Türkiye Cumhuriyeti’nin 101. kuruluş yıldönümünü vatandaşlarla birlikte Yenikapı’da yaşayan Türkiye Belediyeler Birliği (TBB) ve İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Başkanı Ekrem İmamoğlu, çoğunluğu gençlerden oluşan iştirakçilerle buluştu.
Türkiye Cumhuriyeti’nin 101. kuruluş yıldönümünü kutlayan İmamoğlu, konuşmasında şunları söyledi:
*29 Ekim’de Cumhuriyeti ilan edenlerin, çok net bir amacı vardı. Kurucusu, bu uğurda ömrünü adamış Mustafa Kemal Atatürk’e -ki ruhu şad olsun, ona minnet duyuyoruz- o büyük başkana teşekkür ediyoruz. İşte Atatürk, o gayesi şöyle tanımlıyordu: ‘Toplumda en yüksek özgürlüğün, en yüksek eşitlik ve adaletin sağlanması…’ Bakın, ne diyor 100 yıl evvel Atatürk. Dünya bu sözleri daha bilmiyordu. Diyor ki, ‘Özgürlük, eşitlik ve adalet…’ Cumhuriyet, işte bunları en yüksek düzeyde ve herkes için sağlamak üzere kuruldu.
*Cumhuriyet, tarihi derinliği olan muazzam bir dizayndır. Atatürk’ün mimarı olduğu bu muazzam tasarım, milletçe verdiğimiz savaşlar ve çabalar sonrası, ortak irademizle şekillenmiştir. Milletin iradesiyle şekillenmiştir.
*O yüzden bu tasarım, hepimizin, her birimizin… Benim sizden farkım yok. Sizin benden farkınız yok. Bu memleketin eşit hissedarıyız. Eşitiz. Hakkımız, hukukumuz tıpkı. Bunu bize veren Cumhuriyettir. Bunu bize kazandıran Mustafa Kemal Atatürk’tür. Onun için çok hoş bir dizayndır.
“GURUR DUYMALIYIZ”
*Her birimiz gurur duymalıyız. Zira, Türkiye’deki cumhuriyet, demokrasiden başka düşünülemez. Zira Atatürk, onu milletiyle kurdu. Dünyanın en organik cumhuriyetidir Türkiye Cumhuriyeti. Ülkemiz kurulduğu andan itibaren, demokrasi ve cumhuriyetin bütünlüğü üzerine inşa edilmiştir.
*Cumhuriyet, sanıldığı üzere yalnızca devleti değil, birebir vakitte bizleri, birebir devlet içinde, özgür irademizle bir ortada olmamızı temsil eder. Yani birlikteyiz. Devletimiz; bu birliğimizin, bu birliğin kurumsal çatısını oluştururken, milletimiz de neyini oluşturur biliyor musunuz?
*Ruhunu oluşturur. Cumhuriyet ve demokrasi, asla ve asla güçler ayrılığı olmadan, ulusal bütünlüğü sağlayamaz. Yaşamanın ve hayatın en değerli ögesidir. Bu istikametiyle, işte o güçler ayrılığı ne der?
*Yasamanın, yürütmenin ve yargının birbirinden ayrılması demokratik cumhuriyetimizin en büyük garantisidir. Bunun da diğer bir yolu yoktur. Her güç bir kişinin elinde olabilir mi? Olmaz. Olursa, halka bu hoş yansımaz.
KADIN VURGUSU
*O bakımdan büyük bir tarihi deneyimin ve sarsılmaz iradenin sonucu olarak, Gazi Mustafa Kemal Atatürk, Cumhuriyeti en baştan bu türlü tasarladı. İşte bütün bunlarla Türkiye, 1923’ten itibaren, büyük bir kalkınma ve refah atılımı yaptı. Millet olarak, tarihin çok sıkıntı bir periyodunda, çok kıymetli işler başardık üretimden altyapıya. Cumhuriyetin birinci devrinde; endüstriden ticarete, hukuktan eğitime… Bakınız; bayan hakları…
*Dünya, bayan haklarını konuşmazken, Cumhuriyet bu millete, Atatürk bu millete bayan haklarını emanet etti. Teknolojiden hayatın her alanında, koşar adımlarla çağdaşlaşan, aydınlık bir ülkeye dönüştürdü. Kula kulluk etmeyi bitirdi Atatürk.
*Millete ‘Özgürsün’ dedi. ‘Fikri hür, vicdanı hür jenerasyonlar istiyorum’ dedi. Sonra adımlar devam etti. Özgürleşme ve demokrasi ismine, emsal formda 1946’da, 50’de, hatta 83’te, demokrasi pekiştirecek kıymetli adımlar atıldı.
