TBMM Genel Kurulu’nda; Ticaret Bakanlığı ile Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın 2025 yılı bütçelerinin görüşmeleri devam ediyor.
Hazine ve Maliye Bakanlığı bütçesinin geneli üzerine konuşan CHP Karabük Milletvekili Cevdet Akay Genel Kurul’da yaptığı konuşmasında şunları söyledi:
*Merkezî bütçe büyüklüğü 14,7 trilyon, kamu gelirleri 12,8 trilyon; daha şimdiden 1 trilyon 930 milyarlık bir açık var. Faiz masrafı geçen yıl olduğu üzere bu yıl da bu bütçenin değerli problemlerinden biri, 1 trilyon 950 milyarlık bir faiz sarfiyatımız var.
*Bu bütçe anapara, faiz ve kur sarfiyatı açısından bir sarmala girmiş durumda. 2023 yılından 2024 yılına devreden borç stoku 6,7 trilyon, bunun tam 1 trilyon 722 milyarı kur farkı sarfiyatı. Şu an prestijiyle da 9,1 trilyon civarında bir borç stoku var ve bu açmaz devam ediyor.
*Net borçlanma hasılatı yaratamıyoruz, faizi ödeyip, anaparayı ödeyip borcu aşağı çekemiyoruz, bunun için de ihracatı artırmamız lazım, istihdamı ve üretimi artırmamız lazım, bu bütçede bunu maalesef göremiyoruz.
“4 KATI ZİYADESİYLE GERİ ALINIYOR”
*Burada da en değerli sorun: Birtakım kamu kurum ve kuruluşları Türkiye Varlık Fonu bünyesine alındıktan sonra ziyan etmeye başladığını görüyoruz. Bunlardan bir tanesi de BOTAŞ. BOTAŞ’ın son üç yılda yalnızca vazife zararlarıyla ilgili 388 milyarlık borcunu vergiye mahsup etti bu ülke yani BOTAŞ ziyana devam ediyor, bir taraftan da faturalarda artışa devam ediyor.
*Son altı yılda 17 sefer doğal gaza artırım yapılmış, yüzde 532; vergiye son altı yılda yüzde 345 yani dolaylı vergilere yüzde 345 artırım yapılmış. Bir taraftan ‘Halka takviye veriyoruz’ deniliyor ancak bir taraftan 4 katıyla, halkın cebinden vergiler ve artırımlar yoluyla bu paralar geri alınıyor.
*KÖİ ve yap-işlet-devret projeleri, ülkemiz için çok büyük sorun; 44 tane firma var, 37 tanesi hiçbir vergi beyanında bulunmamış, 7 tanesi bulunmuş, 12,6 milyar vergi matrahı beyan etmişler, 2,8 milyar yalnızca KDV ödemişler. 2005 yılından günümüze kadar 79,5 milyar dolar para ödenmiş bu firmalara, bu yıl 162 milyar ödenecek.
*Bu yıl ve önümüzdeki üç yıl ödenecek para toplam 678 milyar TL. Yalnızca bununla da bitmiyor, bu firmalara vergi, fotoğraf, harç, istisna evrakları yoluyla muafiyetler veriliyor, 128 sefer muafiyet istisna verilmiş. Vergi harcamalarında da 3 trilyon 5 milyarlık muafiyet, istisna ve indirim yoluyla tahsilinden vazgeçilen vergi harcamalarının 701 milyarının büyük bir kısmı de bu firmalara ilişkin. Bu 701 milyarla ne yapılabilirdi, biliyor musunuz?
*3 milyon 703 bin en düşük emekli aylığı alan emekli var, en düşük emekli aylığı alan, 12.500 lira! Bu parayla 12.500 lira değil, 25 bin TL ödeyebilirdik. Öğrencilerimiz var, yemek yiyemiyorlar. 14 milyon 574 bin öğrenci, 190 milyar bir bedeli var. Bu öğrencilerimize 3.6 yıl bu parayla fiyatsız yemek verebilirdik.
*Yine, burs alan öğrencilerimiz var, 629 bin civarında burs alan öğrencimiz var. Bunlara ek olarak 557 bin şahsa daha ek burs verebilirdik. Diyelim, 2 bin liradan 10 bin liraya çıkardık, 8 bin lira artırdık, 8.7 yıl bu 8 bin lirayı karşılayabilirdik.
ÇİFTÇİLERE VURGU YAPTI
Haksız KDV iadeleri var. Dâhilde alınan KDV 2,8 trilyon civarında, bunun yüzde 48’i iadeye tabi. Bunun da yaklaşık yüzde 25’ini tasarruf etsek 347 milyar para yapıyor Sayın Bakan. Bu 347 milyar parayla ne yapılabilirdi? Kayıtlı çiftçi sayısı 2 milyon 177 bin, bu çiftçilere yıllık 159 bin TL para aktarılabilirdi, aylık 13 bin 277 TL aktarılabilirdi lakin maalesef aktaramadık.
“MİLLİ OLDUĞUNUZ TEK ŞEY VAR”
*Tasarruf önlemleri yayınlandı, tasarruf önlemlerine şahsen bakanların kendileri ve üst seviye yöneticilerin uyması gerekiyor fakat maalesef o denli olmadı.
*Burada da israf almış başını gitmiş, Plan ve Bütçe Kurulu görüşmelerinde şurada gördüğünüz fotoğraflar bir israf standı; bu araçlarla bu görüşmelere gelindi, bakanlar geldi, bakan yardımcıları geldi, üst seviye bürokratlar geldi; buralara yapılan masraflar… “Yerli, millî” dediniz lakin yerli, ulusal olmayan ultra lüks araçlarla geldiniz.
*Yerli, ulusal olduğunuz tek şey var, o da yerli, ulusal enflasyon; sizin alametifarikanız bu enflasyon oldu. İthalat fiyatlarında düşme olurken, yurt içi fiyatlarda iki yılda yüzde 116 artış olurken siz enflasyonla gayrette maalesef başarılı olamadınız.
ERDOĞAN’IN KORUMALARI
*Cumhurbaşkanlığı muhafaza masrafları 2018 yılında 122 milyonmuş, 2025 yılında 2,8 milyara çıkıyor; yüzde 2 bin 237 artış var. Bununla en düşük emekli aylığı alan 19 bin 152 kişinin aylıkları ödenebilirdi, 14 bin minimum ücretlinin de aylık ödemesi yapılabilirdi.
*Fakat Emekliden, işçiden faize servet transferine devam ediyorsunuz. Bu dokuz aylık müddet içerisinde anapara ve faize ödenen meblağla, 7 milyon çalışanın aylıkları ödenirdi.
*Asgari fiyata artırım olacak, lakin düşük sayılar konuşuluyor, taban fiyatın en az 30 bin TL olmasını istiyoruz. Yeniden, en düşük emekli aylığının kesinlikle 30 bin TL’ye çekilmesini istiyoruz. ‘Asgari fiyat 30; altında yokuz’ diye bir daha vurguluyoruz.
