Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, geçtiğimiz hafta Kırgızistan’ın başşehri Bişkek’e düzenlediği ziyarette ‘Ortak Türk Alfabesi’ projesine ait çarpıcı açıklamalarda bulundu.
Erdoğan’ın geçtiğimiz aylarda Ortak Alfabe Komitesi tarafından kabul edilen 34 harfli Türk alfabesine geçiş için vaktin uygun olduğunu ve Türkiye’nin Azerbaycan ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) ile birlikte bu adımı atmaya hazır olduğunu belirtmesi, kamuoyunda alfabeye 5 yeni harf ekleneceği tarafında tartışmalara neden oldu.
Halihazırda kullanılan 29 harfli Türk alfabesinde bulunmayan Q, X, W, Ň, Ä harflerini içeren 34 harfli yeni alfabenin Türkiye’de uygulanıp uygulanmayacağı merak konusu olurken, mevzuya ait net açıklama Türk Dünyası Ortak Alfabe Komisyonu’nda yer alan Prof. Dr. Mustafa Öner’den geldi.
‘BİZİM ALFABEMİZDE HİÇBİR DEĞİŞİKLİK OLMAYACAK’
Alfabe tartışmalarına ait Hürriyet’e açıklamalarda bulunan Prof. Dr. Mustafa Öner, “Azerbaycan ve Türkmenistan 1992, Özbekistan ise 1993 yılında Kiril’den Latin alfabesine geçti. Lakin buna karşın lisanımızda farklar oluştu. Türk Devletleri Teşkilatı (TDT), 2022 yılında bilimsel bir kurul kurdu ve her ülkenin dil kurumu lideri yanında bir uzmanla burada yerini aldı. Türkiye’den seçilen kişi benim. Bu kurulun maksadı ortak bir alfabe oluşturmak. Yani öteki ülkeler tekrar kendi lisanlarını yazmaya devam edecek ve bizim alfabemizde asla bir değişiklik olmayacak. Bizim alfabemize dahil olmayacak bu 5 harf, öbür ülkelerin kendi ses gereksinimlerini karşılayabilmesi için eklendi” tabirlerini kullandı.
YENİ HARFLER ÖBÜR ÜLKELER İÇİN HAZIRLANDI
Türk alfabesinde yer almayan 5 harfin ortak alfabeye eklenmesine ait konuşan Öner, “Bunun yapılması da ‘alfabe birliği’ni oluşturmak içindi. Türk dünyasındaki ülkeler, bu 34 harfli alfabeden yararlanarak birebir sesleri ve tıpkı harfleri kullanabilecek. Örneğin alfabemizdeki ‘ı’ harfi olağanda Latin alfabesinde yoktu, Atatürk’ün yaptığı alfabeyle 1928 yılından beri lisanımızda var. Orta Asya’daki bir Türk cumhuriyetinde ise ‘ı’ harfi yerine ‘y’ harfi kullanılıyor. Bunu ortaklaştırmak gerekiyordu. Özbekistan 1993 yılından beri ‘ş’ sesini çıkarmak için birebir İngilizce’deki üzere ‘sh’ ya da ‘ç’ için ‘ch’ yazıyor. Bu da ortak değil. Bu nedenle ortak alfabede kendi ‘ş’ ve ‘ç’ harflerimize yer verdik. Diğer yandan yakın vakitte bununla ilgili Özbekistan’dan hoş bir haber gelmesini, yani İngilizce üzere kullandıkları Latin lisanını düzeltmelerini bekliyoruz” dedi.
