Alman otomotiv üreticileri, elektrikli araçlara geçişin yüksek maliyetleri ile uğraş ederken Çin ve Avrupa’dan gelen zayıf talep ışığında maliyetleri düşürmek ve rekabet gücünü korumak için önemli baskı altında.
Son yıllarda araba sanayisinde çığır açan teknolojilerin Çin ve ABD’den gelmesi Avrupa kamuoyunda tartışma konusu olurken, Çinli üreticilerin gitgide artan rekabeti, Alman araba üreticisi Volkswagen’in tarihi işten çıkarma ve fabrika kapatma planları bu tartışmaları artırdı.
Volkswagen’in kararı Alman otomotiv endüstrisinin içinde bulunduğu krizi derinleştirirken, otomotiv kesimi, yüksek vergi oranları, artan elektrik fiyatları, geniş bürokrasi nedeniyle ülkede rekabet gücünü kaybediyor.
Otomotiv sanayisinin zayıflığı Alman yetkilileri düşündürürken, iktisadın büyüme suratını yavaşlatmaya devam edeceği bedellendiriliyor.
Otomotiv kesiminde fazla katma kıymet ve istihdamın Almanya’da kalması için siyasi irade daveti yapılırken, Alman siyasalların Çin ile araba tarifeleri konusunda yaşanan uyuşmazlıklar, yüksek elektrik fiyatları ve Avrupa Birliği etraf düzenlemeleri konusunda hareket yapamaması dikkati çekiyor.
Otomotiv bölümü ülkede katma kıymetin yüzde 5’ini oluşturuyor
Alman otomotiv sanayisindeki kriz, gözden kaçan trendlerin, yapısal problemlerin ve jeopolitik risklerin karmaşık bir etkileşimiyle ortaya çıkarken, otomotiv sanayisi bir vakitler Alman iktisadının bel kemiğini oluşturuyordu.
Sektör, Almanya’da toplam katma pahanın yüzde 5’ini oluştururken istihdamın yüzde 3’ünü sağlıyor. Gelir açısından ise açık orta en büyük sanayi dalı.
Alman otomotiv üreticileri geçen yıl 272,6 milyar avro pahasında ihracat yaptı. Bu da toplam ihracatın yüzde 17,3’üne denk geliyor.
Haziran 2024 prestijiyle Alman otomotiv dalında tedarikçiler hariç yaklaşık 773 bin kişinin istihdam edildiği kayıtlara geçerken, kesimin istihdamı 2023’e nazaran yüzde 0,8 azaldı.
Sanayide çalışanların yaklaşık yüzde 14’ü otomotiv bölümünde. Bu da otomotiv bölümünü, 952 bin çalışanı olan makine mühendisliğinden sonra iş gücü açısından en büyük ikinci sanayi kesimi pozisyonuna taşıyor.
Bu ortada, yaklaşık yüzde 13’lük hissesiyle ABD, Alman araba ihracatının en değerli pazarı, ABD’yi Birleşik Krallık ve Çin takip ediyor.
Alman iktisadı büyümede zorlanıyor
Yapısal problemlerin da ekonomiyi frenlediği Almanya’da, bir vakitler epeyce başarılı olan “Ucuz güç ve orta malı ithal et, bunları işle ve yüksek kaliteye sahip mal olarak ‘Made in Germany’ algısıyla değerli bir biçimde ihraç et” başlıklı iş modeli artık işe yaramıyor.
Kovid-19 salgını, tedarik zinciri kesintileri, Rusya-Ukrayna Savaşı üzere son devirde yaşanan çok sayıda kriz, Alman iktisadının zayıf istikametlerini su yüzüne çıkarırken, ülkenin; jeopolitik problemler, iklim değişikliği, sakin iktisat ve demografik zorlukların üstesinden gelme konusunda birtakım sıkıntılarla karşı karşıya bulunması da dikkati çekiyor.
Almanya’nın hala “kendi ürettiği bürokrasi, kurallar ve prosedürler altında da ezildiği” belirtiliyor.
