Balıkesir Erdek Körfezi’nde dalış yapıp, incelemelerde bulunan Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mustafa Sarı, yaptığı açıklamada, 2021 yılı ilkbahar-yaz aylarında Marmara Denizi’nin yüzeyini kaplayan müsilajın tehlike oluşturmaya başladığına dikkati çekti.
Erdek Körfezi’nde her hafta nizamlı ve istekli olarak dalış yaptığını söyleyen Sarı, “23 Ekim tarihinde Erdek Körfezi’nde yaptığım dalışta, deniz düzeyinin 10 ila 24 metre aralığında büyük bulut kümeleri halinde yeni müsilaj oluşumu olduğunu tespit ettim. Fotoğrafladım ve görüntülerini çektim. Müsilaj neden tekrar ortaya çıktı? Zira Marmara Denizi’nin atık yükünü azaltmadık. 2021 yılında müsilaj ortaya çıktığında, daima birlikte bir ortaya gelerek 22 husustan oluşan Marmara Denizi Aksiyon Planı’nı hazırlamıştık. Bu aksiyon planının 14 hususu, direkt Marmara Denizi’nin atık yükünün azaltılması ile ilgiliydi. Azaltabildik mi? Azaltabilseydik, müsilaj artık ortaya çıkmazdı. Azaltamadığımız ortada. Neden azaltamadık?” dedi.
‘DEŞARJ LİMİTLERİ DÜŞÜRÜLDÜ’
Prof. Dr. Mustafa Sarı, “Eylem Planı çerçevesinde çok hoş şeyler yaptık. Marmara Denizi’nin tamamı özel etraf müdafaa bölgesi ilan edildi. Deşarj limitleri düşürüldü. Bunlara takviye olacak idari düzenlemeler yapıldı ve bir stratejik plan hazırlandı. Planlama konusunda pek uygunuz. Lakin uygulamaya geldiğimizde, 2021 yılında Marmara Denizi’nin etrafındaki evsel atıkların yüzde 51’ini ileri arıtmadan geçirerek denize gönderiyorduk. 2024 yılında Etraf Bakanlığı’nın datalarına nazaran; bu oran yüzde 51,7 oldu. 2021’den 2024’e gelinceye kadar yakaladığımız ilerleme yalnızca 0,7 oldu. Yüzde 1 bile değil. Bu durumda müsilaj neden ortaya çıkmasın?” diye konuştu.
‘TEMELDE 3 TETİKLEYİCİ VAR’
Müsilajın gelişiminde pek çok faktör olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Sarı, “Temelde 3 tetikleyici var. Deniz suyu sıcaklıklarındaki artış, deniz kurallarındaki durağanlık ve kirlilik yükünün yüksek olması. Birinci 2 hususa aslında müdahale edemiyoruz. İklime ve durağanlığa müdahale edemiyoruz. Müdahale edebildiğimiz tek parametre, denizin atık yükünü azaltmaktır. Azaltabildik mi? Azaltamadık. Artık tekrar müsilaj ortaya çıktı. Umut edelim ki şu an ortaya çıkan müsilaj yalnızca Erdek Körfezi’nde hudutlu kalsın. Bilimsel bilgiler ve geçmiş deneyimlerimiz bunun bu türlü olmayacağını bize söylüyor. 2 ila 3 hafta içerisinde Erdek Körfezi’nde ortaya çıkan müsilajın Marmara Denizi’nin geri kalan kısımlarına yayılma ihtimali çok yüksek” dedi.
‘ÇOK SÜRATLİ TEDBİR ALMAMIZ GEREKİYOR’
Marmara Denizi’ne bırakılan atıkların azaltılması gerektiğini vurgulayan Prof. Dr. Sarı, şunları söyledi: “Denetimleri artırmamız lazım. Evsel atıkların yahut sanayi atıklarının arıtılması için kurulmuş, faal halde çalışmayan arıtma tesisleri var. Kontrolleri artırarak bu tesislerin çalışır hale gelmesi lazım. Dereler, çaylar Marmara Denizi’ne zehir taşıyor. Çok süratli bir biçimde kontrolleri artırarak denize zehir göndermesinin önüne geçmemiz gerekiyor. Şayet bunları yaparsak, nisan ayından itibaren müsilajın yüzeye çıkma mümkünlüğünü yahut yüzeye çıksa bile deniz ekosistemine ve ekonomimize vereceği ziyanı bir modül azaltma mümkünlüğü var. Aksi takdirde tıpkı 2021’de olduğu üzere hem deniz ekosistemi hem de başta balıkçılık olmak üzere iç turizme hizmet eden turizm sektörü, Marmara Denizi etrafında çok ziyan edecek. Çok süratli tedbir almamız gerekiyor. Bilim insanları olarak yıllardır söylüyoruz. ‘Deniz ile kurduğumuz bağlantıları düzenleyelim’ diyoruz. Fakat uygulayıcı değiliz. Mahallî ve merkezi idarelerin şimdiye kadar yapamadığımız uygulamaları yapmak için harekete geçmesi gerekiyor. Marmara Denizi’ni öbür biçimde kurtaramayız. Marmara Denizi, kimsenin atık çukuru değil. Nasıl ki evimdeki atıkları yandaki komşumun odasına atamıyorsam, denize de atamıyor olmam lazım. Deniz, bir hayat alanıdır. Bu anlayışımızı değiştirerek, çok süratli bir halde denizin güzelleşmesine katkı sağlamamız gerekiyor.”
BALIKÇILAR DA ŞİKAYETÇİ
Erdek Körfezi’ndeki balıkçılar da müsilajdan olumsuz etkilendiklerini söz etti.
Bazı balıkçılar, müsilaj nedeniyle ağlarını çekmekte zorlandıklarını bildirerek, sorunun geçim kaynaklarını tehdit ettiğine dikkat çekti.