“CUMHURİYETİMİZ KRİZ İÇİNDE”
*Cumhuriyetin 101. yılını idrak ettiğimiz bugün, ülkemiz büyük bir imtihandan, ağır bir imtihandan geçiyor. Demokratik cumhuriyetimiz, ne yazık ki kriz içinde. Bilhassa bunun nedeni, yaklaşık 8 yıldır, 2016’dan bu yana, Türkiye’nin tarihine ve demokrasi deneyimine asla uymayan, zirveden inme bir rejimle karşı karşıya olmamızdır.
*Şaibeli bir referandumla Türkiye’ye dayatılan bu sistem, ülkemizin o güçlü tarihi seyahatinde makus bir sapma manasına geliyor. İşte bize dayatılan bu sistem, en kıymetli bedelimiz olan güçler ayrılığını kaldırıyor, reddediyor. Parlamentoyu, milletin meclisini küçümsüyor. Milletin iradesini göz gerisi ediyor. Adalet kurumlarını, siyasetin aracına dönüştürüyor. Ve bilhassa sevgili gençler, bu sizi ilgilendiriyor.
*Cumhuriyetin temeli olan liyakat unsurunu, kökünden ortadan kaldırıyor. Halbuki benim her genç evladım, ‘Ben çalışırsam, hakkımı alırım’ diyebilmeli bu memlekette. ‘Ben uğraş gösterirsem, hakkımı alırım.
*Çok çalışırsam, bu ülkenin her kademesine gelirim’ diyebilmeli Birilerinin eşi, dostu, akrabası olmaya gerek yok. ‘Cumhuriyet, benim hakkımı verir’ diyebilmeli. Fakat bunu ortadan kaldırdılar. Geri getireceğiz. Liyakati geri getireceğiz. Milletin evlatlarının hakkını geri getireceğiz.
“HANİ ‘ŞAHSIM’ DİYE BİR SÖZ VAR YA…”
*İşte size ve bize dayatılan bu sistem, bir yandan ekonomik olarak ülkemizi fakirleştirdi. Öbür yandan özgürlükleri, kelamda güvenlik münasebetleriyle kısıtladı. Bu, devletin ciddiyetini zedeliyor. Devleti ne yapıyor biliyor musunuz? Şahsileştiriyor. Hani ‘şahsım’ diye bir söz var ya; şahsıma dönüştürüyor. Halbuki devlet, şahsım olur mu?
*Devlet, milletin, milletin. Her gün değişen kararlar ve fikirlerle, ülkemizi sarsıyorlar, sersemletiyorlar. Türkiye’de herkes; devlet ciddiyetine, demokrasiye, özgürlüklere, eşitliğe, bir ortada yaşamaya hasret hale getirildi. 86 milyonun gözü önünde, devletimizin, ne yazık ki esaslı kurumları bir bir çürütülüyor.
*İktidara en yakın olanlar dahil, hiç kimse kendisini inançta hissetmiyor. Edirne’den Kars’a, Sinop’tan Hatay’a, bu aziz topraklarda yaşayan 86 milyon vatandaşımız, kendini huzur ve itimat içinde hissetmiyor.
*Evlatlarımız inançta hissetmiyor. Sıhhatimizi inançta hissetmiyoruz. Adalete itimadımız sarsılıyor. Eğitime inancımız sarsılıyor. Hastanelere bile inancımız sarsılıyor. O denli değil mi? Konutta, sokakta, işte, okulda, hastanede, mahkemede hiç kimse kendini inançta hissetmiyor.
“HER YERDEN ÇETELER FIŞKIRIYOR”
*Allah aşkına nedir bu çılgınlık? Her yerden çeteler fışkırıyor. Haydi işinize, haydi işinize. Bu memleket sahipsiz değil. Göreceksiniz. Bu çürüme, koca topluma sirayet ediyor. Eğitimlisinden eğitimsizine, yoksulundan zenginine, gencinden yaşlısına herkes, bundan etkileniyor, biliyorum. Lakin sevgili kardeşlerim, hiç kimse, hiçbiriniz, bunu hak etmiyorsunuz.
*100 yıl evvel, büyük uğraşlar kıymetine, binlerce şehidin canı ve kanı değerine kurulan Cumhuriyetimizin ve demokrasimizin çürütülmesine seyirci kalamayız. O denli değil mi? Bu memleket bizim. O denli değil mi? İşte ne diyoruz?
