200 Yeni Özel Halk Otobüsü Hizmete Alım Merasimi, TBB ve İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun katılımıyla, İETT İkitelli Garajaı’nda düzenlendi. Kar yağışı altında yapılan merasimde, Özel Halk Otobüsleri Odası Başkanı Göksel Ovacık, İETT Genel Müdürü İrfan Demet, Küçükçekmece Belediye Lideri Kemal Çebi ve İmamoğlu birer konuşma yaptı.
İstanbul’un, gibisi nüfusa sahip dünya kentlerindeki metro sınırlarının yarısı kadar kilometreye sahip olduğu bilgisini paylaşan İmamoğlu, “Toplu taşımanın konforlu hale gelmesinin tek tekniği, hele hele bir de her bir biçimde büyümüş bir İstanbul’un, bu kadar uzun bir satha uzamış bir İstanbul’un en değerli sınırının raylı sistemleri olduğunun altını çiziyorum. Bunu şundan söylüyorum: Bugün aslında otobüslerimize çok ağır bir yük yüklenmekte. Bu yükün hafifleyerek daha az bir yüke evrilmesi ve o sistem içerisinde de çok kaliteli bir seyahatin orada sağlanmasına ulaşmamız şart” dedi.
154 yıllık deneyime sahip İETT’nin İstanbul’da 832 farklı hatta hizmet verdiğini aktaran İmamoğlu, 6 bin 786 adetlik araç filosu ve 30 bin şahsa yakın toplu taşıma çalışanı ile kocaman bir aile olduklarını belirterek, İETT’nin hizmetlerini geliştirdiğini tabir etti.
İmamoğlu, şunları kaydetti:
“RİSK ALDIK”
-Yeni sistemler, yeni ulaşım araçları, metrobüste çok değerli bir araç modelini, 450 civarında yolcuyu tıpkı anda taşıyacak bir araç modelini deniyor. Hidrojen kaynaklı yakıt sistemiyle aracın, hayatımıza girmesiyle ilgili çalışmalar sürüyor. Niçin? Daha çevreci, daha konforlu bir ulaşıma erişelim diye.
-Geçmişte İstanbul’da iki renk otobüs vardı. Yani tek başına sarı değildi. Bir de özel halk otobüslerinin kendi rengi vardı. Biz, bu mevzuyu tartıştık. Ve ücretleme konusunda kar eden, ziyan eden, baş başa olan ve bunun hengamesini yaşayan, birbiri ortasında hasımlık besleyen işletmeciler vardı. Bunu gidermemiz gerekiyordu ve bunu sistemde toplamak için arkadaşlarımla aylarca çalıştık. Adaletli bir sistem kurma eforu içerisinde olduk. Risk aldık.
-Daha evvel farklı renkte olunca, kaza yapılınca, ‘Özel halk otobüsleri yaptı’ diye manşet atan gazeteler, artık kaza olduğu vakit, ‘İETT şöyle İETT böyle…’ Bunu derken, arkadaş, özel halk otobüsü de bizim İETT de bizim. Biz sorumluluktan kaçacak değiliz. Bizim bu türlü bir dünyamız yok. Özel halk otobüsünün sürücüsü de benim sürücüm, İETT’nin sürücüsü de benim sürücüm. Onun da sıhhati benim sıhhatimi ilgilendiriyor, başkasının de. O bakımdan sıkıntıyı bütünleştirme gayreti içerisindeyken, her gün taraflı basında İETT’yi, tabiri caizse palavra ve uydurma haberlerle, palavra ve uydurma istatistiklerle yerle bir etmeye çalışan bir akıl, birebir şeyi metroya yapıyor, birebir şeyi metrobüse yapıyor. Manşetleri de ‘Ekrem’ diye atıyorlar bu ortada. ‘Ekrem.’ Ekrem bu ortada çok hoş bir isimdir yani. Gururla taşıyorum. Büyük dedemin bana emaneti. Peygamberimizin çok özel isimlerinden birisi. Taşımaktan da onur duyuyorum. Ekrem’in manası mertliktir, cömertliktir. Bunu da taşımaya ihtimamla çaba ediyorum. Benim ismimi anan bir kısım insanın çokça ismimi anmasını da diliyorum. Kulaklarında çınlasın gece-gündüz.
-Bu otobüslerimizin sarıya boyanmasını ben istedim. Pek de mutluyum. Niçin mutluyum? Birlikte hizmet ediyoruz. Özel halk otobüsünün eksiği varsa, kapatacak. Eksiği varsa, tamamlayacak. Yanlışı varsa, düzeltecek. Ne dedi Göksel Lider; 100 yıl. Daima birlikte çalışacağız. Birlikte ayağa kalkacağız.
