Özbekistan, milletlerarası entegrasyona yönelik vizyoner kalkınma maksatlarının en değerli adımlarından birini madencilik kesiminde Türkiye ve Avrupa merkezli Tethys ile gerçekleştirdi.
Özbekistan devletine ilişkin Uzbekistan Technological Metals Kombinat (UzTMK), dünyanın önde gelen stratejik yatırım ve teknoloji geliştirme şirketlerinden Tethys Trans-Eurasian Gateway ile kapsamlı bir yatırım, proje geliştirme ve idare muahedesi imzaladı. Mutabakat, Özbekistan’ın güçlü doğal kaynaklarının stratejik ve sürdürülebilir bir yaklaşımla kıymetlendirilmesi ile ülkenin bölgesel bir madencilik ve sanayi merkezi olma gayesine katkı sağlamayı amaçlıyor.
Stratejik işbirliğinin temel maksatları ve vizyonu
UzTMK’nın takımı, küresel standartlar etrafına oluşturulan yapısı ve Tethys’in küresel madencilik ve finans uzmanlığı sayesinde, bu mutabakat Özbekistan’ın başta Kritik Hammaddeler ve REE olmak üzere varlıklı doğal kaynaklarının Özbekistan’nın ekonomik kalkınmasına ve küresel büyümesine daha fazla katma bedel yaratacak halde ve aranmasından son esere kadar tam madencilik ömür döngüsün Özbekistan içinde da yapılması ve memleketler arası hammadde tedarik zincirinde Özbekistan’ın daha güçlü ve faal bir biçimde konumlanması ve Avrasya ve Türkistan Coğrafyasında bölgesel kalkınmaya daha fazla katkı yapması gayelerine büyük bir katkı olacağı belirtildi.
Anlaşma çerçevesinde, tungsten ve molibden, Magnezyum, Germanyum, Nikel, lityum, Titanyum, Tantalum and Niobium ve REE üzere kritik hammaddelerin çıkarımı ve işlenmesinde en ileri teknoloji uygulamaları kullanılarak sürdürülebilir ve etraf dostu formüller uygulanacak. Birebir vakitte bu projeler, ülke içinde yüksek katma pahalı eserlerin üretimini mümkün kılacak ve Özbekistan’ı global kıymet zincirine entegre bir pozisyona getirecek.
Anlaşmanın bir öbür kıymetli boyutunun, Özbekistan’da endüstriyel kapasiteyi artırırken yeni iş imkanları yaratmak ve lokal halkın ekonomik refahına katkı sağlamak olduğu tabir edildi. Bu yatırımın, tıpkı vakitte Özbekistan’ın kritik hammaddeler alanında global tedarik zincirinde bağımsız ve güçlü bir oyuncu olma gayesiyle de örtüştüğü belirtildi.
İTÜ ve MEXT ile işbirlikleri
Anlaşma, İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) ve MEXT Teknoloji Merkezi ile yapılacak iş birliklerini de kapsıyor.
Kurumlar, proje kapsamında Özbekistan’ın madencilik kesimi için eğitim, teknoloji transferi ve Ar-Ge çalışmaları da sağlayacak. İTÜ’nün madencilik mühendisliği ve mineral sürece alanlarındaki birikimi, UzTMK’nın projelerini ileri teknolojilerle donatarak, Özbekistan’ın madencilikteki geleceğini şekillendirmesi hedefleniyor.
MEXT Teknoloji Merkezi’nin ise dijitalleşme ve güç verimliliği, Yeşil Dönüşüm, sürdürülebilirlik, Madencilik kesimine has inovasyon ve sektörel eğitimler konusunda çağdaş tahliller sunarak ve inovasyon merkezi projesini hayata geçirerek Madencilik süreçlerinin etraf dostu ve sürdürülebilir olmasını sağlayacağı belilrtildi.
Tethys, Kuzey Amerika, Avrupa ve Avrasya bölgelerindeki geniş yatırım ve finansman ağı, yatırımları ve proje geliştirme programları, deneyimleri ve teknolojik tahlilleriyle tanınıyor.
Tethys, projelerde en yüksek çevresel, toplumsal ve idare standartlarını (ESG) benimsemeyi taahhüt etti. Tethys bilhassa, yeşil finansman modelleri ve sürdürülebilir madencilik uygulamaları ile karbon ayak izini azaltarak ve eser ömür döngüsünün küresel eser pasaportu düzenlemeleri ile uyumlu digital entegrasyon ile çevresel sürdürülebilirliği teşvik etmeyi planlıyor.
”Ülkemiz için bir dönüm noktası”
Bu sayede, Tethys ve UzTMK’nin, sırf ekonomik getiriyi değil, tıpkı vakitte etraf ve topluma olan katkıyı da ön planda tutan projeler gerçekleştirmesi hedefleniyor.
Uzbekistan Technological Metals Kombinat (UzTMK) CEO’su Farxod Abdullayev hususa ait açıklamasında “Özbekistan’ın doğal kaynaklarını stratejik bir vizyonla geliştirmek için attığımız bu adım, ülkemiz için tarihi bir dönüm noktasıdır. Tethys ile yaptığımız bu iş birliği sayesinde, yalnızca ekonomik gücümüzü artırmakla kalmayacak, tıpkı vakitte sürdürülebilir kalkınmanın öncüsü olacağız. Bu projelerin, Özbekistan’ı global madencilik sahnesinde hak ettiği pozisyona taşıyacağına yürekten inanıyorum” sözlerini kullandı.
