9 çalışanın hayatını kaybettiği 13 Şubat 2024’teki iş cinayetinin akabinde mecliste kurulan İliç Altın Madeni Araştırma Komitesi üyesi olarak çalışan, altın madeninde geçtiğimiz yıl çeşitli kezler incelemelerde de bulunan Dr. Şevkin, Türkiye’nin altın madenleri nedeniyle büyük bir vergi ve gelir kaybına uğradığını, Türkiye’de 20’ye yakın altın madeni işletildiğini vurguladı.
“PARA YABANCILARIN ÇÖP, VEFAT BİZİM!”
Araştırma Komisyonu’nda 3 ay boyunca çeşitli kurum ve kuruluşların dinlendiğini, çalışmaların tamamlandığını, birtakım maden faaliyetlerinin de yerinde incelendiğini hatırlatan Dr. Şevkin, “Komisyonun çalışmalarının tamamlanmasının üzerinden 7 ay geçmesine karşın hâlâ İliç Maden Faciası’na ait rapor hazırlanmamıştır. 3 ay boyunca süren tüm o dinlemelerde ne Enerji Bakanlığı, ne Çevre Şehircilik Bakanlığı ne de Çalışma Bakanlığı, hiçbir kurum, ne de bir şirket sorumluluğu üzerine almıştır” diye konuştu.
2022 yılında birebir yerde emsal biçimde kaza olduğunu, buna karşın maden ocağına yalnızca para cezası verildiğini ve madenin faaliyetine devam ettiğini anımsatan Dr. Şevkin, “Yabancı şirketler, Altın madenine ait paraları alıp götürürken bize yalnızca mevt, yalnızca çöp, atıklar ve etraf felaketleri kalmaktadır” dedi.
“ZARAR 430 MİLYON DOLAR!”
İliç Çöpler Altın Madeni’nin yüzde 80’inin Kanadalı ve Amerika Birleşik Devletleri ortaklı bir şirkete ilişkin olduğuna işaret eden Dr. Şevkin, “Yüzde 18.5 Çalık Holding ve Lidya Madencilik’e ilişkin, yüzde 1.5’i de bir bankaya aittir. Milletlerarası şirketler, örneğin Kanadalı şirket kendi ülkesinde bu madenciliği yapmış olsaydı yüzde 11.97 vergi ödeyecekti lakin bizim ülkemizde yüzde 4.09 efektif vergi ödemektedir” dedi.
Türkiye’nin milyarlarca dolar ziyanı olduğunu lisana getiren Dr. Şevkin, “430 milyon dolar yalnızca Çöpler Altın Madeni’ndeki vergi kaybından ötürü ülkenin ziyanı var” dedi.
CHP’li Dr. Müzeyyen Şevkin, şunları söyledi:
“Munzur kireç taşının, gözenekli, çatlaklı, faal fay zonu üzerinde olan madenin işletilmesi sırasında, en fazla 100-150 metre yükseklikte olması gereken liç yığını 275 metrelere kadar yığılmış, çok yükleme yapılmış, buradaki zenginleştirme sürecinde kullanılan siyanürün yoğunluk nedeniyle çok sıvı olması, yanı sıra faal kontrol yapılmamış olması, 2021 yılında Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum’un ilk periyodunda Etraf Tesir Kıymetlendirme (ÇED) Raporları’nda kapasite artışının verilmesi, ayrıyeten faal bir kontrol yapılmamış olması bu facianın önünü açmıştır. 13 Şubat 2024 sabahı saat 08.00 sularında birinci çatlaklar Amerika Birleşik Devletleri’ndeki şirketin ana merkezine bildirilmiş olmasına karşın patlatma süreçleri devam ettirilmiş ve 9 emekçi hayatını kaybetmiştir. 10 milyon metreküpe yakın materyal Sabırlı Deresi boyunca akışa geçmiş, ne yazık ki yalnızca yüzey sularının değil yeraltı sularının Karasu ırmağı aracılığıyla Fırat Havzası’nın zehirlenmesine neden olacak büyük bir etraf felaketiyle karşı karşıya kalınmıştır.
“ULUSAL MADEN SİYASETİMİZ YOK!”
2001 yılından sonra altın madenciliği faaliyete geçmiştir. Uşak’ta, İzmir’de, Karadeniz’de pek çok yabancı şirkete peşkeş çekilmiş altın madeni faaliyet göstermektedir. Yabancı şirketler, Altın madenine ait paraları alıp götürürken bize yalnızca vefat, yalnızca çöpleri, atıkları ve etraf felaketleri kalmaktadır. Ulusal madencilik siyasetimizin olması gerekmektedir. Milletlerarası firmaların değil kendi ulusumuzun faydasına milyonlarca yılda oluşmuş bu madenlerin çıkarılarak uç esere dönüştürülmesi, etrafla uyumlu olarak işletilmesi ve insanlık faydasına sunulması gerekir. Hiçbir canlının, hiçbir insanın, hiçbir etraf katliamının yaşanmadığı, âlâ denetlenmiş, sağlıklı bir madencilik ve kesinlikle sağlıklı bir maden siyasetinin bu ülkede hayata geçirilmesi gerekmektedir.”