-O bakımdan evet, bu riski aldık lakin hakikat bir iş yaptık. ‘Yahu bizi ilgilendirmez, orada bir kaza oldu lakin o yüzden halk otobüslerinin işi, Göksel hatalı.’ Bu türlü bir şey denebilir mi? Hatalı diye bir şey yok. Yanılgı hepimizin. Çalışacağız, onu aza indireceğiz. Sorumluluk aldık kardeşim. Ekrem İmamoğlu ve arkadaşları sorumluluk aldılar.
-Sağ olsun özel otobüsleri de bu sorumluluğun bedelli bir modülü oldular. Kol kola, omuz omuza yürümeye devam edeceğiz. Bugün İstanbul’da 3 bin 20 adet özel halk otobüsü var. Bu uygulamalar ve bu çalışmalar da sürüyor.
-Ama toplu taşımanın en büyük sorunu otobüs kısmında, şu an itibariyle 2025 yılında ulaşımı sübvanse etme sayımız, neredeyse 70 milyara hakikat gidiyor. 70 milyar lira. Bu sayı öylesine verilmiş bir sayı değil yani, çılgın bir sayı.
-Peki niçin? Biraz dönüp bunları sorgulayalım. Yani otobüs alıyorsunuz, bu bir toplu taşıma hizmeti, yani bu toplu taşıma hizmetini desteklemeli devletimiz. Devletimiz, kimi kararlar alarak, bunları yüreklendirmeli. Zira toplu taşıma, bir ömrün ana damarı, can damarı. O denli uyduruk kaydırık işlerde muafiyetler var ki, gülersiniz. Yattan kata, her yere. Fakat otobüse sıra gelince, ÖTV sonuna kadar alınıyor, KDV sonuna kadar alınıyor. Birebir şey akaryakıtta. Yıllardır söylüyoruz; bunu destekleyin. Bu bu türlü işlemiyor, yürümüyor. Bakın, birincisi; devletimizin kurum ve kuruluşları, bakanlıkları, bütün ikazlarımıza karşın fakat İBB olarak lakin İETT olarak lakin TBB üzerinden yaptığımız, ‘Bu kesinlikle bu türlü olmalı’ ikazlarımıza karşın, tek bir adım atılmamıştır. Ve daha güç bir şey var. Bu adım atılmazken, sahiden bu tekeri döndürmek artık kolay değil. Bakın ne dedi Genel Müdürümüz? Ki bunu en güzel sizler biliyorsunuz, otobüs işinde olanlar. ‘100 bin Euro’luk bir otomobil, 300 bin Euro oldu. 6 senede. Yani 60 senede değil ha, 6 senede. Bakın; yakıta gelen artırım, 6 senede yüzde 1200-1300 fakat bilete yaptığınız artırım yüzde 650. Niçin?
-Dönem devir artırım yapmadılar, ‘Siz sıkıntı çekin’ dediler. Enflasyon, maliyet artışları… 2 sene bize artırım yaptırmadılar. Meclis’te çoğunluğumuz yoktu. Biliyorsunuz değil mi? UKOME’yi de biliyorsunuz. UKOME’yi de elimizden aldılar. Ben, artırım yapmaktan keyifli olur muyum? Olmam. Lakin ülkenin iktisadını berbat yönetiyor, maliyetler tavan yapıyor. Yani şöyle diyelim; 100 liralık mazot, olmuş 1600 lira. Artışı söz etmeye çalışıyorum. Bu kadar büyümüş bir fiyat farkı. Birebir biçimde bakım, tıpkı biçimde atölyede yaptırıyorsunuz işlerinizi, nasıl katbekat arttığı ortada. Bu artışlara karşın, bilet sayılarımız düştü. Pekala ne oldu? Bizim ulaşımdaki masrafımız 100 lira. O denli kabul edelim. Ulaşımdaki masrafımız 100 lira. Siz, bunun bize 30 lirasını ödeyebiliyorsunuz, 70 lirasını İBB bütçesinden oraya aktarıyoruz. Her ay 5 milyar, 6 milyar civarında sübvansiyon sayısı ödüyoruz. Bütün ulaşımdan bahsediyorum. Bunun içinde özel halk otobüsü de var, İETT’de var, Kent Sınırları da var, Metro da var. Artık pekala biz vazifeye geldiğimizde neydi? Maliyeti 100 liraydı. Biletlerden 70 lirası geliyordu. Yani bilet daha kıymetli, ulaşım masrafları daha ucuzdu. Artık, 100 liranın 30 lirası geliyor, 70 lirası bütçeden gidiyor. Bu sürdürülebilir bir metot, sistem değil.