Alman iktisadı, “Çok az yatırım, çok fazla bürokrasi ve çok yüksek lokasyon maliyetleriyle” sıkışırken, iç ve dış siyasi çalkantıların ortasında Avrupa’da ve memleketler arası alanda geride kalarak yer kaybediyor. Tarihî olarak globalleşme ve ucuz güç girdilerine dayanarak fiyatların ve ömür standartlarının yükselmesini sağlayan Alman büyüme modeli yapısal zorluklar ve jeopolitik risklerle karşı karşıya.
Küresel ticarette korumacılık artıp bir taraftan Rusya-Ukrayna Savaşı güç maliyetlerini yükseltirken, Almanya’nın gerçek GSYH büyümesi Kovid-19’dan beri G7’de en alt sıralarında yer alıyor. İktisatta ABD ve Çin’e ticari bağımlılık, yüksek güç fiyatları, yatırım harcamalarının yetersizliği ve berbatlaşan demografik şartlar üzere zorluklar kelam konusu.
İhracata bağımlı olan ve ülkenin GSYH’nin neredeyse yüzde 30’unu oluşturan Alman endüstrisi global iktisattaki yavaşlamadan, artan Çin rekabetinden ve Rusya-Ukrayna Savaşı’ndan sonra yüksek güç fiyatlarından olumsuz etkileniyor.
Yılın ikinci çeyreğinde yüzde 0,3 küçülen ülke iktisadı, üçüncü çeyrekte yüzde 0,2 büyüme kaydederek teknik resesyona girmekten kurtulmuştu.
Hükümet, iktisatta bu yıl yüzde 0,2 küçülme bekliyor. İktisat bu yıl da küçülürse 2023’te olduğu üzere G7 ekonomileri ortasında daralan tek ülke olacak.
Ülkede Sosyal Demokrat Parti (SPD) ile Yeşiller ve Hür Demokrat Parti’nin (FDP) oluşturduğu koalisyon hükümeti, iklim maksatları, eyalet seçimlerindeki mağlubiyetler ve iktisattaki ezalar nedeniyle yaşanan son tartışmaların akabinde 6 Kasım’da dağılmıştı. Yaklaşık 20 yıl sonra birinci sefer erken seçime gidecek olan ülkede seçim tarihi 23 Şubat olarak planlanıyor.
Bu ortada ocak ayında yeniden ABD Başkanı olarak yemin edecek olan Trump, seçimi kazanırsa dış ticaret açığını azaltmak ve yerli üretimi desteklemek için gümrük vergilerini değerli ölçüde artıracağını açıklamıştı.
Analistler, Trump’ın AB ithalatına gümrük vergileri yoluyla daha fazla muhafazacı bir siyaset uygulamasının ihracata dayalı Alman iktisadı için düzgüne işaret olmadığını kaydediyor. ABD, Alman mallarının en büyük alıcısı pozisyonunda ve Almanya’nın ihracatının yaklaşık yüzde 10’una sahip.
Çinli şirketler elektrikli hareketliliğe erken yatırım yaparken, Alman şirketler tereddütte kaldı
Alman otomotiv sanayisi uzun mühlet klâsik yanmalı motorlara bağlı kalarak, elektrikli hareketliliğe (elektromobiliteye) yatırım yapamaya tereddütle yaklaşırken, Tesla ve BYD üzere Çinli şirketler elektrikli hareketliliğe erken yatırım yaptı.
Uzmanlar, Alman otomotiv üreticilerinin, başarılı içten yanmalı motor modellerini ihraç etmeye odaklandığını belirterek, dönüşüm muhtaçlığını hafife alan bu üreticilerin elektrikli hareketliliğe geçişi kaçırdığı kanaatinde.
