Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Mahinur Özdemir Göktaş, Ankara’da bir otelde düzenlenen ‘Dijital Dünyada Çocuk Çalıştayı’ ile ‘Dijital Bağımlılık ve Aile Çalıştayı Rapor Sonuçlarının Kamuoyu ile Paylaşılması’ programına katıldı.
‘Dijital Bağımlılık ve Aile Çalıştayı’nın bulguları üzerine yapılan ikinci çalıştayda, dijital dünyanın çocuklar üzerindeki tesirleri, sağladığı fırsatlar ve karşılaşılan riskler masaya yatırıldı. Bakan Göktaş, Çocuk Hakları Strateji Evrakı ve Hareket Planı ile çalıştay bulgularını temel alarak, daima birlikte yeni tahlil teklifleri geliştirmeyi amaçladıklarını belirtti.
Göktaş, “Bu hedef doğrultusunda düzenlediğimiz çalıştayı, global riskler ve demografik dönüşüm, toplumsal refah, aile odaklı toplumsal hizmetler, dijitalleşme, etraf ve afetler olmak üzere 5 ana tema çerçevesinde şekillendirdiğimiz, Ailenin Korunması ve Güçlendirilmesi Hareket Planımız çerçevesinde gerçekleştirdik.
‘Dijitalleşme sürecinde ailenin desteklenmesi’ maksadımız doğrultusunda gerçekleştirdiğimiz bu çalıştayı, dijitalleşmenin toplum üzerindeki tesirlerini daha yeterli anlamak için düzenledik.
Hareket planı kapsamında çocukların dijital bağımlılık, siber zorbalık ve uygunsuz içerik üzere tehditlerden korunmasına yönelik tahliller geliştirmek, üzerinde durduğumuz kıymetli bir konudur. Dijital ortamların aile bireylerinin ruhsal sıhhati üzerindeki tesirleri ve toplumsal izolasyon risklerini minimize etmek, kıymetli gördüğümüz öbür bir mevzu.
Bu manada aile odaklı dijitalleşme stratejileri, rehberlik programları ve farkındalık kampanyaları geliştirmek hareket planımız kapsamında yer alan gayelerimizden biri. Bu kapsamda aileyi destekleyecek, çocuklarımızı koruyacak siyasetler geliştirmek temel amaçlarımız ortasında yer alıyor” diye konuştu.
‘REHBERLİK SİSTEMLERİNİ GÜÇLENDİRMEYİ HEDEFLİYORUZ’
Çocuk dostu ve eğitici içeriklerin olduğu, inançlı dijital platformları yaygınlaştırmanın öncelikli amaçları ortasında olduğunu aktaran Göktaş, “Ayrıca, aile bireyleri ortasında dijital araçların gerçek ve şuurlu kullanımı konusunda farkındalık oluşturmayı amaçlıyoruz. Çocukların ve gençlerin dijital dünyada itimatla yer alabilmesi için ebeveynlere ve eğitimcilere yönelik rehberlik düzeneklerini güçlendirmeyi hedefliyoruz” dedi.
‘ÇOCUKLARIN EN ÇOK KULLANDIĞI PLATFORM INSTAGRAM’
Çalıştayın, 3 ana küme ekseninde gerçekleştirildiğini belirten Göktaş, “İlki ebeveynlerin olduğu yetişkinler masası, 2’ncisi ise çocukların masasıydı. 3’üncüsü de bu alanda faal çalışmalar yürüten uzmanlar masasıydı. Bugüne kadar yapılan çalışmalarda daima hususun uzmanları dinlenmişti. Biz ise mevzunun muhataplarını, her iki perspektifi de ortaya koyacak formda, ebeveynler ve çocuklar masasında dinledik. Burada şunu bilhassa vurgulamak istiyorum.
Türkiye’de birinci sefer, hem 12-16 yaş ortası çocukların hem de ebeveynlerinin yer aldığı bir çalışma gerçekleştirdik. Zira bu sıkıntıyı ele almamızın en kıymetli sebebi çocuklarımız. Çocuklarımıza, ‘Dijital mecralarda ne kadar vakit geçiriyorsunuz’ diye sorduk. Çocukların çoğunluğu 3 ila 5 saat ortasında dijital araçlarla vakit geçirdiklerini tabir ettiler. Gelişme çağında olan bir çocuk için bu saat aralığının azımsanmayacak bir mühlet olduğunu bilhassa belirtmek isterim. En çok kullandıkları platformları sorduğumuzda, görüştüğümüz çalışma kümesinden, ekseriyetle Instagram yanıtını aldık. Bu karşılığı da YouTube ve TikTok takip ediyor” diye konuştu.
‘ÇOCUKLAR DİJİTAL BAĞIMLILIĞIN FARKINDA’
Bakan Göktaş, çocuklara, dijital mecraların olumlu ve olumsuz taraflarının de sorulduğunu kaydederek, “Bu oyunları oynadığım için reflekslerim gelişti’, ‘Yabancı dilim gelişti’ yanıtlarını aldık. ‘Daha süratli kararlar alabiliyorum, sorumluluk alabiliyorum, daha stratejik ve süratli düşünebiliyorum’ diyorlar. Bunun yanı sıra olumsuz tarafların de farkında olduklarını görme fırsatımız oldu. En büyük badirelerinin ise vakti yönetememek ve sorumluluklarını yerine getirememek olduğunu söylediler. Uzun müddet ekran başında kaldıkları için görme ve duruş bozuklukları yaşadıklarını, obezite üzere sıhhat meseleleri yaşadıklarını lisana getirdiler.
