Kadınlara seçme ve seçilme hakkının tanınmasının 90. yıl dönümünde Bilecik’te düzenlenen “Türk Bayanlarına Seçme ve Seçilme Hakkı Verilmesi ve Atatürk’ün Bilecik’e Gelişi Programı’nda” konuşan CHP Genel Başkanı Özel, Meclis’teki 600 milletvekilinin yalnızca yüzde 20’sinin bayan olduğunu belirterek, 1935 seçimlerinin akabinde Meclis’teki bayan milletvekili oranının şimdiki orandan daha fazla olmasına dikkati çekti. Özel, iktidara geldiklerinde İstanbul Mukavelesi’ni tekrar yürürlüğe alacaklarını belirterek, şunları kaydetti:
*5 Aralık 1934 genç cumhuriyetimizin genel seçimlerde bayana seçme ve seçilme hakkını tanıdığı gün. Bu yürüyüş 1930’larda başladı lakin 1934’te TBMM’de seçilme hakkının alınmasıyla değerli bir aşamaya geldi. 1935 seçimlerinde Meclise 18 bayan milletvekili girdi. Bu oran bir daha çok uzun yıllar yakalanamadı.
*600 sandalyeli bugünkü TBMM’de 119 bayan milletvekilimiz var ve oran yalnızca yüzde 20. Fransa üzere yahut başka Avrupa ülkeleri üzere çok daha genç bu haklara kavuşabilmiş ülkelerde artık bayanlarla erkeklerin eşit temsili anayasal teminat altında ve yerleşmiş uygulama olarak devam ediyor.
*Haklı olarak Türkiye’deki bayan hareketi eşit temsili çok uzun müddettir özlemekte hedeflemekte ve bu mevzuda yürümekte. CHP olarak bu yürüyüşe evvel yüzde 20’lik sonra yüzde 30 sonra yüzde 33’lük bayan kotalarıyla omuz verdik, dayanak verdik. Bu sene 4 – 9 Eylül ortası Ankara’da gerçekleştirdiğimiz değişim kurultayımızda tüzüğümüzü bundan bu türlü yapacağımız 3 seçimde yüzde 40’a 45’e ve 50’ye vararak eşit temsili bundan en geç 6 ile 8 yıl içinde yakalayacağımız o güne kadar inançlı adımlarla ilerleyeceğimiz iradeyi partimizin anayasasına derc ettik.
*Türkiye’yi yönettiğimiz ve anayasayı değiştirebilecek çoğunluğa, Meclis gücüne sahip olduğumuz gün bir an bile duraksamadan Türkiye’de eşit temsili anayasamıza kazandıracağız.
ATATÜR’Ü ÖRNEK GÖSTERDİ
*Cumhuriyetin 100. yılında yaptığımız kongremizde Türkiye Cumhuriyeti tarihinde birinci kez bir siyasi parti çoklu yarışla genel lider değişikliği yaptı. Geçmişe duyulan vefa, hürmet her yaş kümesinden yol yürüdüğümüz siyaset arkadaşlarımızın birikimlerine olan sahiplenme ile 3 kıymetli adım atıldı.
*Bu adımlar Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ten bize emanet idare anlayışıydı. Bilime inanmak, bilimsel araştırmalarla mevcut belediye liderlerimizin durumunu araştırmak, milletin gönlündelerse tekrar adaylaşmalarını sağlamak ancak milletin gönlü değişimden yanaysa o mevzuda en gerçek adayları bilimsel yollarla saptama tekniğine gittik.
*İkinci adım gençlere olan güvendi, elbet ülkenin kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk kendisi bir askerdi ve Cumhuriyeti pekala silahlı kuvvetlere, Genelkurmay Liderlerine, başkomutanlara emanet edebilirdi. Lakin bu türlü yapmamıştı. Kendisi güçlü bir siyasetçiydi, CHP genel liderlerine cumhuriyeti emanet etmemişti.
*Kendisi devletin başıydı, Devlet liderlerine, cumhurbaşkanlarına cumhuriyeti emanet etmemişti. Gazi Mustafa Kemal Atatürk gözünü bile kırpmadan Cumhuriyeti Türk gençliğine emanet etmiştir.
