Arama Kurtarma Derneği (AKUT) Kurucusu ve eski Başkanı Nasuh Mahruki, CHP Manisa Vilayet Başkanlığı tarafından Manisa Büyükşehir Belediyesi Kent Tiyatrosu Uğur Mumcu Sahnesi’nde düzenlenen söyleşide gündeme ve kendisine dair merak edilenleri anlattı.
Söyleşi öncesinde ANKA Haber Ajansı’na konuşan Mahruki, Ege Denizi’nde yaklaşık 15 gündür devam eden zelzele fırtınalarıyla gündeme gelen ‘Depreme hazır mıyız” sorusuna karşılık verdi. Yaşanılan felaketlerden ders alınmadığını tabir eden Mahruki, afetlere dirençli hale gelebilmenin yolunun siyasi iktidarı değiştirmek olduğunu belirtti.
“DERS ÇIKARILMADAN SİSTEMİMİZİ NASIL GELİŞTİREBİLİRİZ Kİ”
6 Şubat felaketinden ders alınmadığını ve hala alınması gereken tedbirlerin de alınmadığını söz eden Mahruki, şunları söyledi:
“Çok uzun vakittir yeteri kadar ilgilenilmemiş, yanlışsız ataklar yanlışsız vakitte yapılmamış devasa bir alandan bahsediyoruz. Bunun olumsuz sonuçlarını da 6 Şubat’ta çok müthiş bir halde yaşadık. Ancak ders aldığımızı söylemek mümkün değil. Bu hususta bile bir gerçek ortaya çıkmış değil. Bir sorunu çözmenin ön kaidesi, onu bir sorun olarak kabul etmektir. Biz öz tenkidimizi yapmazsak, 6 Şubat zelzelelerinin neden bu kadar büyük bir trajediye dönüştüğünün gerçek sebeplerini, kök problemlerini ortaya koymazsak, bundan sonra yaşayacağımız sarsıntılarda tekrar birebir halde hareket ederiz. AFAD’ın yetersiz kaldığı ortada. Türk Silahlı Kuvvetleri’nin olmadığı bir afet idaresinde bu işlerin sağlıklı ve sürdürülebilir bir halde başarılacağı ortada değil. Afet vaktinde çadır satan bir Kızılay’ın varlığının ne kadar büyük bir sorun olabileceği de ortada. Bunların hiçbiri konuşulmadan, tartışılmadan, öz tenkit yapılmadan ve dersler çıkarılmadan sistemimizi nasıl geliştirebiliriz ki!”
“TSK HALA BU İŞİN BAŞINDA DEĞİL”
Beklenen İstanbul zelzelesinin 6 Şubat’tan daha kuvvetli bir süreç olma riskine dikkat çeken Mahruki, planlama vurgusu yaparak şu sözleri kullandı:
“Beklenen İstanbul sarsıntısı konuşuluyor. Çok berbat bir senaryo. İstanbul, küçücük bir alan. 6 Şubat zelzelelerinin yaşandığı bölgeden 20-25 kat daha fazla nüfus yoğunluğuna sahip. Yani İstanbul’daki yıkım, bölgedekinden çok daha büyük olabilir. Arama ve kurtarma çalışmaları bölgedekinden çok daha kuvvetli olabilir. Bütün bunlara karşı tedbirler almak, hazırlık yapmak ve planlama yapmak gerekirken ben bu türlü önemli bir hazırlık göremiyorum. Evvelden Devlet Planlama Teşkilatı vardı, 5 yıllık kalkınma planları yapılıyordu ve herkes ona nazaran kendini ayarlıyordu. Plansız bir biçimde yapılıyor her şey. Ülkenin önünde bir 5 yıllık kalkınma planı yok. 1939 Erzincan sarsıntısından bu yana derslerimizi almamız gerekiyorken almıyoruz. Sonuçta biz hala İstanbul zelzelesinde neden asker başımızda olmayacak bunu tartışmak zorunda kalıyoruz. TSK bütün afetlerde, sarsıntılarda başat aktörken artık bunların hiçbiri yok ortada. Bunun olmamasının arama kurtarma çalışmalarının zorlaşması, inançsız ortamlarda çalışılmak zorunda kalınması bir yana onlar gelene kadar kamu otoritesinin olmadığı o vakit diliminde neyin olacağı belirli değil. 6 Şubat’ta dehşetli şeyler yaşandı. İstanbul’da yaşanmaması için hiçbir sebep yok fakat hala TSK hala bu işin başında değil.”