Ayrıca zihinsel bulanıklık yaşadıklarının da farkındalar. Biliyorsunuz, bu yıl Oxford sözlüğü ‘Brain rot’u yılın sözü olarak seçti. Türkçe karşılığı, ‘Beyin çürümesi’ olan bu söz, çok ekran müddetinin neden olduğu zihinsel bulanıklık, halsizlik, büyük düzeyde dikkat dağınıklığı ve bilişsel gerilemeyi tabir ediyor. ?Ayrıca, oyun içi harcamalar maddi kayıplara da neden olabiliyor. Oyun bittikten sonra ise çocuklar toplumsal bağlantılarında zayıflama ve toplumsal izolasyon yaşadıklarını da belirtiyorlar. Zira; çocuklar ailelerin kaygıları, yaşadıkları bölgenin kâfi fizikî alanların bulunmaması üzere nedenlerle sokakta oyun oynayamadıklarını söz ediyorlar. Dijital bağımlılığın ne olduğunu sorduğumuzda tanım edebildiklerini gördük. Kendilerinin de tanım ettikleri formda davranışlara sahip olduklarını da kabul ediyorlar” dedi.
‘ÇOCUKLAR DEZENFORMASYONU ANLAMIYOR’
Çalıştaydaki ebeveynler masasında iştirakçilerin yaş ortalamasının 41 olduğuna değinen Göktaş, “En düşük yaş 31, en yüksek yaş ise 65’tir. Burada çocuk-ebeveyn alakasına dair bir karşılaştırma yapmak istiyorum. Çocuklar diyor ki; ‘Ben dijital araçları kullanınca, oyun oynayınca ailemle geçireceğim vakit azalmıyor.’ Ebeveynler ise tam aksisini, çocukları ile vakit geçiremediğini, birlikte geçirdikleri vaktin azaldığını söylüyorlar. Bu durum, çocuklara farkındalık kazandırmamız gerektiğini bizlere söylüyor. Aileleriyle birlikte geçiremedikleri vakti fark etmelerini sağlamamız gerekiyor.
Bu bizim en kıymetli bulgularımızdan biri. Literatür, ebeveynlerin dijital göçebe, çocukların ise dijital yerliler olduğunu söylüyor. Başka yandan çocuklar dezenformasyonu anlamıyor. Yani gerçek bilgi ile yanlış bilgiyi anlamakta zorlanıyorlar. Ebeveynler bu mevzuda zorlanmıyor. Onlar yanlış bilgiye karşı daha dirençli ve bilgililer. Ebeveynler paylaşılan içeriklerin, gösteriş hedefiyle oluşturuldukları ve gerçekliği yansıtmayabileceklerini düşündüklerini söylüyorlar. Ve toplumsal medyada yapılan birtakım paylaşımları kendi hayatlarıyla kıyasladıklarında yer yer rahatsız olduklarını belirtiyorlar” diye konuştu.
Bugün dünyada, dijital medyada çocukların karşılaşabilecekleri risklerden korunması için önemli önlemler alındığını söyleyen Göktaş, devamında şöyle konuştu:
’16 YAŞINDAN KÜÇÜK ÇOCUKLARIMIZ İÇİN TOPLUMSAL MEDYA MEVDUAT HAZIRLIĞI İÇERİSİNDEYİZ’
“Avustralya’da 16 yaş altı için dünyanın en kapsamlı toplumsal medya yasağını getiren tasarı yasalaştı. Avrupa Birliği ülkeleri de ekran bağımlılığı ve siber zorbalıkla çaba hedefiyle okullarda akıllı telefonlara kullanım yasağı getirdi. Birtakım ülkeler, ahlaki ve ulusal güvenlik gerekçesiyle toplumsal medya platformlarına kısıtlama getiriyor. Bugün artık önemli bir probleme dönüşen dijital bağımlılık riskine karşı da çocuklarımızı korumak zorundayız. Vazifeye geldiğimiz günden beri, ülkemize mahsus bir model geliştirmek için ağır çalışmalar yürütüyoruz.
Yaptığımız çalışmalar sonucunda, dijital medya ve oyun platformlarına dair yasal bir düzenlemenin yapılmasının elzem olduğunu gördük. Fizikî ve zihinsel gelişimlerini de göz önünde bulundurarak, 16 yaşından küçük çocuklarımız için toplumsal medya ve dijital oyun platformlarını düzenleyen bir mevzuat hazırlığı içerisindeyiz. Bakanlığımızın öncü rolü ve tüm tarafların etkin iştirakiyle hayata geçirilecek bu yasal düzenleme ile çocuklarımıza daha inançlı bir dijital dünya sunmak istiyoruz. Ayrıyeten çocuklarımızın güvenliği için kimi toplumsal medya platformlarının kullanımına sınırlamaların getirilmesi, dijital mecraların sağlıklı ve şuurlu kullanımının yaygınlaştırılması için yeni bir hareket planı oluşturmayı planlıyoruz” dedi.
