Deloitte tarafından 28’incisi paylaşılan rapor, futbol sanayisinin ekonomik boyutuna ışık tuttu.
İngiltere, İspanya, Almanya, İtalya ve Fransa üzere Avrupa’nın 5 büyük ligi başta olmak üzere tüm dünyadan her yıl en fazla gelir üreten 20 kadrosu belirleyen araştırma, futbol kulüplerinin gelir akışlarındaki değişime dair iç görüler sundu.
Araştırmaya nazaran, 2023-2024 döneminde Deloitte Futbol Para Ligi kulüpleri, bir evvelki döneme nazaran yüzde 6 artışla toplamda 11,2 milyar euro gelir elde ederek, rekor kırdı.
İspanyol futbol kadrosu Real Madrid tek bir dönemde 1 milyar euro gelir elde eden ilk futbol kulübü olarak tarihe geçti. Kulübün yenilenen Bernabeu Stadyumu sayesinde ek gelirler sağlayan kulüp, maç günü ve ticari gelirlerde evvelki döneme kıyasla yüzde 26 artış sağladı.
Bilet gelirini yüzde 103 artışla 248 milyon euroya çıkaran kulüp, yayın haklarından 316 milyon euro, sponsorluk mutabakatlarından 482 milyon euro kar elde etti. Beş yıl sonra “En güçlü kulüp” unvanını 2022-2023 döneminde İngiliz futbol kadrosu Manchester City’den devralan kulübün, İngiliz kadrosuyla ortasındaki gelir farkını bir dönemde 5 milyar eurodan 207,9 milyar euroya yükseltmesi dikkati çekti.
Real Madrid’in gösterdiği gelir performansı sonucunda, 20 kulübü içeren listenin birinci ve son sırasındaki ekiplerin gelir farkı ise yaklaşık 4 kata ulaşmış oldu.
Kulüplerin stadyum kapasitelerinin artması, genel bilet fiyatlarının yükselmesi ve üst seviye lüks ve ayrıcalıklı maç günü hizmetlerinin genişlemesi, maç günü gelirlerini yıllık bazda yüzde 11 artırdı. Böylelikle, bu gelir kalemi Para Ligi kulüpleri için bir kere daha en süratli büyüyen gelir kaynağı oldu.
Maç günü geliri, raporun yayınlandığı tarihten bu yana birinci defa 2,1 milyar euroyu aşarak toplam gelirin yüzde 18’ini oluşturdu. Bu oran, 2014-2015 döneminden bu yana görülen en yüksek hisse (yüzde 19) oldu.
Listenin birinci 10’unda 6 İngiliz, 2 İspanyol, 1 Fransız ve 1 Alman kulüp yer alıyor. Birinci 20’de ise İngiltere’den 9 kulüp, İspanya, İtalya ve Fransa’dan 3’er kulüp ve 2 Alman kulübü kendine yer buldu.
Listede birinci 20’ye giren kulüpler ise Real Madrid (1,05 milyar euro), Manchester City (838 milyon euro), Paris Saint-Germain (806 milyon euro), Manchester United (771 milyon euro), Bayern Münih (765 milyon euro), Barcelona (760 milyon euro), Arsenal (717 milyon euro), Liverpool (715 milyon euro), Tottenham (615 milyon euro), Chelsea (546 milyon euro), Borussia Dortmund (514 milyon euro), Atletico Madrid (410 milyon euro), Milan (398 milyon euro), Inter (391 milyon euro), Newcastle United (372 milyon euro), Juventus (356 milyon euro), West Ham United (322 milyon euro), Aston Villa (310 milyon euro), Olimpik Marsilya (287 milyon euro) ve Olimpik Lyon (264 milyon euro) halinde sıralandı.
“Yayın gelirleri, toplam kulüp gelirlerinin yüzde 47’sini oluşturdu”
Açıklamada görüşlerine yer verilen Deloitte Türkiye Ortağı ve Futbol Endüstrisi Lideri Burç Seven, kulüplerin gelir yaratma modellerinde besbelli bir farklılaşma yaşandığına dikkati çekerek, birinci 10 sırada yer alan kulüpler için ticari gelirlerin, en büyük gelir kaynağı pozisyonunda olduğunu vurguladı.
Sponsorluklar ve eser satışları üzere ticari faaliyetlerin, bu kulüplerin gelirlerinin yüzde 48’ini oluşturduğunu belirten Seven, “Buna rağmen, 11-20’nci sıralardaki kulüpler için en büyük gelir kaynağı yayın gelirleri oldu ve toplam kulüp gelirlerinin yüzde 47’sini oluşturdu. Her iki küme da toplam gelirlerinin yüzde 18’ini maç günü gelirlerinden elde etti. Bundan 10-15 yıl öncesine kadar kulüplerin gelir profilleri büyük ölçüde benziyordu, bu nedenle iş modelleri nispeten misal olan kulüpler için finansal muvaffakiyet da büyük ölçüde saha içi performansa bağlıydı. Fakat son periyotta bu durum 11-20. sıradaki kulüpler için büyük ölçüde tıpkı kalırken, birinci 10’daki kulüpler için farklı bir tablo ortaya çıktı.” sözlerini kullandı.
Seven, 2023-2024 döneminde, birinci 10 kulübün gelir kompozisyonun ticari gelirler lehine daha fazla eğilim gösterdiğini aktararak, “Ticari gelirler birinci 10 içinde yüzde 48 ‘e ulaşırken, 11-20 ortasındaki kulüplerde bu oran yüzde 34’lerde kaldı. Yayın gelirleri ise birinci 10’da yüzde 34’lük hisseye sahipken, 11-20 ortası için yüzde 47 oranında seyrediyor.” açıklamasını yaptı.
Listesinde yer alan 8 kulübün perakende satışlarda güçlü performans bildirdiğine dikkati çeken Seven, bunun futbol kulüplerinin iş modelinin geleceğe nasıl evrildiğine dair bir işareti olabileceğini kaydetti.
Seven, geçmişteki ve günümüzdeki saha içi muvaffakiyetlerini global markalarının büyümesini tetikleyen bir katalizör olarak kullanabilen kulüplerin sıralamadaki yerini koruduğuna işaret ederek, “Bu sıralamada bir değişim yaşanabilmesi için alt sıralardaki kulüplerin sportif muvaffakiyetlerini artırmalarının yanı sıra tıpkı vakitte hudutları aşan ve milletlerarası izleyicilerle hem coşkulu stadyumlarda hem de dijital platformlarda etkileşim kuran bir marka ve kültür geliştirmeleri gerekiyor.” değerlendirmesinde bulundu.
