Ali Can POLAT / Zekeriya ALBAYRAK
Ekonomi idaresinin dal tarafından mana verilemeyen bir çabuk ve ısrarla hayata geçirmeye çalıştığı Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi’ne (UTTS) dair tartışmalar sürüyor. Ansızın ortaya çıkan ve piyasada birebir fonksiyonu gören mevcut sistemler olmasına karşın ısrarla bu sisteme geçilmesi dayatılan UTTS’de ihale süreci ise sır üzere saklanıyor.
ŞİRKET İÇİNDE ŞİRKET
Araçlara, akaryakıt istasyonlarındaki pompalara ve yazarkasalara takılacak çipleri kimin ürettiği, ne kadara getirdiği, nasıl bir ihale süreci yaşandığı bilinmiyor. UTTS’nin sitesinde Darphane’nin yayınladığı bilgilendirme metninde UTTS’nin heyetim ve işletilmesi için Darphane tarafından Terratek Bilişim Teknoloji ve İnovasyon A.Ş.’nin yetkilendirildiği belirtiliyor.
Bu şirketin ziyadesiyle amatörce internet sitesinde şirketin DİAS Şirketler Kümesi çatısı altında hizmet verdiği sözü yer alıyor. DİAS Şirketler Grubu’nun idare şemasına bakıldığında ise Yönetim Kurulu Lideri Metehan Oğuz, Lider Vekili Murat Çeçen isimleri karşımıza çıkıyor. Terratek firmasının Ticaret Sicil Gazetesi’ndeki idare şemasında ise Yönetim Kurulu Liderinin Murat Çeçen, Lider Vekilinin Metehan Oğuz olduğu görülüyor.
YAVUZ SULTAN SELİM KÖPRÜSÜ: Günlük 45 bin garantisi var. 7 yıllık işletme mühleti doldu. Ne kadar uzatıldığı bilinmiyor.
İşletim sürecini yöneten şirketin başındaki Murat Çeçen, iktidara yakınlığı ile bilinen ve Yavuz Sultan Selim Köprüsü, Akkuyu Nükleer Santrali, Newyork Türkevi üzere projelerin ihalesini alan IC Holding’in sahibi İbrahim Çeçen’in büyük oğlu. Bölüm temsilcilerinin, tüketici derneklerinin ve milletvekillerinin sorduğu “Bu proje ile hangi yandaşı güçlü edeceksiniz?” sorunun karşılığının yeniden Çeçen ailesi olduğu görüldü.
KÜTAHYA ZAFER HAVALİMANI: 50 milyon Euro’ya yaptı. 1.3 milyon yolcu garantisi hiç tutmadı. % 90 yanılma hissesiyle rekor kırdı.
Baba-oğul götürdüler
Kamuoyunun yakından tanıdığı IC Holding Yönetim Kurulu Lideri İbrahim Çeçen’in Büyükoğlu Murat Çeçen, CCN Holding’in de Yönetim Kurulu Lideri. İbrahim Çeçen IC Holding ile; Kuzey Marmara Otoyolu, Üçüncü Köprü, Kuzey Ege otoyolu, Kütahya Zafer Havalimanı, NewYork Türkevi, Akkuyu Nükleer Santrali, Kirazlı-Halkalı Metro Projesi, Ankara-İstanbul Süratli Tren ikinci Etap, Antalya Havalimanı üzere birçok projenin ihalesini aldı.
Büyük oğul Murat Çeçen ise CNN Holding ile, Ankara Bilkent Şehir Hastaneleri’nin yanı sıra Mersin Kent Hastahanesi, Bakü’deki Haydar Aliyev Merkezi üzere birçok projeyi aldı.
KUZEY MARMARA OTOYOLU: 10 yıl işletecek. Bu müddet için 1.3 milyar araçlık garantisi var. Araç başına 145 lira alıyor.
UTTS’ye birbiri gerisine davalar açıldı
UTTS’ye tüketici ve bölüm nezlinde itirazlar büyürken bu sistem yargıya da taşındı. Türkiye Akaryakıt Bayileri Petrol Ve Gaz Şirketleri Patron Sendikası (TABGİS), Türkiye’deki istasyonlarda halihazırda misal sistemin çalıştığını ve yeni sistemin bölümü 14 milyar TL’lik bir israfa zorladığı gerekçesiyle dava açtı. Yargı yoluna giden dernek, uygulamanın iptalini istedi. Bölüm derneğinin yanı sıra Türkiye Barolar Birliği (TBB) de güvenlik gerekçesiyle dava açtı. Avukatların kamu vazifesi gördüğünü hatırlatan TBB, dava ile avukat araçlarının bu uygulamadan muaf olmasını talep etti. TBB, “Avukatların mesleksel yahut özel sebeplerle ulaşım sağladığı yerlerin akaryakıt alımı ile tespit edilebilmesi suretiyle başta sır saklama yükümlülüğü olmak üzere mesleksel sorumlulukları bakımından olumsuz sonuçlar doğurabilecektir” dedi.
