Çöpler köyündeki altın madeni alanında meydana gelen toprak kaymasıyla ilgili İliç Cumhuriyet Başsavcılığınca yürütülen soruşturma sürüyor.
Soruşturma kapsamında hazırlanan ve Başsavcılığa sunulan 42 sayfalık yeni eksper raporunda, kazanın teknik boyutları değerlendirildi.
İstanbul Teknik, Hacettepe, Yıldız Teknik ve Gazi üniversitelerinden etraf, inşaat, jeoloji ve maden yüksek mühendislerinden oluşan 12 kişilik uzman heyetinin değerlendirmeleri sonucu hazırlanan raporda, dokümanlar, teknik raporlar, tabir tutanakları, müsaade dokümanları, ölçüm sonuçları, laboratuvar deney sonuçları, işletme müsaade ve ruhsatları, şirketin tertip şeması, savcılık tarafından daha evvel alınan raporlar ile evrakta bulunan tüm teknik rapor ve mütalaalar ile yazışmaların ayrıntılı olarak incelendiği belirtildi.
Yeni eksper raporunda, ÇED raporlarının, çevresel tesirlere dair kapsamlı bir kıymetlendirme sunarak faaliyetlerin sürdürülebilir ve etrafa hassas formda yürütülmesini sağlamayı amaçladığı kaydedildi.
“İşletme etabında meydana gelen kazaların direkt ÇED raporunun sorumluluğu altında olmadığı” tabir edilen raporda, şu değerlendirmelerde bulunuldu:
“Rapor, işletmeye çevresel risklere karşı nasıl tedbirler alması gerektiğini bildirir ancak bu tedbirlerin uygulanması ve işletme süreçlerinin idaresi büsbütün projenin sahibine aittir. Münasebetiyle, kazalar ekseriyetle tasarım yahut işletme yanılgılarından kaynaklanıyorsa, ÇED raporu sorumlu tutulamaz lakin raporda belirtilen önlemlerin göz arkası edilmesi yahut yetersiz uygulanması durumunda işletme tüzel sorumluluk taşıyacaktır. Bu nedenle, ÇED raporları yalnızca bir rehber değil, işletmenin tüm süreçlerinde dikkat edilmesi gereken yasal ve çevresel bir taahhüttür ve işletme için bağlayıcıdır. Sonuç olarak, çok sayıda kurumun olumlu görüşü ve bir dizi bilimsel ve teknik araştırmaya dayanarak, 7 Ekim 2021 tarihinde Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından verilen ‘Anagold AŞ Çöpler Kompleks Madeni 2. Kapasite Artışı ve Flotasyon Tesisi Projesi ÇED Olumlu Kararı’nda rastgele bir formda hukuka ve mevzuata terslik bulunmadığı sonuç ve kanaatine varılmıştır.”
Raporda, “7 Ekim 2021 tarihli Çöpler Kompleksi Madeni 2. Kapasite Artışı ve Flotasyon Tesisi Projesi ÇED Olumlu Kararı’nın iptali için TMMOB tarafından açılan davada, mahkemenin talebi ile konusunda uzman akademisyenler tarafından oluşturulan eksper raporu yazılmış ve hazırlanan ÇED raporunun kâfi olduğu sonucuna varılmıştır. 15 Mart 2024 ve 23 Mayıs 2024 tarihlerinde hazırlanan iki uzman raporunda da olayın iş kazası olduğu kanaatine varılmıştır. Bu durumda, ÇED olumlu kararı veren kurum çalışanlarının ve yetkililerinin kusurlu olmayacağı kanaatine ulaşılmıştır.” sözlerine yer verildi.
Raporun sonuç kısmında ise olayla ilgili daha evvel hazırlanan uzman raporunda, ÇED’e yönelik birtakım tespitlerin yapıldığı fakat bu raporla ilgili olarak kimlerin hangi hareketlerinden ötürü ve hangi münasebetlerle sorumlu olduğunun tespiti konusunda tereddütlerin bulunduğu kaydedildi.
Bu nedenle iş kazası sonucu meydana gelen vefat ve yaralanmalar ile etraf kirliliğiyle ilgili ceza hukuku bakımından sorumluluk yüklenebilmesi için yükümlülük ihlali ile iş kazası ortasında illiyet bağının bulunması gerektiği belirtilen raporda, “Önceki uzman raporunda bu bahiste rastgele bir kıymetlendirme yapılmamış olması nedeniyle eksper heyetimiz, izah edilen konular hakkında tekrar inceleme yapılması ve tereddütlerin giderilmesi için görevlendirilmiştir” tabirleri kullanıldı.
‘BAKANLIK YETKİLİLERİNİN KUSURSUZ OLDUĞU GÖRÜŞÜNE VARILMIŞTIR’
Teknik raporlar, söz tutanakları, müsaade dokümanları, ölçüm sonuçları, işletme müsaade ve ruhsatları, şirketin tertip şeması üzere tüm bilgi ve evrakların incelendiği tabir edilen raporda, şunlar kaydedildi:
“Tüm bu değerlendirmelerin ışığında heyetimizce, kelam konusu kazanın ÇED raporu ile ilişkilendirilemeyeceği, kazanın başka bir olgu olarak kıymetlendirilmesi gerektiği, direkt sonucun oluşumuna etki etmeyen, dikkat ve ihtimam yükümlülüğünün ihlalinden oluşacak icrai yahut ihmali davranışları olmayan kamu ismine vazife yapan ilgili Bakanlığın ve genel müdürlüklerin sorumlu tutulamayacağı göz önüne alındığında, uygulama esnasındaki varsa aksiliklerden sorumlu tutulması beklenemeyeceğinden, kelam konusu ÇED raporunda onay yahut imzası bulunan Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı yetkililerinin ve ilgililerin kusurlu olarak değerlendirilemeyeceği ve iş kazasının meydana gelmesinde kaza sonucu oluşan vefat, yaralanmalar ve etrafta oluşan kirlenmeye dair sorumluluğu bulunmadığı görüşüne varıldığından ötürü, ÇED raporunda onay yahut imzası bulunan Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı yetkililerinin kusursuz olduğu görüş ve kanaatine varılmıştır.”
Erzincan’ın İliç ilçesindeki altın madeni alanında 13 Şubat’ta meydana gelen heyelanda 9 emekçi toprak altında kalmış, yürütülen çalışmalar sonucu personellerin cenazelerine farklı tarihlerde ulaşılmıştı.