*Çok genç takımlarla, 43 yaşındaki bir Parti Meclisiyle Cumhuriyet Halk Partisi’ni yönetiyorum. 46 yaşındaki bir Merkez İdare Konseyi’ne CHP’nin Genel Başkanlık vazifesini üstlenmiş durumdayım.
SİYASETTE BAYANIN EHEMMİYETİNE VURGU YAPTI
*50 yıldır CHP siyaset kalesinin muvaffakiyet kapısından içeri giremiyordu. Birinci kilidi bilimselliğe inanarak çağdaş bilimsel yaklaşımla, ikinci kilidi gençlerle açmıştık. 3’üncü kilidi Atatürk tekrar tarihimizde bulunduğu yere emanet etmişti ve biz bayanlara güvenmeyi, bayanların siyasette iştirakini arttırmayı, bayan adayların sayısını olabildiğince arttırmayı birinci prensibimiz olarak ortaya koyduk.
*Tüzüğümüzde olan yüzde 30 yüzde 33 bayan temsil unsuru belediye meclislerinde uygulanıyordu. Lakin yapılan ya ön seçimlerde gerilerde kalıyorlar ya da yapılan tercihlerde daima art sıralarda oluyordu. Yolladığımız genelge ile belediye meclislerinde birinci 3 sıradan birinin bayan, ikinci üç sıradan birinin bayan, üçüncü üç sıradan birinin bayan olmasını, pencere metoduyla bu adaleti sağlanacağını, yapılan ön seçimlerde delegelerimize bu istikamette oy kullanmaları ile ilgili gerekli ikazların yapılmasını tabir etmiştik.
*Türkiye’de 7 kat artışla tam 6 bin 150 bayan belediye meclis üyemiz vazife yapmaktadır. Yüzde 350’lik bir artışla Türkiye’de 36 kadın belediye başkanı görevdedir. Bu belediye liderleri sembolik beldelerde, küçük ilçelerde değil, büyükşehirlerin metropollerinde ya da Edirne üzere, Bilecik üzere kentlerimizde, hatta yanı başımızdaki Eskişehir üzere, Tekirdağ üzere, Aydın üzere kentlerimizde bu misyonları büyük muvaffakiyetle üstlenmektedirler.
*Cumhuriyetin kalesi olan aydınlanmanın yüzü olan İzmir’imizde Cumhuriyet tarihi boyunca altı kadın belediye başkanı tüm partilerden seçilmişken, şu anda gösterdiğimiz dokuz bayan belediye liderinin sekizi vazifesinin başındadır. İzmir’in en büyük dört metropol ilçesinden üçü Cumhuriyet bayanları yönetmektedir.
*Bundan sonraki yürüyüşümüz buna uyumlu olacak. Afyon’da Burcu Köksal’la Edirne’de Filiz Gencan’la, Bilecik’te Melek Mızrak Şubaşı ile vilayetleri yönetirken, Eskişehir’de, Tekirdağ’da, Aydın’da büyükşehirleri yönetirken, Seyhan üzere, Merkezefendi üzere, Karşıyaka üzere, Konak üzere, Karabağlar, İzmit, Maltepe ve Üsküdar üzere Türkiye’nin en bilindik en ağır nüfusu, en metropol ilçelerini de CHP bayanların yönetiyor olmasından büyük bir mutluluk duyuyoruz.
BAKANLIĞI İKİYE AYIRACAKLAR
*Sayın Erdoğan, kabinesinde 17 bakan ve bir Cumhurbaşkanı Yardımcısı vardır. Toplam kendisi dışında 18 bireyden oluşan kabinesine karşı, CHP’nin de 18 şahıstan oluşan gölge kabinesi vardır. Adalet ve Kalkınma Partisi’nin kabinesinde bulunan bayan bakan sayısı birdir ve o bayan bakan aileden sorumludur. Aslında mevcut his durumu bayanı zihinde nasıl konumlandırıldığı açıkça ortadadır.
*Kadını yalnızca aile ile çocuk bakmakta, yaşlısına sahip çıkmakla, engellisine bakmakla, yemek pişirmekle, kocasını beklemekle başında konumlandıran anlayışa karşı CHP, Aileden Sorumlu Bakanlığı zaten gelecek iktidarında ikiye ayıracak. Sosyal Politikalar Bakanlığı ile Kadın ve Eşitlik Bakanlığı olacak. Bugün bulunan 18 bakanlığa karşı koyduğumuz 18 kabine üyemizin dokuzunun bayan olduğunun altını çizmek isterim.
