Suriye’de 8 Aralık 2024 itibariyle silahlı muhaliflerin Şam’a girerek ülke idaresini ele geçirmeleri üzerine, Türkiye’de bulunan Suriyelilerin ülkelerine dönüşü gündem oldu. Hudut kapılarından yayınlar yapan televizyon kanalları, Suriyelilerin ülkelerine döndüğü istikametinde haberler yayınladı. CHP Gaziantep Milletvekili Hasan Öztürkmen, Gaziantep’te ve ülkedeki Suriyeli sığınmacı sayısının resmi sayıların çok üzerinde olduğuna dikkat çekerek, iktidarının yanlış siyasetlerinin sonucunda Suriyeli sığınmacıların ülkelerine dönmeyeceklerini kaydetti.
“GAZİANTEP’TE 1 MİLYONA YAKIN SURİYELİ OLDUĞU KESTİRİM EDİLMEKTEDİR”
Suriye’de Beşar Esad’ın ülkeden ayrılması ve Baas Partisi iktidarının sonunun gelmesiyle birlikte Suriyeli kaçak ve sığınmacıların, ülkelerine dönmemek için hiçbir mazeretlerinin kalmadığını belirten CHP’li Hasan Öztürkmen, “Medyaya bakınca Suriyelilerin akın akın ülkelerine döndüğü havası estiriliyor. Halbuki hudut kapılarında hiç o denli bir gerçeklik yok. Göç Yönetimi Başkanlığı’nın 29 Ağustos 2024 tarihli bilgilerine nazaran kentimizdeki Suriyeli sayısı 429 bin 935. Gerçek sayı bu bilgilerin iki katıdır. Şahinbey Belediye Başkanı ilçelerinde 435 bin Suriyeli olduğunu söylemiştir. Şehitkamil ve başka ilçelerdeki sığınmacıları dahil edersek, Gaziantep’te bir milyona yakın Suriyeli olduğu varsayım edilmektedir. İstanbul’un akabinde Gaziantep, en fazla sığınmacıya mesken sahipliği yapan kenttir. Suriyelilerin doğum oranı, Türklerin doğum oranının iki katından fazladır. 2023 yılı TÜİK datalarına nazaran Türk vatandaşlarının doğum oranı 1,51’e düştü. Türkiye’deki Suriyelilerin doğum oranı 5,3 düzeyindedir. Önümüzdeki 20 yılın projeksiyonunu çıkardığımızda Gaziantep’in nüfusunun yüzde 50’sinin Suriyeli olacağı görülmektedir. Suriyelilerin tamamının ülkelerine dönmesi çok zordur. Bunların yarısına yakını dönmeyecektir. Daha Suriye’de ne olduğu meçhul, güvenlik ortamı yok. Bilakis terör örgütü HTŞ’nin baskısına uğraması beklenen farklı kümeler, Türkiye’ye sığınmak gereksinimi hissedecektir” diye konuştu.
“SURİYELİLERE İLİŞKİN 6 BİN 300 İŞLETME VAR”
Gaziantep Ticaret Odası datalarına nazaran Gaziantep’te faaliyet gösteren kayıtlı Suriyeli işletme sayısı; 6 bin 300 olduğunu söyleyen Öztürkmen, “Kayıtlı Suriyeli istihdam sayısı ise 12 bin. Bu sayılar bile kentimizdeki Suriyeli nüfusu düşününce kayıt dışılığın boyutunu gözler önüne sermeye kâfi. Bu durumun Türk işletmeler açısından yarattığı haksız rekabeti hepiniz iddia edebilirsiniz. Bunun yanında kayıt dışı faaliyet gösteren çok sayıda işletme, küçük esnaf ve atölye vardır. Bu gayri resmi firmalar vergi vermemekte, SGK primi ödememekte, başka firmaların yaptırmak zorunda olduğu ruhsat, iş güvenliği sıhhati vb. yükümlülüklerle ilgili masrafları olmamaktadır. Bu durum haksız rekabete neden olmaktadır. Süreksiz muhafaza altındaki çok sayıda Suriyeli ise kayıtlı ve çoğunlukla kayıtsız işgücü olarak iş hayatına katılmaktadırlar. Süreksiz müdafaa altındaki Suriyeliler Türk hastalara oranla kamu hastanelerini 8 kat daha fazla kullanmaktadır. Suriyeliler, kamu hastanelerini kullanılamaz hale getirdikleri için Türk vatandaşları özel hastanelere yönelmek zorunda kalmıştır.
Gaziantep’te Suriyeli Sığınmacılara yönelik sıhhat hizmeti veren ve aile sıhhati merkezleri üzere çalışan “göçmen sıhhati merkezi” ismi altında 12 adet merkez vardır. Burada yüklü Suriyeli doktor ve sıhhat işçisi çalışmaktadır” diye kaydetti.
“GEÇİÇİ MUHAFAZA STATÜSÜ KALDIRILMALIDIR”
Suriyelilerin süreksiz müdafaa statüsünün kaldırılması gerektiğini söyleyen Ötürkmen, “Ayrıca Suriyeli sığınmacılar Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının sıhhatle ilgili yükümlü olduğu muayene fiyatını ve ilaç iştirak hissesi fiyatını ödemezken, bizim insanımız bu fiyatları ödemektedir. Gaziantep’te sıhhat sistemine ayrılan bütçenin büyük bir kısmı Suriyelilere harcanmaktadır. Suriyelilerin ülkelerine dönmeleri için süreksiz müdafaa statüsünün kaldırılması gerekir. Suriyelilerin hastanelerde ve eczanelerde para ödemesi gerekir. Suriyelilere ödenen çocuk yardımının kesilmesi gerekir. Artık tez ettikleri üzere Esad idaresinin baskısına uğramayacakları için ülkelerine gitmelerinin önünde mahzur kalmadı. Lakin biliyoruz ki Türkiye Cumhuriyeti hükümeti, kapsamlı bir program ve katı uygulamaları hayata geçirmezse, Suriyelilerin büyük kısmı asla gitmeyecek. İktidar partisi, Türk vatandaşlarından alamadığı takviyesi, vatandaşlık dağıttığı sığınmacı ve kaçaklardan alarak iktidarını devam ettirmek isteyecektir” sözlerini kullandı.