-Onun için diyoruz ki; bu güç günlerde dayanışma mı? ÖTV’yi kaldır. Yahu mazottan indir, indirim yap. Bakın bunu ABD bile yapıyor. ABD bile, sübvansiyonu nasıl yapıyor? Devletin ana kasasından yapıyor. Hollanda’sından İngiltere’ye, birçok ülkede bu ve buna misal takviyelerle toplu taşımanın rehabilitasyonu ve uygunlaşması için bu cins atılımlar yapılırken, Türkiye’ye gelince, bunlar duymazdan geliniyor.
-Bakın; Cumhurbaşkanlığı seçimi, 2023… Yalnızca o günden bugüne, mazotun litre fiyatı 19 lirayken, yalnızca 9 ay içinde 42 liraya ulaştı.
-Bugün ise, 46 lira. 2,5 kat arttı. Ne vakitten bugüne? 2023’ün mayısından bugüne. Yani daha iki yılı dolmadı; 2,5 kat. Efendim, enflasyon onlara nazaran yüzde 25-30’muş. Yahu enflasyon, özel halk otobüsünün işletmecisine nazaran, yüzde 100 kardeşim.
-Sen istediğin kadar yüzde 25 de, 30 de. Değil. Ben söylüyorum işte burada. Yüzde 142 arttı. Pekala birebir oranda bilet fiyatını arttırabiliyor musun? Artıramıyorsun. Artıramazsın. Vatandaş zati yoksulluktan beli bükülmüş. Pekala nasıl dayanışma olacak? Hiçbir dayanışma yok.
-Kamu kurumu olan İETT, 154 yıllık İETT; ÖTV’yi, KDV’yi tam ödüyor. Fakat yatta, katta onların hiçbiri yok.
-Böyle bir şey olabilir mi? Milletimizi taşıyoruz. Kimi? 65 yaş üstündeki emeklimizi fiyatsız taşıyoruz. Öğrencilerimizi azamî indirimli taşıyoruz. Birçok fiyatsız katkı sunduğumuz, şehit ailelerinden birçok beşere kadar, katkı sunduğumuz insanlarımız var. Bu bağlamda bugün İETT’nin 1 litre yakıt alırken ödediği vergi ölçüsü yüzde 40. Yüzde 40’ı vergiye gidiyor. İETT’nin bir yılda yalnızca akaryakıt alımı için ödediği vergi 5 milyar lira.
-Ödediğimiz vergi. 5 milyar. İnsanları taşımak için 5 milyar lira yalnızca ödediğimiz vergi. Yalnızca ÖTV ve KDV’yle, yılda ödediğimiz vergiyle, biz 650 otobüs alırız. Yani 3 yılda, 4 yılda, otobüslerimizin tamamını neredeyse yeniler İETT. 3 yılda, 4 yılda. Yazık değil mi? Bu türlü kaliteli bir ulaşımı sağlamak, kamu hizmetidir.
-O bakımdan biz, her şeyi güzel yapmak için büyük uğraş, büyük zorluk çekiyoruz. Bunu tarih yazacak.
-Bakın; sizin tekeriniz dönsün diye, gelirimizin yarı yarıya azaldığı pandemide bile, biz buradan, özel halk otobüsleri dahil, bütün ulaşımcılara kaynak aktardık, bütün Türkiye’den beni arayıp kızan arkadaşlarım oldu. ‘Yahu biz burada ödeyemiyoruz, sen nereden çıkardın bu işi?’ İstanbul farklı bir yer. Teker dönmeli. Bir öbür yerde dönmeyebilir lakin İstanbul’da dönmek zorunda.
-6 yıldır bize yapılan zulmü, düşünceyi, berbatlığı, engellemeleri kitaba döksek, saraydaki kitaplığının dolapları dolar. 6 yıldır Ekrem’le yatıp, Ekrem’le kalkmak; Allah yardımcısı olsun. Hasebiyle tahlil arayışımız devam ediyor. Özel halk otobüslerinin yanındayız. Dertlerinizi biliyorum. Ben, ticaret adamıyım. Çek nedir, senet nedir?
