Prof. Dr. Taymaz, “5 Kasım Dünya Tsunami Farkındalık Günü” kapsamında Türkiye’nin, Alp-Himalaya dağ jenerasyonunda yer aldığını, burasının tektonik manada çok genç ve sarsıntı üreten bir bölge olduğunu söyledi.
Tsunamilerin volkanların püskürmeleri yahut deniz tabanındaki heyelanlarla oluşabileceğini lisana getiren Taymaz, 2020’de Ege Denizi’nde Sisam Adası’ndaki zelzelenin tsunami oluşturduğunu hatırlattı.
“EN AZ 3 METREYE KADAR YÜKSELEBİLİR”
Prof. Dr. Taymaz, 17 Ağustos 1999’daki Marmara Depremi’nde Kavaklı kıyıları ile İzmit Körfezi’nde Hersek Deltası’na kadar tsunami oluştuğunu, bunun yüksekliğinin deniz tabanı morfolojisine, su derinliğine, sarsıntının büyüklüğüne ve geometrisine bağlı olarak değişebileceğini kaydederek, “Türkiye’yi tehdit eden, en az 3 metreye kadar yükselebilecek, tsunami oluşturabilecek etkin faylarımız deniz tabanında var.” dedi.
“ÇOK AĞIR BİR BÖLGE”
Olası bir sarsıntı ve tsunami açısından Marmara Denizi kıyılarının riskli olduğuna dikkati çeken Taymaz, şunları kaydetti:
“Çünkü Marmara Bölgesi kentleşmenin, endüstrinin ve tarımın çok ağır olduğu bir bölge. Güney yamacı da kuzey yamacı da Kuzey Anadolu Fayı’nın kollarının tehdit ettiği yerde. 6,8 büyüklüğündeki 1963 Çınarcık sarsıntısından sonra 17 Ağustos 1999’da Gölcük ve ardından 12 Kasım 1999’da Düzce zelzelesini yaşadık. O da 7,2’ydi. Örneğin Çınarcık Havzası’nda Orta Marmara Çukuru’nda ya da Tekirdağ Marmaraereğlisi açıklarındaki Gaziköy’den Saros’a kadar giden kol üzerinde oluşabilecek zelzelenin oluşturacağı tsunamiler Tekirdağ, Marmaraereğlisi kıyıları, güney kıyıları için risk. Çınarcık Havzası’na bakacak olursak Armutlu Yarımadası, Yalova, Karamürsel, Hersek Deltası, Mudanya’ya ve daha güneylere kadar risklerimiz var.”
Prof. Dr. Taymaz, tsunaminin büyüklüğüne bağlı olarak kıyı şeridine olan tesirlerin değişebileceğini söyledi.
Ulusal güvenliği de ilgilendiren mevzularda tsunami ve sarsıntı riskinin çok göz arkası edilmemesi gerektiğini vurgulayan Taymaz, burada da yüksek teknolojiler kullanıldığını lisana getirdi.
“AVRASYA TÜNELİ YAPILIRKEN BUNLAR GÖZ ÖNÜNE ALINMIŞTIR”
Taymaz, Marmara kıyılarında oluşabilecek tsunami tesirinin geçtiği bölgedeki fay geometrisine, kıyı şeridine olan uzaklığına, deniz tabanındaki su morfolojisinin değişimine bağlı olarak farklılaşabildiğinin altını çizerek, şöyle devam etti:
“Kendi coğrafyamızda 6 büyüklüğünü aşan 6,5’i zorlayan sarsıntıların deniz tabanı yahut hangi fay kolunu ilgilendiriyorsa oluşturabileceği tsunami riskleri var, kıyılar var. Marmaray’da, Haliç’i geçen bölgelerde, Yenikapı’da zelzelelerin oluşturacağı tsunami risklerine karşı metro dizaynları var. Avrasya Tüneli yapılırken bunlar daima göz önüne alınmıştır. 6,5’ten büyük sarsıntılarda, 1 metrenin üzerinde yer yer 3 metreye varan yüksekliklerde zelzelelerin tetiklemesiyle oluşabilecek tsunami riskleri mevcut.”
Marmara Bölgesi’nde her 30 yılda bir büyük zelzele oluştuğuna işaret eden Taymaz, tabiat bilimlerinin evvelce kestirim edilemeyeceğini, yalnızca öngörüde bulunulabileceğini anlattı. Prof. Dr. Taymaz, “İstanbul’da muhakkak 7 büyüklüğünde ya da daha aşan büyüklüklerde sarsıntı olma mümkünlüğü çok fazla. Bunun da vakit aşımını çoktan aştık bile. Yani 6,8’den büyük zelzele olma mümkünlüğü aşıldı lakin tabiat bilimleri, ömür bilimleri, mühendislik bilimleri üzere değildir, iki defa iki dört etmez. İstatistik çalışmaz, kaotiktir.” değerlendirmesini yaptı.
