Hüseyin ÖZKÖK
Ülkelerin kupa tertipleri ülkelerin tüm kadrolarını birebir platformda buluşturan klasik turnuvalardır. O denli ki dünyanın birinci futbol tertibi bir kupa turnuvası olan İngiltere FA Cup’tır. Ben şahsî olarak kupa tertiplerine çok paha veren biriyim. Zira kupa karşılaşmaları her ülkenin futbol kültürüne çok değerli katkılar sağlar. Orta ve küçük ölçekli kadroların izlenmesine imkan sağladığı üzere büyük ekiplerin daha orta ve küçük ölçekli gruplarla oynamasına imkan verir. Yani kupa toplumsal sorumluluk yanı olan da bir tertiptir.
Büyük ekipler da artık deplasmana da gidecekler
Tabi Türkiye’de bunun tam olarak bu türlü olduğu söylenemez. Türkiye’de uzun mühletten beri büyük kulüpleri kayıran bir kupa sistemi hakim. Büyük gruplar beş cins sonra turnuvaya dahil olurken evvelki statüde hem seri başı oluyor hem de kendi alanlarında maç yapma hakkına sahip oluyorlardı. Neyse ki yeni kupa statüsünde en azından bu kaldırıldı ve seri başı grubun kendi alanında oynamasının önüne geçilerek oynanacak sahanın kura ile belirlenmesine karar verildi. Bu bağlamda küme maçlarında da büyük gruplar da artık deplasmana da gidecekler.
Almanya – Türkiye kıyaslaması
Örneğin Almanya’da Bayern Münih, Dortmund üzere dev gruplar dahi alt lig gruplarıyla deplasmanda birinci cinsten itibaren karşılaşırken, bizde bu sezonki statüye nazaran 5 ekip 5. Tipten sonra direkt küme karşılaşmalarına katılacaklar. Bu beş ekibin tam 5 cins sonra 6. kademede kupaya katılmasının adil olduğunu düşünmüyorum.
Rekabete de ziyan verecek
Diğer yandan Ziraat Türkiye Kupası’nda 5. Tıp maçları öncesinde Fenerbahçe’den sonra Kasımpaşa da kupaya katılmayacağını TFF’ye bildirdi. Öncelikle söylemek gerekirse resmi bir turnuvaya katılmamanın sporun, futbolun ve rekabetin ruhuna ziyan vereceğini düşünüyorum. Bilhassa milyonlarca taraftarı olan “formamızı assak oynar” diyen büyük kulüplerin bu türlü bir hakkı olamaz. Türkiye’de ekonomik şartların yükü ve kupadan fazla gelir elde edilememesi de bana nazaran argüman olarak kullanılamaz. Zira dünyanın hiçbir yerinde bu türlü bir şey kelam konusu değil. Kupa’ya katılmamanın sportif rekabete de ziyan vereceğini ve birtakım ziyanları olacağını da düşünüyorum.
Statüde katılmamayla ilgili düzenleme yok
Türkiye Kupası Statüsünde kupaya katılmamakla ilgili bir düzenleme yok. Şu andaki düzenleme sadece maça çıkmama durumunda nasıl bir yaptırım uygulanacağını belirtiyor. Statünün 11. Hususu olan Sair Kararlar 1. Fıkrada yer alan metin şu halde.
“Türkiye Kupası karşılaşmalarında yer almaya hak kazanmasına karşın karşılaşmada yer almayan kulüp hakkında, hükmen yenilgi kararı verilmekle birlikte o sezonki Türkiye Kupası karşılaşmalarından ihraç edilir ve takip eden dönemde Türkiye Kupası’nda yer alamaz. Ayrıyeten, Türkiye Kupası’nın ticari haklarından elde edilen gelirlerin dağıtımına ait olarak hiçbir talepte bulunamaz ve bununla birlikte karşılaşmaya katılmayan kulüpler, bu sebeple TFF’nin uğrayacağı tüm ziyanı karşılamakla yükümlüdürler.”
Kupada maça çıkmayan gruplara para cezası
Yani statüye nazaran Fenerbahçe ve Kasımpaşa teknik olarak kupaya katılmak zorundalar. Hatta lakin yalnızca maç günü alana çıkmayabilirler. Zira Türkiye Kupası statüsünde kupaya katılamama ile ilgili bir husus bulunmuyor. İki kulüp fakat oynanması gereken maça çıkmamaları durumunda statünün üstte belirttiğim unsuruna nazaran bir yaptırıma maruz kalırlar. Ayrıyeten TFF ile kupa yayıncısı ortasında imzalanan Türkiye Kupası yayın kontratındaki mutabakata nazaran kupada maça çıkmayan büyük ekiplerin 10 milyon öteki kadroların 5 milyon TL ceza ödemesi gerekiyor.
Diğer gruplar mağdur olacaklar
Kasımpaşa kupanın 5. Tipinde deplasmanda Gençlerbirliği ile karşılaşacak. Yani Kasımpaşa maça çıkmazsa statüde yazan unsur üzerinden bir ceza alır ve kupadan elenir. Fakat iş Fenerbahçe’ye gelince daha sorunlu bir hal alıyor. Fenerbahçe bu dönem uygulanacak küme maçlarına direkt iştirak hakkına sahip. Lakin altılı dört kümede oynanacak maçlarda kümedeki kadroların hepsi, bu dönem Avrupa kupalarında olduğu üzere, birbiriyle karşılaşmayacak. Kupaya katılmama üzere bir durum kelam konusu olamayacağına nazaran Fenerbahçe’nin kümelere dahil edilmesi gerekiyor. Lakin sarı lacivertliler maça çıkmazsa, kurada Fenerbahçe ile eşleşecek ekipler oynamadan 3 puan alırken kümedeki sarı lacivertlilerle eşleşmeyen öteki ekipler mağdur olacaklar.
Haksız bir avantaj
Bir öteki sakınca ise gruplara önemli bir yaptırım olmadan kupaya katılmama müsaadesi vermek bundan sonraki yıllarda her kulübe keyfi olarak kupaya katılmama yolunu açar. Ayrıyeten bu ligdeki rekabete de ziyan veren bir öge olur. Zira o ekipler rakipleri kupada oynarken sakatlık ve seyahatlerden kurtularak lig için haksız bir avantaj sağlarlar.
Bu kulüpler açısından da kupaya katılmamak makul aksiliklere da neden olabilir. Örneğin takımlar lig ve Avrupa’da çok talih veremedikleri oyunculara kupada forma verme fırsatı elde ederken, muhakkak bir maç sayısına ulaşan oyuncuya yapılacak bonus ödemeleri için bu tip kontrata sahip oyuncuların aleyhine bir durum ortaya çıkartabilir.
TFF, önemli yaptırımlar getirmeli
Ayrıca Türkiye Kupası’nı kazanan kadronun Avrupa Ligi lig kademesi öncesindeki play off tipine katılma hakkı elde ettiği de unutulmamalı.
Türkiye Futbol Federasyonu’nun önümüzdeki dönem kupa statüsünü kesinlikle düzenleyerek kupaya katılmayanlarda puan silme cezası dahil önemli yaptırımlar getirmesi gerektiği fikrindeyim.