*Bunun için yola çıktık diyoruz. 29 Mayıs sabahı, 2023’te ‘değişim’ diyerek yola çıktığımızda, tam da bunu anlattık. Zira, bizim Ata’mıza borcumuz var. 1923’ten bu yana, birçok jenerasyonlar misyonlar yaptı. Birtakım yıllarda doğanlar, şu anda devletin belirli kademelerinde, bir kısım süreçleri yöneten beşerler.
*Artık onların devranı bitti. Gereğince ziyan verdiler. Onun için diyoruz ki, ‘Artık bu iş, yeni jenerasyonun işi.’ Bizim de bu devir vazifemizi yerine getirip, alnımız açık, başımız dik, siz hoş gençlere, güzel gençlere geleceği süratlice emanet etmemiz lazım. Size çok güveniyoruz.
*Cumhuriyetimizin yine demokrasiyle buluşması için, Atatürk’ün kurduğu bedellere dönerek, bu tarihi sapmaya son verebilmek için yola çıktık. Yola çıkarken, sizlere, Türkiye’nin her bir ferdine, bilhassa de gençlerine güvenerek yola çıktık. Bunu ne yapacağız? Daima birlikte başaracağız. O denli değil mi gençler? Daima birlikte başaracağız mı? Kararlı mıyız? Vazgeçmeyeceğiz.
*İşte milletçe, yeni tarihi bir dönemecin eşiğindeyiz. Dünyanın içinden geçtiği bu karmaşık devri de göz önünde bulundurarak, milletimizin cumhuriyet ve demokrasiyle yine kucaklaşmasını sağlayacağız. Birebir vakitte, değişen dünya gerçeklerine uygun, yeni bir siyaset anlayışını da milletimizin önüne getireceğiz.
*Ben, bu yeni siyasete, ‘Türkiye’nin tazelenme, toparlanma ve sıçrayarak kalkınma projesi’ diyorum. Ülkemizi yoran bu zikzaklarla dolu devri, artık geride bırakmalıyız. Bu devrin aktörlerinden kurtulmanın vakti geldi mi? Yeni bir periyot başlasın mı? İşte bu sayfayı kapatmalıyız ve yeni bir periyodun kapısını açarak, tazelenmeliyiz.
“TOPARLANMA PERİYODU YAŞAMALIYIZ”
*Aynı vakitte, tam da Cumhuriyetimizin kuruluş yıllarında olduğu üzere, büyük bir toparlanma devri yaşamalıyız. Yine kendimize güvenmeliyiz. Kendine güvenen millet olmalıyız. Korkmayan, özgüveni yüksek bir millet olmalıyız. Dün ne başardıysak, birlikte nasıl başardıysak, tekrar birlikte başarmalıyız.
*Geleceğe umutla bakarak, son periyodun neden olduğu bu moloz yığınını ortadan kaldırmalıyız. Ülkemizin gerçek mimarisini, yine ortaya çıkarmalıyız. Güçlendirmeliyiz ve geleceğe koşmalıyız. Sıçrayarak, kalkınma için gerekli olan enerjiyi, iradeyi ve yüreği biriktirmeliyiz. Bir müddettir, dünyanın alt ligine düşmüş ülkemizi ne yapacağız biliyor musunuz? Tekrar birinci lige çıkaracağız.
*Oradan ne yapacağız? Şampiyonlar Ligi’ne çıkaracağız. İşte bu istek ve iradeyi göstermeye hazırız. Bugün, tam da bu türlü bir noktadayız. Atatürk, yıllar evvel ne demişti? ‘Özgürlüğün, eşitliğin, adaletin, destek noktası, ulusal egemenliktir. En yüksek özgürlük, eşitlik ve adaletin sağlanması, lakin tam ve kesin manasıyla ulusal egemenliğin kurulmasına bağlıdır.’ Yani milletin egemenliğine…
*İşte sıkıntılarımızın temelinde, milletin egemenliğinin kısıtlanması yatıyor. Meselelerimizin temelinde, milleti yönetenlerin milletten uzaklaşması yatıyor. Halbuki biz, bu ülkeyi, ‘Egemenlik kayıtsız koşulsuz milletindir’ diyerek kurduk. Bu ülkeden bir adım geri atmayız. Sakın geri adım atmayın. Hakkınız olanı savunun. Özgürce konuşun. Aklınıza gelen her fikrinizi paylaşın. İşte cumhuriyet, bunun için kuruldu.
*Hem devletimizi hem demokrasimizi hem de kıymetlerimizi sil baştan tekrar tanımlamalıyız. Devleti bireylere değil, kurallar ve kurumlara bağlı, herkes için eşit hizmet üreten bir yapıya kavuşturmalıyız. Milletin her bir ferdini, eşit ve birebir ölçüde bedelli gören bir anlayışı, devlet ve toplum hayatında tekrar hakim kılmalıyız.