Elektrikli araçlara geçiş, otomotiv bölümü için ülkede ve Avrupa Birliği (AB) nezdinde çeşitli düzenlemeler ve ham husus tedariki nedeniyle kuvvetli bir süreç içerisinde. Bölüm, Asyalı üreticilerin hakim olduğu batarya teknolojisine büyük yatırımlar yaparken, artan maliyetlerle boğuşmak zorunda kalıyor.
Alman hükümetinin Ulusal Araba Platformu (NPM) tarafından yapılan bir çalışmaya nazaran, ülkenin yanmalı motorları bırakıp elektrikli arabalara geçmesi de değerliye mal olacak.
Elektrikli arabaya geçişle ülkede 2030’a kadar 410 bin kişinin işsiz kalması bekleniyor. Yaşanacak iş kaybının ana nedeni de elektrikli motorların petrolle çalışan motorlara nazaran daha az modül bulundurduğu için üretimde daha az personele gereksinim duyulması.
İçten yanmalı bir motora en az 1200 kesim monte edilirken, elektrik motorunda yaklaşık 200 adet kesim ile üretim yapılabiliyor. Araba üretiminin ve kullanılan kesim sayısının düşmesi birçok araba modül tedarikçisini etkiliyor ve emekçi çıkarılmasına sebep oluyor.
Elektrikli araba üretiminde katma pahanın değerli bir kısmını oluşturan batarya hücresi üretiminde Alman otomotiv kesiminin geç kaldığı da tabir ediliyor.
Kriz tedarikçileri de vuruyor
Almanya’da otomotiv üreticilerinin içinde bulunduğu derin kriz, başta yedek modül olmak üzere tedarikçileri de olumsuz etkiliyor.
Tedarikçiler düşen siparişler ve artan maliyetlerle karşı karşıya kalırken, birçoğu elektrikli hareketlilik ihtiyaçlarını karşılamak için işten çıkarmalar yahut yine yapılanma planlıyor.
Son aylarda Volkswagen, Ford, ZF WABCO ve Continental, fabrikalarında binlerce çalışanın işten atılacağı haberlerinin basında yer alması dikkati çekiyordu.
Alman otomotiv ve sanayi tedarikçisi Schaeffler, 5 Kasım’da 2 bin 800’ü Almanya’da olmak üzere Avrupa’da 4 bin 700 kişiyi işten çıkaracağını duyurmuştu.
23 Kasım’da otomotiv dalının değerli tedarikçilerinden Bosch, otomotiv ünitesinde 3 bin 800’ü Almanya’da olmak üzere, dünya genelinde 5 bin 500 kişiyi işten çıkaracağını açıkladı. Bosch, ilaveten üretim tesislerinde kısa mesaiye gidileceğini açıkladı.
Otomobil modül tedarikçisi Johann Vitz GmbH de 106 yıllık geçmişinin akabinde iflas müracaatında bulunarak tekrar yapılanma sürecine girdi.
İstihdam kaybının devam etmesi bekleniyor
Alman Otomobilciler Birliği de (VDA) elektrikli araçlara geçişin Alman otomotiv sanayisine gelecek on yıl içinde 140 bin ek istihdama mal olacağını hesaplıyor.
Sektördeki istihdam yapısı “demografi ve karbonsuzlaşma” ile esaslı bir dönüşümle karşı karşıya ve bu dönüşümün 2035’e kadar yaklaşık 190 bin kişinin iş kaybına yol açması bekleniyor.
VDA’nın yaptırdığı araştırmaya nazaran, 2035’e kadar daldaki iş gücü arzı demografik nedenlerden ötürü yüzde 6,3 düşecek.
Almanya’da 2019-2023 periyodunda istihdamda görülen 46 bin kişilik azalış temelde elektrikli araçlara geçişten kaynaklanırken, azalma eğilimi devam ederse 2035’e gelindiğinde otomotiv dalında istihdam sayısı yaklaşık 190 bin kişi düşecek.
Çin tesiri
Almanya’nın öteki büyük Avrupa ekonomilerine kıyasla Çin’e daha fazla bağımlı olması dikkati çekerken, Çin’in Almanya’dan satın aldığı arabaları daha fazla üretebilmesi iktisadın büyümesini zorlaştırıyor.
