TBMM Genel Kurulu’nda 2025 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi ve 2023 Yılı Merkezi Yönetim Kesin Hesap Kanunu Teklifi’nin tümü üzerine görüşmeler yapılıyor. DEM Parti Küme Başkanvekili Sezai Temelli, şunları kaydetti:
“Nasıl bütçe yapıyorsanız o kadar demokratikleşmişsiniz demektir. O vakit bugün buraya bakıp demokratik bir ülkeden kelam edebilir misiniz? Salt hal kaidesini karşılayan bir bütçe maratonuna bakıp da bir bütçe yapıyoruz diyebilir misiniz? Biz hiç de umutvar bir durum göremiyoruz. Bu bütçeye baktığınızda adalet ismine ne görüyorsunuz? Adalet Bakanlığının cezaevi yatırımlarını görüyorsunuz. 2025 bütçesi her şeyden evvel istikrarlı bir bütçe. 23 yıldır tıpkı bütçeleri yapma istikrarı. Bu mevzuda inanılmaz istikrarlısınız. Hiçbir yerde istikrar yok lakin bütçe üretim süreciniz istikrarlı. Neoliberal akla sıkı sıkıya bağlısınız en sonunda neo faşist bir yere kadar geldiniz. Faşizmin bütçesi dediğinizde bundan daha yeterli bir örnek görmeniz mümkün değil.
AKP periyodunda en yeterli hesaplara nazaran 1 trilyon dolar güvenlikçi anlayışa, savaş endüstrisine ayrıldı. son 40 yılı aşkın müddette Türkiye iktisadından 4 trilyon doların üzerinde bir kaynağın buraya ayrıldığını biliyoruz. Bu sene 47 milyar dolar ayırdınız yalnızca bütçede. Miyop bir bütçeniz var. Ne uzağı görebiliyor ne vakitte ileriye bakabiliyor. Yalnızca kendi durduğu yere bakıyor. Bu ülkenin özelleştirme ile varını ağırı sattınız. Kur-faiz sarmalından kurtulamamış bir iktisat var. Taşıma su ile değirmen dönmez. Türkiye’nin borçluluk oranı düşük. Bu övünülecek bir şeyse övünelim. O örnek gösterdiğiniz ülkelerde enflasyon, işsizlik yüzde 5’in altında. Sermayeyi fonladığınız için borcunuz az, halkın faydasını düşündüğünüz için değil.
Enflasyon tekrar yükseliyor lakin taban fiyat görüşmeleri sırasında TÜİK eliyle enflasyonu düşürmeyi başarıyordunuz bu kere onu da yapamıyorsunuz. 2025’te bizi bekleyen krizdir. ‘Türkiye Yüzyılı’ kavramını birinci sefer tahlil sürecinde kullandınız. O günlerde kişi başına ulusal gelir 25 bin dolar olacak diyordunuz. Masayı devirdiniz, artık 12 bin 500 dolar düzeyinde. Baskıladığınız dolardan ötürü bu türlü yoksa 9 bin dolar. Bu oligarşik akılla ittifak yapanlar bu tahlili üretemezler. Bugün artı kıymet üzerinden baktığımız vakit sömürgeci bir akıl var. Hem Kürt probleminin tahlili hem cumhuriyetin demokratikleşememesi hem yoksullukla uğraş edilememesinin nedeni bu sömürge aklıdır. Kamusal tercihleri bütçeye yansıtan bir yerden bakmalıyız.
Barıştan bahsederken güya Kürt halkıyla Türk halkı hengameye tutuşmuş üzere bir sıkıntı anlatılıyor. Hayır, Türkiye’de Kürt halkıyla Türk halkı ortasında bir arbede yok. Suriye’de de, Irak’ta da yok. Fakat iktidarların toplumla hengamesi var. Kendi kavgalarını toplumsal barışı dinamitleyerek saklamaya çalışıyorlar zira iktidarlar halklara yabancı. Kürt ve Türk halkının ortak vatanda, mukadderatında, geleceğinde bir sorun yok lakin sizin zihinlerinizde önemli bir sorun var. Bu sorunu kesinlikle aşacağız. Bu kırmızı kitap bir MGK aklı, darbe aklı. Neden bunu yeniliyorsunuz bunu kaldırın atın ki toplum kendi mutabakatı üzerinden anayasasını, bütçesini yapabilsin. Temsiliyet krizini temsiliyeti azaltarak aşmak istiyorsunuz. Siyasi partilere, eş başkanlığa tahammülünüz yok. Belediye eş liderlerimizi suçlamanızın nedeni bu. Bayan temsilinin eşit bir formda sağlandığı yapılara bile tahammülünüz yok.
