarihli yapı ruhsatı ekindeki mimari projede kat sayısının 14’den 9’a düşürülmesi ve kat yüksekliklerinin 3.00 metreden 2.70 metreye düşürülmesi durumlarına nazaran statik projede değişiklik yapılmadığı ve 14 kat için hazırlanmış betonarme projenin yapı ruhsatı ekinde motamot yer aldığı görülmüştür.
Mimari projedeki değişikliklere nazaran statik hesaplarda revizyon yapılması durumunda elemanlardaki iç kuvvetler değişeceğinden ötürü statik hesaplarında da değişeceği açıktır. Mevcut durumu ile mimari proje 9 kata revize olduğundan ve de betonarme proje 14 kat olarak bırakıldığından ötürü betonarme proje ile mimari projenin uyumlu olmadığı söylenebilir. Belediye arşiv evrakında statik proje müellifi tarafından yapının mevcut projelerle 9 kat yapılabileceğinin uygun olduğuna dair onay verdiğini gösteren rastgele bir imzalı doküman bulunmamaktadır.
1975 Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelikte 4. derece zelzele bölgesi için 21.00 metreden yüksek asmolen döşemeli binalarda perde duvar zaruriliği bulunmaktadır. Bina için hazırlanmış statik hesap raporu ve betonarme proje incelendiğinde, bina yüksekliği 21.00 metreyi geçtiği için binaya perde duvar yerleştirilmiş olduğu görülmekle birlikte bu perdelerin boyut ve sayısının kâfi olmadığı görülmüştür.
2001 yılında verilen yapı ruhsatında da İnşaat Mühendisi Mehmet Güncüoğlu’nun isminin yazılı olduğu görülmektedir. Ruhsat eki olarak İnşaat Mühendisi Mehmet Güncüoğlu tarafından 1993 yılında 14 katlı yapı için hazırlanmış betonarme projenin motamot verilmiş olduğu ve 2001 yılında 1998 Sarsıntı Yönetmeliğine nazaran İnşaat Mühendisi Mehmet Güncüoğlu tarafından hazırlanan rastgele bir statik hesap raporunun evrakta yer almadığı görülmüştür.
Buna nazaran; 1993 yılında hazırlanan statik betonarme projelerle ilgili olarak 1975 Sarsıntı Yönetmeliğine nazaran gerekli oranda perde yer almadığı için sorumluluğu olduğu, 2001 yılında verilen yapı ruhsatında ismi yazılı olmakla birlikte ruhsat ekinde kendisi tarafından hazırlanmış bir hesap raporu bulunmaması, 1998 Sarsıntı Yönetmeliğine nazaran hazırlanmış yeni bir betonarme çizim paftası bulunmaması ve 1993 yılında hazırlanan betonarme projenin motamot belediye arşiv belgesinde yer alması göz önüne alındığında, İnşaat Mühendisi Mehmet Güncüoğlu’nun statik proje müellifi olarak isminin yazılmasının bilgisi dahilinde olmadığı kanaati oluştuğundan bu ruhsatla ilgili sorumluluğunun olmadığı görüşüne varılmıştır.
İnşaat Mühendisi Hasan Aslan: 1993 yılında düzenlenen yapı ruhsatında fenni mesul olması nedeni ile; 1993 yapı ruhsatına nazaran inşa edilen bina taşıyıcı sistem imalat/denetim eksiklik ve yanılgılarından (standartlara uygun olmayan büyük boyutlu ve kusurlu agrega kullanılması, etriyelerin 135 derece kancalı yapılmaması, etriye sıklaştırmasının yapılmaması, betonarme projede gösterilen çirozların yapılmaması) ötürü sorumluluğu olduğu kanaatine varılmıştır.
NE OLMUŞTU?
Adıyaman’ın Merkez ilçesinde bulunan ve zelzelede yıkılan Grand İsias Otel’de 72 kişi hayatını kaybetti. Evrak kapsamında 5 sanık tutuklu, 6 sanık ise tutuksuz yargılanırken; Gazi Üniversitesi’nden gelen uzman raporuyla sanıklardan Efe Bozkurt ve Halil Bağcı “yurt dışı yasağı” ve “haftada bir gün imza atma” halindeki isimli denetim koşullarıyla tahliye olmuştu. Adıyaman Valiliği İl İdare Kurulu, İsias Otel dava belgesinden ayrılan Adıyaman Belediyesi’ndeki 4 kamu vazifelisi hakkında soruşturma müsaadesi vermişti.