Çin, başta Alman araba üreticileri olmak üzere Alman şirketleri için hem satış hem de büyüme açısından büyük kıymet taşıyor. Alman şirketleri, global pazar için Çin’deki en son teknolojileri geliştiriyor ve test ediyor. Alman endüstrisinde kullanılan orta eserlerin çoğunluğunun Çin’den geldiği belirtiliyor.
Alman arabaları Çin’de ağır talep görüyor. Alman otomotiv üreticileri Volkswagen, Daimler ve BMW gelirlerinin yüzde 30’dan fazlasını Çin’den gelmesi dikkati çekiyor.
Çin uzun vakittir Alman araba üreticileri için merkezi bir büyüme pazarı olurken, Mercedes, Audi ve BMW üzere markalar büyüyen Çin orta sınıfında büyük bir popülerliğe sahip.
Çinli üreticiler ortayı büyük ölçüde kapatırken, BYD, Nio ve Geely Çin iç pazarına giderek daha fazla hakim oluyor ve artık Alman üreticilerin Çin’deki pazar hissesi kıymetli ölçüde düşüyor.
Son yıllarda Avrupa ülkelerinde satılan elektrikli arabalarda Çin üreticilerinin hissesi süratle yükseliyor. Çin’de üretilen düşük fiyatlı ve sübvanse edilmiş elektrikli arabaların satışları rakiplerini geride bırakıyor.
Çin’de, BYD, SAIC ve Geely üzere markalar ile Tesla ve farklı Avrupa şirketlerin araçlarının üretimi yapılıyor.
Alman endüstrisinin gitgide zayıflaması, Çinli şirketlerin teknolojik olarak ortayı kapatması hatta Uzak Doğulu şirketlerin yenilenebilir güç ve otomotivde Almanları geride bırakması Almanya’da “Çin Şoku” olarak tartışılıyor.
Elektrikli araçlara yönelik zayıf talep
Alman üreticiler, elektrikli model sayılarını artırmalarına karşın, talep beklentilerin altında kalması dikkati çekiyor.
Uzmanlar, devlet teşviklerinin yetersiz kalması, yüksek satın alma maliyetleri ve sürdürebilir olmayan şarj altyapısını buna neden olarak gösteriyor.
BYD üzere Çinli üreticilerin daha düşük üretim maliyetlerinden faydalanarak, daha ucuz ve teknolojilik araçlar sunması da Alman üreticileri olumsuz etkiliyor.
Çin’deki yavaşlama Alman otomotiv üreticilerini satışlarını olumsuz etkiliyor
Çin’deki yavaşlama Alman araba üreticilerin satışlarını da olumsuz etkilerken, üreticiler bu yıl için kar varsayımını arka arda düşürmek zorunda kalıyor.
Yüksek maliyetlerle uğraş eden Volkswagen (VW) Grubu’nun, temmuz-eylül periyodunda net karı yıllık yüzde 64 düşerek 1,58 milyar avroya geriledi.
Grubun geçen yıl temmuz-eylül devrinde 4 milyar 894 milyon avro olan özel kalemler öncesi karı da bu yılın üçüncü çeyreğinde yüzde 41,7 düşüşle 2 milyar 855 milyon avro oldu. Kümenin, üçüncü çeyrekteki araç satışları ise bir evvelki yılın birebir devrine nazaran yüzde 8,3 düşerek 2 milyon 122 bine geriledi.
Volkswagen’in iştiraki Audi’nin yılın üçüncü çeyreğinde faaliyet kârı bir evvelki yılın birebir devrine kıyasla yüzde 91 düşerek 106 milyon avroya indi.
Yine Alman otomotiv üreticisi Mercedes-Benz’in karı üçüncü çeyrekte Çin’deki zayıf lüks araba satışları nedeniyle azaldı.