‘MÜLTECİ KRİZİ KAPIDA’
İki kutuplu Dünya’dan çıktığımız andan itibaren aslında yeni bir dünyanın kendi savaş algoritması oluşmaya başladı. Kavram setine terörü yerleştirdiler. Türkiye’nin geleceği mi sizin için değerli yoksa emperyalistlerin geleceği mi? İç ve dış politikayı güncelleyelim. Kavram setimizden terörü çıkartalım. Rojava gerçekliğine dönüp bakalım. Oradaki seküler hayatın, var olmuş demokrasinin ne kadar değerli olduğunu anlamaya çalışalım. Bugün gerçek yer Rojava’dır. Buraya onların ajandasından bakarsanız, Suriye’yi tekrar inşa edelim derseniz o tuzağa düşersiniz. Kapınızdaki bu büyük risk savaştır. Bizi dinleyin biz o denli zihnini batıya teslim etmiş bir parti değiliz, bir Ortadoğu partisiyiz. Herkes mülteciler geri gidecek sanıyor yeni bir mülteci krizi kapıda. Şayet çatışma devam ediyorsa, demokratikleşememiş bir Suriye varsa, cihatçı siyasetlere takviye veriyorsanız hiç kuşkunuz olmasın mülteci krizi kapınızdadır. Buradaki mültecilerin çok büyük bir kısmı gitmeyecek.
‘DEMOKRASİCİLİK OYNAMAYA ÇALIŞIYORSUNUZ’
Demokratik ülkelere övünüyorsanız gereğini yapın. Otoriter rejimle demokrasicilik oynamaya çalışıyorsunuz. Bu yalnızca krizleri büyütüyor. Kürt sorununu çözelim diyoruz kayyum atıyorsunuz. Kayyum atadığınız yerde nasıl bir demokrasi programınız olabilir? İştirakçi bütçe yapmalıyız, demokrasiyi hayata geçirmeliyiz. Bütçe yalnızca burada yapılmamalı, lokal demokrasi baş köşeye oturtulmalı. Bu türlü bir bütçe Kürt meselesini çözmekle kalmaz iktisadın de sıkıntılarını çözer. Hem Kürt meselesini hem iktisadın tahlili bağdaşan sorunlardır. İşsizlik haritasına bakın, Kürt vilayetleri birinci 10’da, yoksullukta birinci 10’da. Kolayını bulmuşsunuz ‘terör’.
Asgari fiyata ne kadar artırım yapacaksınız? En az yüzde 44 yapmanız lazım. Bütün vergileri yüzde 44 artırmıyor musunuz, o vakit fiyatlar de artmalı. Bu mantık zincirini bile kuramıyorsak vay halimize. Bunu çözmenin yolu bütçeyi demokratikleştirmek ve kapsayıcı kılmak. Bütçede engelliler olmalı, toplumsal yardımınız 7 bin 500 lira utanmanız lazım. Bütçeyi kadınlaştırmalısınız, tabiata hürmet göstermeniz lazım. Bütçeyi işçilerin bütçesi haline getirmeniz lazım. Seçkinlerin, erkeklerin, sermayenin bütçesini değil halkın bütçesini yaptığınız vakit bütçe ve ülke demokratikleşebilir. Nereden başlanmalıya karşılık verememiz lazım. İmralı’dan başlanmalı bu kadar net. Bütün bu kıssa oradan başlanırsa fakat toplumun beklentilerine karşılık verilebilir. Sayın Öcalan bizi seyrediyor; ben diyorum ki biz hazırız. Bütün partilere sesleniyorum; sizler de lütfen bir an evvel hazırlanın.”