Farxod Abdullayev “Sayın Cumhurbaşkanımızın Shavkat Mirziyoyev’in talimatları doğrultusunda hükümetimiz tarafından uygulamaya konulan 2030 amaçları ve stratejileri çerçevesinde atılan küresel açılımlar ve Tethys’in küresel ve sektörel bilgi birikimi ve tecrübesi ile ve Dünya ölçeğinde muvaffakiyetleri ile tanınan İTÜ ve MEXT üzere saygın kurumlarla yapacağımız iş birlikleri sayesinde, UzTMK dünya standartlarında bir madencilik üretim lideri yapacağımıza eminiz” diye ekledi.
Bu iş birliğinin, sırf UzTMK’nın değil, birebir vakitte Özbekistan Maden ve Jeoloji Bakanlığı’nın vizyon ve liderliğinin de somut bir göstergesi olduğu belirtilirken bakanlığın, ülkenin doğal kaynaklarını en yüksek randımanla ve sürdürülebilir bir yaklaşımla kıymetlendirme kararlılığıyla, dünya çapında bir örnek teşkil eden bu muahedenin hayata geçirilmesinde öncü bir rol oynamakta olduğu da tabir edildi.
UzTMK’nın stratejik değeri ve Özbekistan’ın 2030 vizyonu
Uzbekistan Technological Metals Kombinat, Özbekistan’ın kritik ve stratejik hammaddeler işlenmesi ve üretimi ile endüstrisinin altyapısının omurgasını oluşturacak, ülkenin ekonomik büyümesine öncülük eden stratejik bir öncü kurum olarak konumlanmayı hedefliyor.
Özbekistan devletinin, doğal kaynakları en verimli ve sürdürülebilir halde kullanma tarafındaki duruşunun UzTMK’nın küresel ölçekteki güçlü işbirlikleri ile somut bir hale büründüğü söz edilirken bu muahedenin yalnızca bir yatırım projesi değil, tıpkı vakitte Özbekistan’ın gelecekteki kuşaklara bırakacağı güçlü ve yeşil bir mirasın da habercisi olduğu söz edildi.
Gelecek adımlar
Bu muahede ile birlikte, birinci etapta ve 2025 tarihi içinde Uzbekistan’ın Inchka, Sarykul, Yaxton ve Khodjadik Lolabulak üzere değerli maden alanlarının modernizasyonu ve kapasite artırımı hedefleniyor.
Proje kapsamında, bu alanlarda dijital teknolojiler ve otomasyon tahlilleri uygulanarak üretim süreçleri optimize edilecek. Bilhassa Tethys’in tecrübesi ile birleşen bu modernizasyon projeleri, Özbekistan’ın maden alanlarını memleketler arası standartlara uygun bir formda dönüştürecek.
Tethys Yönetim Kurulu Lideri Prof. Dr. Leyla Keser Berber bahse ait “Özbekistan’ın sahip olduğu güçlü kaynakları en çağdaş teknoloji ve sürdürülebilir tekniklerle dünyaya kazandıracak olmanın heyecanını yaşıyoruz. Özbekistan devlet lideri sayın Shavkat Mirziyoyev’in liderliğinde ve UzTMK’nın ileri görüşlü idaresi ile bu iş birliği, sırf Özbekistan için değil, bölgenin tamamı için güçlü bir örnek teşkil edecek. Özbekistan’ı global madencilik haritasında bir stratejik merkez haline getirmek için kararlıyız” sözlerini kullandı.
Tethys’ten 30 milyon dolar yatırım finansman desteği
Tethys, Özbekistan’daki projelerin global iştirak, yatırım ve finansman süreçlerini desteklemek emeliyle, 30 milyon dolara kadar yatırım yapma tarafında bir soft commitment sundu. Bu taahhütün, Tethys’in projeye olan inancını ve bölgedeki stratejik büyüme potansiyeline olan bağlılığını yansıtarak, UzTMK’nın (Uzbekistan Technological Metals Kombinat) memleketler arası standartlarda madencilik ve teknoloji geliştirme vizyonunu daha da desteklemekte olduğu belirtildi.
Tethys, proje idare ve geliştirme sürecinde, Initiative for Responsible Mining Assurance (IRMA) standartlarına uyarak madencilik süreçlerinin etik ve etrafa hassas olmasını sağlarken, EIT RawMaterials (European Institute of Innovation and Technology RawMaterials) ve ERMA (European Raw Materials Alliance) üzere Avrupa’nın önde gelen kurumlarıyla iş birliği yapıyor.
Bu kuruluşlar, ham husus tedarik zincirlerinde sürdürülebilirliği teşvik etmek, yenilikçi tahliller geliştirmek ve sürdürülebilir kritik hammaddeler tedarik zincirine dayanak vermek maksadıyla stratejik rehberlik sunuyor.
Özbekistan’ın global madencilikte liderliğine yükselişi
Anlaşma, Özbekistan’ın madencilik kesiminde bir dönüm noktası olarak ülkenin ekonomik gücünü ve global rekabetçiliğini artırmakta; UzTMK’nın memleketler arası seviyede güçlü bir aktör olarak tanınmasını sağlıyor.
Bu işbirliğinin Özbekistan’ın dünya madencilik haritasında kıymetli bir yer edinmesini sağlayacağı tabir edildi.