*Bakın yargı… Yargıyı, bütün güç odaklarından bağımsız ve tarafsız hale getirmeliyiz. Yargının, siyaseti şekillendirmenin bir aracı olarak kullanılmasına asla müsaade vermeyiz. Bakın; atanmış bir siyasetçi, seçimle işbaşına gelmiş bir başkasına ‘ahmak’ derken dava açmayan yargı, kelamı muhatabına iade edeme dava açmamalı. O denli değil mi?
“BU MİSYONA HAZIRIZ”
*İşte milletin egemenliğini hakim kılacaksak, vatandaşı yoksulluk ve işsizlik içerisinde, piyasaların ve sermayenin merhametine bırakamayız. Devletimizi, vatandaşlarına türel eşitlik kadar, imkan ve fırsat eşitliği de sağlamakla yükümlü hale getirmeliyiz. Bakın toplumsal adaleti, devletin prensiplerinden biri haline getirmeliyiz. Herkesin eşitleneceği bir toplumsal devlet yapısı kurmalıyız. Cumhuriyetimizin ikinci yüzyılında, tam da Ata’mızın hayal ettiği üzere; özgürlük, eşitlik ve adalete dayalı güçlü ve refah içinde bir ülkeyi inşa etmek misyonuyla karşı karşıyayız.
*Cumhuriyet Bayramı’nı coşkuyla kutluyoruz. Zira hepimiz, bu vazifeye hazırız. O denli değil mi? Bu vazifeye hazır mıyız? Cumhuriyetin evlatları, hazır mısınız? Biliyorsunuz ki siz; cumhuriyetin, bu devletin, bu milletin, bu canım toprakların, bu vatanın sahipleriyiz. Zira biz, en sıkıntı vakitlerde birbiriyle kenetlenmeyi bilen, yine doğmayı başaran bir milletiz. Biz bunu çok başardık.
*Kendi koltuklarından öteki hiçbir şeyi düşünmeyen siyasetçilerin, bizi, ‘şu, bu’ diye birbirinden ayıranlara inat, günü geldiğinde tek yürek olmaya hazır mıyız? Tek yürek olmayı başardık. Dün başardık. Bir kere daha başarırız. O gün gelmiştir. Bundan sonra size tavsiyem; ruhunuzu temizleyin.
*Bundan sonra her sabaha özgürlük, eşitlik ve adalete bir gün daha yakınız diye uyanacağız. Bundan sonra her sabaha, gelecek telaşı duymadan, insan üzere yaşayacağımız yeni bir hayata, bir gün daha yakınız diye uyanacağız. Bu umutla, bu inançla daha çok çalışacağız ve kesinlikle başaracağız. Ben sizlere çok güveniyorum. Her biriniz kendinize çok inancın. Zira sizler, Cumhuriyetin hoş evlatlarısınız.
*Herkesi kendi üzere, eşit ve pahalı kabul eden milyonlarsınız. Sizler, kimsenin hakkını yemezsiniz. Hakkınızı da yedirmezsiniz. O denli değil mi? Cumhuriyet sizleri, bu ülkenin, bu devletin sahibi yaptı.
*Gücünüzün farkında olun. Sahip olduklarınızın bedelini bilin. Bir avuç insanın sizi bir kenara itip, bu ülkeyi kendi bildikleri üzere yönetmesine asla müsaade vermeyin. Zira bugün yapılan her yanlış, sizin geleceğinizi meşakkate sokuyor.
“HAZIR MIYIZ”
Onun için Cumhuriyet, dehşete ve tehdide dayanan rejimlere benzemez. Cumhuriyet; onurlu, öz inançlı, faziletli insanların rejimidir. Cumhuriyet; bizim karakterimiz, en bedelli mirasımızdır. Bu yürüyüş, milletin yürüyüşüdür. 86 milyon yurttaşımızın yürüyüşüdür. Bu yürüyüş, hepimizin ortak yürüyüşüdür. Omuz omuza, birlikte ve inançla yapacağımız gelecek yürüyüşüdür. Dün olduğu üzere, bugün ve yarın da hazır mıyız? Başaracak mıyız? Bu bayram, hakikat bir sürecin başlayacağı, ikinci yüzyılın birinci bayramdır. Yürüyüşünüz, geleceğiniz aydınlık olsun. Hepinizi çok seviyorum. Yaşasın Cumhuriyet. Yaşasın Mustafa Kemal Atatürk. Yaşasın tam bağımsız ve güçlü keyifli Türkiye.