-Bana nazaran benden düzgün bilen yok. Ben, 36 yıllık Bağ-Kurluyum. Doğduğum gün, babamın tezgahında mal alışverişinin içinde kendimi buldum. 77’den beri, 6 yaşından beri ticaret tezgahını bilirim. Okuma-yazma bilmeden para üstü alıp, para üstü vermeyi bilen birisiyim. Ekmeğin nasıl kazanıldığını bilen birisiyim. Terazide tartmayı bilen birisiyim. Terazinin eşit olmasını yeterli bilen birisiyim. Hatta baba tavsiyesi, büyük amca tavsiyesi; ‘Terazide malının üstüne biraz daha koy, müşteriye biraz daha fazla gitsin’ diyen bir esnaf terbiyesiyle büyümüş birisiyim.
-Elbette düşüncelerimiz var. ‘Bizim kasamızda var da sizin cebinize gelmiyor’ diye bir şey hiç düşünmeyin özel halk otobüsçü dostlarım. Olduğu an paylaşıyoruz. Olduğu an veriyoruz. Koca İstanbul tekerini döndürmek kolay değil.
-Gerçekten o denli. Ve bugünün yaşatılan ve kamunun da en fazla düşünce çektiği, ekonomik ıstırapların en fazla etkilediği kurumların başında da İBB geliyor. Uzun vadeli, 10-12 yıl vadeli 300 tane otobüs alalım’ diyoruz. Parasını bulduk, kaynağını bulduk. 3 yıl ödemesiz. O zamanki faiz oranları da düşük. 300 tane otobüs alalım… Tek bir imzayı biz Cumhurbaşkanlığından alamayalı tam 5 yıl oldu, biliyor musunuz? 5 yıl. Sefaköy- Beylikdüzü metrosuna başlayacağız… Yahu bir imza. Bir imza. Kaynağı hazır, her şey hazır. 4 milyon beşere yalnızca metrobüs çalışıyor. Metro başlayacak; bir imza. Küçükçekmece’si, Avcılar’ı, Beylikdüzü, Esenyurt, Büyükçekmece hepsi bundan faydalanacak. Bir imza 3 yıldır atılmıyor. Para istemiyoruz ha, imza istiyoruz; onay. Yani ne olacak? Yatırım planına alınacak. Bu ayıptır. Ayıptır, yazıktır, günahtır. Ben bunları anlatıyorum ya, bunlar gerçek.
-Bu memleketin yaşadığı bütün zorlukların, sorunların, ana kaynağı; kaygılardan, vatandaştan uzak kalma problemidir. Kaygılardan, vatandaştan, çocuktan, gençten, bayandan, emekliden, işsizden uzak bir idare olur iseniz; dertlenmezseniz, imzayı da atmazsınız, her şeyi güllük gülistanlık görürsünüz.
-Tek derdiniz ne olur biliyor musunuz o saatten sonra? Koltuğunuzu korumak. Fakat berbat olan bir şey var. O koltuk senin değil ki. O koltuk, milletin. Millet nasıl verdiyse, çekip altından almayı da bilir. Bu kadar net. O bakımdan ben diyorum ki; misyonumun son gününe kadar beni Allah bu memleketin, bu hoş kentini beşerlerine mahcup etmesin. Özal halk otobüsü işletmecilerine de mahcup etmesin. Onların sürücülerine de. Onların ayağına taş değmesin. Otobüsleri iyi uğurlu olsun. İnşallah bütün araçları yesyeni, gıcır gıcır olur. Bu ‘gıcır gıcırın’ ne manaya geldiğini bile unutmuştur orada dura dura.
-Şimdi tam da bu türlü halkın içinde, halkın ortasında gıcır gıcır günlere, hoş günlere yol yürümemiz kaide. Güç günleri omuz omuza aşacağız. Siz, bizim yanımızdasınız, biliyoruz. Zira biz başından beri sizi düşündük. Minibüsçüyü de düşündük, otobüsçüyü de düşündük, taksiciyi de düşündük. Hiçbirini birbirinden ayırt etmedik. Bundan sonra da etmeyeceğiz. Siz bizim yanımızda oldunuz, biz de sizin yanınızda olmaya devam edeceğiz. Zorluklarımız olacak, bunları da aşacağız. Çaresizlik asla yok. Umut çok yüksek. Yolumuz açık olsun, yolunuz açık olsun, ayağınıza taş değmesin. İstanbullulara güler yüzünüzle, hoş seyahatler sağlayın.”
Konuşmaların akabinde İmamoğlu ve beraberindeki heyet, İstanbullulara kazandırılan yeni otobüslerden birini, garaj alanında deneyimledi.