Şirketin temmuz-eylül periyodunda düzeltilmiş faaliyet karı (FAVÖK), geçen yılın tıpkı devrine kıyasla yüzde 48 azalarak 2 milyar 517 milyon avroya geriledi. Şirketin net karı ise yüzde 53,8 düşüşle 1 milyar 719 milyon avroya indi.
Diğer Alman lüks araba üreticisi BMW Group’un yılın temmuz-eylül periyodunda karı Çin’deki satışların düşmesi ve araçların geri çağrılması nedeniyle yıllık yüzde 84 düşerek 476 milyon avroya indi.
Söz konusu devirde şirketin en büyük pazarı olan Çin’deki (Mini markası dahil) araç teslimatlarının yüzde 29,8 azalarak 147 bin 691’e düşmesi dikkati çekti.
BMW, Çin’deki talebin durağanlaşması nedeniyle satışlarının etkilendiğini ve tüketici talebinin zayıf kaldığını bildirerek, bu yıl için satış varsayımlarını aşağı çekmişti.
Alman otomotiv bölümündeki krizin öteki sebepleri
Almanya’daki üretim maliyetleri, yüksek güç fiyatları ve fiyatlar nedeniyle başka ülkelere kıyasla kıymetli ölçüde yüksek kalırken, düşük kar marjlı giriş düzeyi modellerin bu şartlar altında karlı bir halde üretilmesi güç oluyor.
Almanya’da birçok araba fabrikasının ortalama kapasite kullanımı üçte iki düzeyine düşerken, bu da tesislerin verimliliğini etkiliyor ve araç başına sabit maliyetleri artırıyor. Bu durumun Alman üreticilerin maliyet sıkıntısını daha da kötüleştirdiğine ve ülke markalarının daha az rekabetçi hale getirdiğine vurgu yapılıyor.
Alman araba sanayisinin bir öbür zayıf noktası da dijital teknolojilerin yavaş gelişmesi. Tesla’da standart olan otonom sürüş sistemleri yahut yenilikçi bilgi-eğlence özelliklerin Alman modellerinde çoklukla daha az teknolojik olduğu söz ediliyor.
Avrupa’daki ekonomik durum otomotiv sanayisi üzerinde değerli bir baskı oluştururken tüketicinin yüksek enflasyon sonrası tasarruf eğiliminde olması, artan bilinmeyen ortam ve zayıf ekonomik büyüme birçok tüketicinin yeni bir otomobil almak üzere büyük alımları ertelemesine neden oluyor.
Bu durum bilhassa eserleri Asyalı rakiplerine kıyasla değerli olan Alman üreticileri etkiliyor.
Uluslararası ticari ilgiler ek riskler içerirken, ABD’de Donald Trump’ın tekrar lider seçilmesiyle AB’den gelecek arabalara mümkün cezalandırıcı gümrük vergilerinin, Çin’in AB’ye yanıt olarak Avrupa’dan elektrikli arabalara yönelik muhtemel yeni vergilerin de durumu daha da kötüleştirebileceği belirtiliyor.
ABD ve Çin üzere ihracat pazarlarına olan bağımlılık Alman otomotiv üreticilerinin içinde bulunduğu krizi daha da kötüleştirirken, Donald Trump’ın tekrar lider seçilmesiyle muhtemel cezalandırıcı gümrük vergilerinin Volkswagen, BMW ve Mercedes-Benz’in kârlarını kıymetli ölçüde azaltabileceği belirtiliyor.
Bu durumun bölüm üzerindeki baskıyı daha da artırması ve derin istihdam kesintilerine sebep olması bekleniyor.
Kovid-19 pandemisi sırasında elde edilen güçlü karların akabinde, birçok şirket marjlarına ait gerçekçi olmayan beklentilerini sürdürürken, getiriler üzerindeki bu baskı, araştırma ve geliştirmeye yapılan uzun vadeli yatırımları tehlikeye atan çok kemer sıkma tedbirlerine yol açıyor.
