CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, TBMM’de düzenlediği basın toplantısında Ulusal Süt Kurulu tarafından 1 Ocak 2025 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere çiğ inek sütünün litre başına fiyatını 17,15 kuruş olarak belirlenmesine reaksiyon gösterdi. Gürer, çiğ sütün litre fiyatındaki artışa ait olarak “Vatandaş rafa gittiğinde çiğ süt fiyatındaki artış nedeniyle peynirin fiyatında, tereyağının fiyatında artış çabucak görecek” dedi. Gürer, şöyle konuştu:
“KAYBEDEN VATANDAŞ VE KÜÇÜK İŞLETMELER OLUYOR”
*Ulusal Süt Kurulu, dün çığ süt fiyatını 17 lira 15 kuruş tavsiye fiyatı olarak duyurdu. Bildiğiniz üzere taban fiyat uygulanmadığı için bu fiyat üreticiden alınan fiyat değil. Daha evvel 14 lira 65 kuruş fiyatı belirlenmiş ve ortacılar 11 – 12 lira fiyatla eserleri toplamışlardı. Yeniden o denli olacak. Bir ya da yirmi hayvanı olanlar, çiğ sütü sağdıktan sonra çabucak satmak zorunda oldukları için kendilerine dayatılan fiyattan eserlerini verecekler.
*Türkiye’nin en büyük sıkıntılarından biri de bu. Küçük aile tipi işletmeler, korunmuyor. Bu fiyat artışı sanayiciye yarayacak. Endüstrici bu alım fiyatı açıklandığı andan itibaren ürettiği tüm eserlerin fiyatında artışa gidecek. Marketlere yarayacak, fiyatlar artacak. Yem fiyatlarına hem artırım gelecek, onlara yarayacak.
*Hayvan varlığı yüzün üzerinde olan işletmelere yarayacak. Taban fiyat olmadığı için de alım fiyatlarını endüstrici ve bölgedeki aracı belirleyecek. Bu fiyat üreticilere güzel, üç ay sonra yansırken, raflara çabucak yansıyor. Kaybeden vatandaş ve küçük işletmeler oluyor.
“ÖNEMLİ BİR SORUN”
*Çünkü, vatandaş rafa gittiğinde çiğ süt fiyatındaki artış nedeniyle peynirin fiyatında, tereyağının fiyatında artış çabucak görecek. Olan işin temel olması gereken, dayanak verilmesi gereken küçük uğraş dediğimiz üretici bölümünün bundan çabucak yarar sağlamasıdır. Bu, Türkiye için kıymetli bir sorun ve bu mevzuda da bir düzenleme yapılmıyor.
*Türkiye’de taban fiyat uygulaması tarımın tümünde kalktığı için de alım fiyatı açıklanınca birçok kişi, bunu taban fiyat üzere algılıyor. Hayır, özgür piyasa iktisadı olduğu için fiyatı belirleyen o bölgedeki endüstrici ve aracılarıdır. Şu an, ortacılar geliyorlar ve ‘Senin sütünü şu fiyattan alırım’ diyorlar.
*O fiyattan topladıkları için, aldığı yem fiyatının altında bir fiyatla da sütünü satmak zorunda kalan küçük işletmeler, büyük ölçüde kapanıyor. Çoğalırsa bu, işletmeler boşalıyor ve buna yönelik bir tedbir alınmıyor. Alınması gereken tedbirlerden birisi bu olmalı. Küçük aile tipi işletmeler, bu tavsiye fiyatının altında eser vermeyerek en azından masraflarını karşılayacak faydayı sağlamalı.
*Ahır sarfiyatı artıyor, yem fiyatı artıyor, yoncalı samanı, küsmesi, ithal gelen yemlerin fiyatlarındaki artış küçük aile tipi işletmelerinde bu işi sürdürülebilir olmaktan çıkarıyor.
“YÜZDE 7’LİK AZALMA VAR”
*Dünyada global ısınma, kuraklık, ürün-arz problemini yaratacak boyutlara eriştiği de bir gerçek. Ülkeler tarımda arayışlarını sürdürüyorlar. Ülkemizde tarım alanları 2002 yılında 26 milyon 579 hektar iken; 2023 yılında 23 milyon 842 bin hektar alana geriledi. Bu değişkenlik gösteriyor. Daha da dar alanlar var.
*16 milyon 700 bin hektar ekilen yerimiz var. 2.8 milyon nadasa bırakılan arazi bulunuyor. 712 bin hektar alanda zerzevat yetiştirilirken, 3.5 milyon hektar alan bağ, bahçe, zeytin ağaçlarını kapsıyor. TÜİK datalarına nazaran tahıl üretiminde 2024 yılında, bir evvelki yıla nazaran Mayıs ayında yapılan kestirime nazaran yüzde 5.4 oranında azalma öngörülmüştü.
*Bu, Ekim ayında yapılan iddiadan yüzde 7.1 oranına kadar çıktı. Bu da gösteriyor ki Türkiye’de tahıl üretiminde geçen yıla nazaran yüzde 7’lik bir azalma var. Bunun en önemli nedeni, belirlenen alım fiyatının düşük tutulması, Toprak Mahsulleri Ofisi’nin piyasaya gereğince girmemesi, üreticinin bu bahiste desteklenmemesi. Meğer girdi maliyetleri dikkate alınarak hesaplansa bu meseleler yaşanmayacak.