“ÖNÜMÜZDEKİ SARSINTILARA YANLIŞSIZ YAKLAŞIYORUZ”
Olası bir afete hazır olunmadığını ve yaşanacak faciaların mukadderat değil, siyasi tercih olduğu iletisini veren Mahruki, şöyle konuştu:
“Maalesef hazır değiliz. 17 Ağustos’un üzerinden 25-26 sene geçti ancak 6 Şubat daha çok yakın bir tarihteydi. Hâlâ herkesin kulaklarında çığlıklar çınlıyor, o yardım talepleri, o çaresizlik… Buradan bir sonuç çıkarmamız lazım. Bir şeyi yanlış yaptık, eksik yaptık ki 6 Şubat’ta beşerler bu kadar mağduriyet yaşadılar. Bunun tedbirini almak lazım. Bir sorun yaşandı ve gördük ki bu model işe yaramıyor. Fakat hiçbir şey değişmedi. Tıpkı biçimde, tıpkı incinebilirlikle birebir kırılganlıkla tıpkı ziyan görebilirlikte önümüzdeki sarsıntılara yanlışsız yaklaşıyoruz. Toplumun mukadderatçı yapısının da siyasi iktidar istismar ediyor. Kartalkaya faciasında 36 çocuk hayatını kaybetti. Bir olayda 36 çocuğun hayatını kaybetmesi, bütün koltukları yerinden oynatması gereken bir facia. Bir kişi bile istifa etmedi. Herkes birbirini suçluyor. Bu türlü sorumsuz yetkililer olduğu sürece, toplum mukadderatçı bakış açısıyla ‘takdiriilahi’ dediği sürece… Zelzelelerde ölmek takdiri siyasi. Kış tatilinde ailelerin yok olması takdiriilahi değil, takdiri siyasi.”
“İZMİR İÇİN DE YETERLİ BİR HABER MÜMKÜN DEĞİL”
İzmir özelinde de kıymetlendirme yapan Mahruki, İzmir’in de hazır olmadığını belirterek şunları kaydetti:
“Bir ülkenin A’sı neyse, Z’si de odur. İstanbul hazır değilken, Maraş hazır değilken İzmir nasıl hazır olabilir? Bu türlü bir şey mümkün değil. Ya daima bir arada hazırlanacağız, kontrol sistemlerini, yaptırımları, uygulamaları tam değiştireceğiz ve binalarımızı peyderpey hazır hale getireceğiz ya da her yer birebir risklerle karşı karşıya olacak. İzmir için de daha düzgün bir haber vermek mümkün değil. Bilhassa Santorini’deki volkanik hareketlilik nedeniyle Ege Denizi’nde büyük bir sismik aktivite var. Tsunami riski de düşünülüyor. Türkiye kıyıları da bu riskten etkilenebilir.”
“SİYASİ TAKIMLARI DEĞİŞTİRMEK LAZIM”
Yunanistan’ın mümkün bir afete karşı kırmızı alarm düzeyine geçmesine karşılık Türkiye’deki mevcut iktidarın afete hazırlık ve afet idaresinde ‘rahat’ tutumunu eleştiren Mahruki, şunları söyledi:
“Yetkililer, ‘Depremi ben mi yaptım, takdiriilahi, mukadderat, fıtrat’ dediğinde her seferinde işe yaradığını biliyor. Bu türlü bir cezasızlık ortamında kimse sorumluluk almıyor. O yüzden yetkililer rahat, vatandaşlar ise korkuyor. Bizim baş yapımızı değiştirmemiz lazım. O da akşamdan sabah değişmiyor. O vakit başkan takımları, başımızdaki siyasi takımları değiştirmek lazım. Bunlar alışmışlar aslında. Zira ne kadar devasa bir acı olursa olsun ‘kader’ diyor. Sorumluluğu Allah babaya atıyor, hiç kendi üstüne sorumluk almıyor. Güya imar aflarını verenler, otelin yangın merdivenlerini denetlememiş olanlar kendileri değil. Güya hiçbir yetkileri yokmuş üzere kendilerini dışarıda tutuyorlar. Bir ülkenin sıhhati siyasetten geçer. Ülkenin siyasi direksiyonunu elinde tutan kimse ülkedeki her şeyden sorumlu olan onlardır. Ancak daima liderlerini suçlayarak bugüne kadar geldiler.”
