S&P Küresel Ratings Kıdemli Yöneticisi Frank Gill, Türkiye’nin kredi notunu bu yıl iki kere yükselttiklerini belirterek, “Bu tek bir yıl için epey yüksek bir not artışı. Kabul etmek gerekir ki Türkiye kadar çeşitli, açık ve dirençli bir orta gelirli iktisat için hayli düşük bir nottan başladık lakin bu yıl iki kademe not artışı yeterli haber” dedi.
Gill, S&P’nin, Türkiye’nin kredi notunu “B+”dan “BB-“ye yükseltmesi ve kredi notu görünümünü “durağan” olarak belirlemesinin akabinde AA’ya değerlendirmelerde bulundu.
Not artışı kararını etkileyen faktörlerin başında memleketler arası rezervlerdeki artışın geldiğini söyleyen Gill, bunun ortodoks para siyasetine geçişin aktifliğinin şu ana kadar yeterli gittiğinin bir göstergesi olduğunu lisana getirdi.
Gill, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) siyaset faizini yüzde 50’ye yükseltmesinin tesirini göstermeye başladığını tabir ederek, “Ekonomi tekrar dengeleniyor. 12 aylık cari açık Ağustos prestijiyle GSYH’nin yaklaşık yüzde 1’i seviyesinde” bilgisini paylaştı.
Ekonominin tekrar dengelenmesinde itici gücün mevduat tabanında Dövizden TL’ye geçiş yapan hane halkı olduğunu ve bu durumun TCMB’nin döviz rezervi biriktirmesine büyük katkı sağladığını belirten Gill, “Şu anda net dış finansman muhtaçlığı büyük ölçüde azaldı” dedi.
Gill, kredi notu görünümünün durağan olarak belirlendiğini anımsatarak, “Bunun nedeni, ileriye dönük olarak, dezenflasyon ve tekrar dengeleme programının bir sonraki basamağının uygulanmasının muhtemelen biraz daha zorlayıcı olacak olması” değerlendirmesinde bulundu.
Türkiye’de hizmet enflasyonunun gerilediğini lakin hala manşet enflasyonun hayli üzerinde ve birçok ülkede olduğu üzere yapışkan kalmasının bu zorluklardan biri olabileceğini anlatan Gill, hane halkının 12 aylık ileriye dönük enflasyon beklentileri ve piyasa iştirakçilerinin beklentileri ortasındaki büyük farkın da zorlayıcı etkenlerden biri olabileceğini lisana getirerek şöyle devam etti:
Gelir siyasetine ait kararların Orta Vadeli Program kapsamında gelecek yılki enflasyon gayesiyle yakından koordine edilip edilmeyeceğini izliyoruz. Taban fiyat artışı geçmiş enflasyonla daha uyumlu olursa, manşet enflasyonu ne kadar süratli düşürebilecekleri konusunda soru işaretleri oluşabilir. Beklentimiz, minimum fiyatın muhtemelen enflasyon amacı ile geçen yıl ve bu yılın sonundaki enflasyon ortasında bir ortalamada artırılması istikametinde. Bu yıl sonunda enflasyonu yaklaşık yüzde 44 olarak öngörüyoruz. Yani yüzde 44 ile gaye olan yüzde 17’nin ortalaması yaklaşık yüzde 30. Bu açıkçası kıymetli bir karar zira hayat maliyeti çok arttı. Bu yalnızca Türkiye’ye has değil fakat bence Türkiye’deki baskılar Avrupa ve Doğu Avrupa’dakinden daha ağır oldu. Bu açıdan, dezenflasyonun uzun vakit alacağını düşünüyoruz.
“İlk ve muhafazakar bir faiz indirimi 2025’in birinci çeyreğinin sonunda gelebilir”
Daha evvel TCMB’nin siyaset faizinde Kasım’da indirime başlayacaklarını öngördüklerini söz eden Gill, Eylül’deki enflasyon sayılarından sonra bu öngörülerini güncellediklerini bildirdi.
Gill, birinci faiz indiriminin 2025’in birinci çeyreğinin sonunda olabileceğini lisana getirerek, “2025 yıl sonu enflasyonunu hala yüzde 22-23 civarında öngördüğümüz göz önüne alındığında, muhtemelen faizde düşüşün 2025’in birinci çeyreğinin sonuna hakikat olacağını düşünüyoruz. TCMB hayli muhafazakar bir faiz indirimiyle ilerleyecektir. Siyaset faizi, bizim görüşümüze nazaran, hâlâ ileri dönük enflasyon beklentilerinin hayli üzerinde olacak ve döviz kuru, rezerv düzeyleri ve sermaye akışlarını çok dikkatli izleyecekler” diye konuştu.
“Net ihracatın gelecek 2 yılda büyümeye katkı yapmasını bekliyoruz”
Türkiye iktisadının bu yıl yüzde 3,1 büyüyeceğini öngördüklerini aktaran Gill, büyümenin 2025’te yüzde 2,3’e yavaşlayacağını kaydetti.
Gill, “Nüfus artışı ve Türkiye’nin Avrupa’daki kilit ticari ortaklarında beklenen talep toparlanmasını dikkate aldığımızda, negatif büyüme çok olağan dışı olur. Lakin yüzde 2’nin altındaki bir büyüme ihtimalini de göz arkası edemeyiz. Enflasyon düşmezse, TCMB’nin daha da sıkı bir siyaset duruşu sürdürmesi gerekir.” değerlendirmesinde bulundu.
Büyümenin tıpkı vakitte aralıktaki minimum fiyat artışı ve maliye siyasetindeki değişikliklerine de bağlı olacağını belirten Gill, not artışı kararı ve ileriye dönük beklentilerini şu halde özetledi:
“Sonuç olarak, bu yıl Türkiye’nin notunu iki kere yükselttik. Bu tek bir yıl için hayli yüksek bir not artışı. Kabul etmek gerekir ki Türkiye kadar çeşitli, açık ve dirençli bir orta gelirli iktisat için epeyce düşük bir nottan başladık lakin bu yıl iki kademe not artışı yeterli haber.
Diğer yandan, bizim görüşümüze nazaran, enflasyonu tek haneli düzeylere düşürmek en az üç ile beş yıl daha gerektirecek. Rastgele bir hükümetin bu kadar uzun bir mühlet boyunca sıkı para ve maliye siyasetini sürdürmesi ve desteklemesi güç olabilir. Türkiye bir demokrasi ülkesi ve hükümet, programın hane halkı itimadı ve iktisat üzerindeki tesirine karşı hassas olacak. Bu yüzden hükümetin bunu gelecek birkaç yıl boyunca nasıl yönetebileceği konusunda bir belirsizlik var. Birçok yabancı yatırımcıda tıpkı soru işaretleri olduğunu düşünüyorum.
Türkiye, hizmet ihracatının sahiden düzgün durumda olduğu açık bir iktisat. Net ihracatın önümüzdeki iki yıl boyunca büyümeye katkıda bulunacağını düşünüyoruz. Muhtemelen daha zayıf olacak olan hane halkı harcamaları olacak lakin bu bir kaza değil. Bu planın bir modülü zira bu, hükümetin enflasyonu düşüreceği yollardan biri.”
Gill, ayrıyeten, ABD’deki seçimlere ait sürecin piyasalara yansıdığını ve Türkiye dahil birçok gelişmekte olan iktisada sermaye girişlerini etkileyeceğini kelamlarına ekledi.
S&P, daha evvel Mayıs ayında Türkiye’nin kredi notunu “B”den “B+”ya yükseltirken, kredi notu görünümünü “pozitif” olarak korumuştu.