Yazarımız Nedim Türkmen iktidara şu soruları sormuştu:
1- Gaye vergi kaçağını önlemek ise, vergi mükellefi olmayanlara ilişkin araçlar neden sistemi kullanmak zorunda? Bunun nedeni akaryakıt istasyonundaki tüm pompalara UTTS kurulmasını sağlayarak daha çok ekipman ve sistem satmak mı?
2- İstasyonlarda mevcut taşıt tanıma ve vergi kaybını önlemek için uygulanan Yeni Kuşak Müellif Kasa (YNÖKC) entegrasyonları ile farklı plakaya fiş kesilmesi esasen mümkün değilken, neden istasyonlara ek UTTS maliyeti çıkartıyorsunuz?
3- Sistemin 01.01.2025’te başlaması mümkün gözükmüyor. Buna karşın ısrarın nedeni nedir?
Aracınızı satıp yeni bir araç aldığınızda; mevcut aracınızdaki aygıtın yeni araca takılmasına müsaade verilmemesinin hedefi, daima aygıt satılmasını sağlamak mı?
4- Hususla görevlendirilmiş olan Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü’nün her hafta ilgili kurumlara mühletin uzatılmayacağına ait yazı göndermesinin özel bir sebebi var mı?
5- Ekipmanların temin edileceği yüzde 100 Türk sermayeli, yerli ve ulusal firmamız kim? Ünlü bir otoyol inşaat firması mı?
6- İsmi neden saklanıyor? İhale yapıldı mı, ihaleye kimler girdi?
İbrahim Çeçen
İYİ Parti Milletvekili Ömer Karataş: Çip Israil’den geliyor hiç inançlı değil
Sisteme Meclis kürsüsünden de tepkiler geliyor. İyi Parti Aydın Milletvekili Ömer Karakaş, TMBB’de yaptığı konuşmada, bu sistemi şu sözlerle eleştirdi:
“Vergimatik Şimşek bey, artık de bir çip icat etti. İsrail’den icat etti. Türkiye’den özel seçilmiş bir firma aracılığı ile Türkiye’ye geliyor. Çip İsrail’de üretiliyor ancak biz İsrail ile ticaret yapmadığımız için Kanada’dan geliyor. Bu çipi araçların akaryakıt depolarına takıyorlar. İsrail firması 1 dolara üretiyor, 8 dolara Türk firmasına satıyor. Bu firma 30 dolara darphaneye satıyor. Darphane de 1.810 TL +KDV’ye vatandaşın aracına takıyor. Neden darphane görevlendiriliyor yakıt çipi için? Enerji Bakanlığı yok mu? Maliye Bakanlığı yok mu?”
2025 Temmuzdan itibaren Türkiye’deki yaklaşık 30 milyon araca çip takılacağını hatırlatan Karakaş, “İsrail firmasının ürettiği çipe ne kadar güveniyoruz? Cumhurbaşkanı İsrail’in en büyük tehdit olduğunu söyledi. Bu türlü bir tehdit varken İsrail yarın bu çipleri patlatırsa ne yapacağız? Bu türlü bir sistem yok, bu vatandaşı soymaktır. Bu türlü bir şey gerekliyse dünyanın en büyük çip fabrikası Tayland’da. Bizim Tayland’la bir sıkıntımız da yok oradan alsaydınız? Burada niyet çip değil vatandaşı soyup birilerini varlıklı etmektir” diye konuştu.
Murat Çeçen
“Ertelenmezse yük vatandaşa kalır”
UTTS uygulamasına bölümden de reaksiyon yağıyor. Dal kaynaklarından aktarılan bilgilere nazaran her istasyon başına 1 milyon TL masraf yaratacak olan bu sistem için akaryakıt şirketleri nakit arayışına girdi. Lakin bu türlü bir nakit bulunamıyor. “Zaten kâr marjı düşük bir kesimiz, marketler olmasa para dönmüyor elimizde” diyen kesim mensupları, “Bu sistemde EPDK ve Enerji Bakanlığı hiç çalışmamış. Maliyetin nasıl karşılanacağı konuşulmamış. Esasen çok gibisi hatta daha fonksiyonel bir sistem kuruluyken ihale bile yapılmadan birden teğe bir sistem getirildi. Şu an tüm dal yana yakıla para arıyor fakat bulamıyor. Ben olacakları söyleyeyim ya son bir hafta kala bu sistemi erteleyecekler ya da istasyonlara ‘yükü vatandaşa yıkın’ diyecekler. Bizler eserlerimizde fiyat artırmak zorunda kalacağız. Yani vatandaş hem kendi aracına hem de istasyonlara takılacak olan sistemin yükünü çekecek. Bu yükün karşılığında kim nasıl varlıklı olacak bilemiyoruz. Bu sistemlerin en kalitelisini alsanız 10 dolara (350TL) mal olur fakat vatandaşa satış fiyatı 1.800 TL oluyor” diye konuştu.
