Avrupa Yatırım Bankası (AYB) sözcüsü yaptığı açıklamada, “AYB, AB Kurulu ve AB Komitesi tarafından Türkiye ile alakalarını gözden geçirmeye davet edildi” tabirini kullandı.
AYB’nin Türkiye’deki faaliyetlerinin tekrar başlamasına ait sürece girildiğine işaret eden Sözcü, “AB Kurulu kararlarında önerildiği üzere evreli, orantılı ve geri döndürülebilir bir biçimde Türkiye ile muhtemel bir tekrar angajmana ait bu süreç başlatıldı” değerlendirmesinde bulundu.
Sözcü, AB siyaseti doğrultusunda AYB’nin yeni faaliyetlerinin, bilhassa iklim hareketi, yeşil dönüşüm, zelzele sonrası toparlanma ve göç hususlarına takviye olmak üzere, Türkiye ve AB’nin ortak çıkarlarına hizmet eden değerli alanlara odaklanacağını öngördüklerine dikkati çekti.
“AYB Küresel, Türkiye’de faaliyet göstermeye başladığı 1965’ten bu yana 30 milyar eurodan fazla finansman sağlamıştır” sözünü kullanan Sözcü, son operasyonlarının Türkiye’de 6 Şubat 2023’te meydana gelen sarsıntılardan etkilenen vilayetlerde su ve atık su altyapısının yenilenmesi için yapılan 400 milyon euroluk bir kredi mutabakatı olduğunu anımsattı.
Türkiye’de faaliyeti durmuştu
Lüksemburg merkezli olan AB’nin mali kuruluşu AYB, 2019’da Türkiye’de faaliyetleri durdurmuştu.
AB ülkeleri bu kararı ve alakaların birçok alanına yansıyan çeşitli önlemleri, Türkiye’nin Doğu Akdeniz’de petrol ve doğalgaz arama çalışmaları nedeniyle yaşanan tansiyon sürecinde almıştı.
Katılım müzakerelerinin durması, Gümrük Birliğinin güncellenmesi konusunda çalışma yapılmaması, üst seviye diyalog düzeneklerinin durdurulması, Türkiye’ye yönelik iştirak öncesi mali yardım (IPA) fonlarının azaltılması, AYB kredilerinin dondurulması, kapsamlı havacılık müzakerelerinin durdurulmasını da içeren kararlar, ilgilere kilit vurmuştu.
Son periyottaki diplomatik gelişmeler, Türkiye-AB ilgilerinin geleceğine dair optimist bir hava oluştururken, AB’nin 2019’da aldığı kararların olumsuz tesiri hâlâ devam ediyor.
Bu kararlar kapsamında, AYB 2019’da Türkiye ile yapılması planlanan yeni kredilerin büyük bir kısmını askıya almıştı.
AYB, bu devir öncesinde Türkiye’ye farklı projeler için yılda ortalama 1-2 milyar euro civarında kaynak sağlıyordu. Banka 2016’da Türkiye’deki çeşitli projelere 2 milyar 135 milyon euronun üzerinde kaynak aktarmıştı.
2019’da ise Türkiye için daha evvel onay alan projelere 117 milyon euro kadar kredi verilmişti. Bunun akabinde banka, mevcut kredi siyasetinde Türkiye’ye yer vermemeye başlamıştı.
Bu durum, 2023’te AB ile olan münasebetlerdeki toparlanma ve Türkiye’de 6 Şubat’ta meydana gelen sarsıntılarla değişmişti.
AYB zelzele sonrası yine inşa projelerini desteklemek üzere Türkiye ile 400 milyon euro pahasında bir kredi mukavelesi imzalamıştı. Türkiye operasyonlarına 1965’te başlayan AYB şimdiye kadar 263 projeye 30,86 milyar euro kaynak sağladı.
Öte yandan, AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, 17 Aralık’ta Ankara’da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile görüşmüştü. Ana konusu Suriye’de yaşanan gelişmeler olan görüşmenin akabinde düzenlen basın toplantısında, AB, iktisat alanında olumlu iletiler vermişti.
Von der Leyen, AB-Türkiye bağlantılarını güçlü ve karmaşık olarak nitelendirerek, ileriye gerçek adımlar atıldığına işaret etmişti.
AB Türkiye ticareti rekor kırıyor
“Ekonomik bağlantımız her zamankinden daha güçlü.” diyen von der Leyen, sayıların ortada olduğunu, karşılıklı ticaret hacminin geçen yıl 206 milyar euroluk rekor düzeye ulaştığını belirtmişti.
Von der Leyen, AB’nin Türkiye’nin en büyük ticaret ve yatırım ortağı olduğunu anımsatarak, bunu daha da güçlendirmeyi amaçladığını vurgulamıştı.
Haziranda ticaret konusunda yüksek seviyeli diyaloğun başlatıldığını hatırlatan von der Leyen, “Şimdi iktisat konusunda yüksek seviyeli diyalog başlatacağız” değerlendirmesinde bulunmuştu.
AYB’nin Türkiye’de faaliyete tekrar başlaması için “fırsatları araştırdıklarını” da belirten von der Leyen, Gümrük Birliği güncelleme görüşmelerine devam etmeyi de sabırsızlıkla beklediğini söz etmişti.