*Tayyip Erdoğan bayana ‘Senin yerin meskenin meşguliyetin ailen. Bir kabinede bakan olacaksa bir tane olsun o da aileden sorumlu olsun’ derken o aslına bayanlara ‘Sen ne anlarsın Dışişlerinden, sen ne anlarsın İçişlerinden, sen ne anlarsın Ulusal Eğitimden, sen ne anlarsın kültür sanattan, sen ne anlarsın ulaştırmadan bunlar erkek işi.
*Sen meskeninde oturduğun üzere kabinede yalnızca aileden sorumlu olabilirsin’ demektedir. Bu yüzden CHP bir yıldır hayata geçirdiği yeni ve dinamik idare anlayışında bayanlara eşit temsili kelamla değil sahiden yaşayarak kendi iktidar alanlarında yaşatarak ve bu hususta kararlı adımları büyük bir cüretle atarak bugünkü yürüyüşüne iktidar yürüyüşüne devam etmektedir.
İSTANBUL MUKAVELESİNE VURGU YAPTI
*CHP kurulduğu günden beri Türk Kadınları Birliği ile omuz omuza yol yürüyen ve daima bayan hakları ile ilgili çabalar veren, bilhassa birinci Cumhurbaşkanı ve birinci genel liderimiz Mustafa Kemal Atatürk’ün ortaya koyduğu devrimci vizyonu bu devirde sahiplenen anlayışla adımlarımızı daima birlikte yapmaya devam edeceğiz.
*İktidar değiştiğinde elbette en temel işlerden en temel adımlardan bir tanesi bayan erkek eşitliği siyasette cinsiyet eşitliği toplumsal cinsiyet eşitliği noktasında üzerimize düşen yasal düzenlemeleri günü gelince anayasal düzenlemeleri gerçekleştireceğiz. İktidarımızın başında yapılacak iki iş var.
*Bunlardan bir tanesi Cumhurbaşkanımızın yapacağı iştir. O gün İstanbul Kontratı Cumhurbaşkanı tarafından tekrar yürürlüğe konulmak üzere TBMM’ye gönderilecektir. Ve ben partinin genel başkanı olarak odamda bir kalem koruma ediyorum.
*2011-2015 yılları ortasında birlikte vazife yaptığımız bayan milletvekillerimiz beni ziyarete geldiklerinde idare anlayışımızı, kabinemizdeki eşit temsili, yaş ortalamamızı, biraz evvel bahsettiğim tüm bu ayrıntıları bilerek bana içinde mor mürekkep olan bir dolma kalemi ikram ettiler ve dediler ki “Sen bayanlarla ilgili çok değerli adımlar atıyorsun. Bu kalemi size armağan ediyoruz”.
*Ben de dedim ki bu kalemi hiç kullanmayacağım. Bu kalemi alıyorum ve bu kalemi İstanbul Mukavelesi Meclise tekrar geldiğinde onu teklif etmek için kanun teklifinin altına imza attığım güne kadar saklayacağım diye kelam verdim, bu sözümü burada tekrar ediyorum.
ÇARE EŞİTLİKTE
*Biz toplumun tüm kesitleriyle CHP’nin gerek bayan kolları gerek ana kademesi olarak her türlü işbirliğini açığız. Bundan sonra emeğin sömürüsünün önüne geçmek için bayana yapılan haksızlıkların önüne geçmek için geçtiğimiz haftalarda birlikte gerçekleştirdiğimiz bir toplantının hem sloganını hem sonuç bildirgesinin özeti yerine geçebilecek o kelimeyi tekrar etmek isterim. Deva eşitlikte.
*Ekonomide de deva eşitlikte, toplumsal ömürde da deva eşitlikte. Adalette de deva eşitlikte, anayasa yaparken, yazarken uygularken de deva eşitlikte. Biz dermanın eşitlikte olduğunun inancıyla ve bütün kederlerin bütün şanssızlıkların bütün külfetlerin bütün haksızlıkların ve eşsizliklerin devasının de olduğunu hepsinin var bir devası onun da ismi Cumhuriyet Halk Partisi.
