Balıkesir Erdek Körfezi’nde dalış yapıp, incelemelerde bulunan Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mustafa Sarı, “2021 yılı ilkbahar-yaz aylarında Marmara Denizi’nin yüzeyini kaplayan müsilaj, geri döndü.” açıklamasını yaptı.
15 METRE DERİNLİĞE KADAR MÜSİLAJ OLUŞTU
Erdek Körfezi’nde 23 Ekim 2024 tarihinde yapılan denetim dalışı esnasında 10 metre derinlikte başlayıp, 15 metre derinliğe kadar müsilaj oluştuğu tespit edildi. 25 Ekim tarihinde yapılan dalışlarda ise müsilajın 10 metreden başlayarak 24 metreye kadar yayıldığı görüldü.
Deniz suyu sıcaklığının ekim ayının birinci 20 günü için uzun yıllar ortalamasından yaklaşık 2 derece daha yüksek olduğu tespit edildi. Deniz yüzeyinde 21 derece olan su sıcaklığı, 40 metrede 16 derece olarak ölçüldü” dedi.
‘ÖRÜMCEK AĞI ÜZERE UZANIP GİDİYOR’
Yazılı basın açıklaması yapan Sarı, müsilaj hakkında bilgi vererek şu görüşleri paylaştı:
-Aslında soluduğumuz havanın içindeki oksijeni üreten birden fazla tek hücreli alglerin kirlilik sonucu artan azot ve fosforu kullanarak çok çoğalması sonucu suya salgıladıkları polisakkaritlerden oluşuyor.
-Sümüksü, şeffaf ve kıvamlı bir yapıda olan bu salgı, sudaki bütün mikroorganizmalar için çok uygun bir gelişme ortamı sunuyor. Mikroorganizmaların da sürece dahil olmasıyla denizde kilometrelerce uzanan tül gibisi yapılar örümcek ağı üzere uzanıp gidiyor. Kibrit çöpü üzere küçük oluşumlarla başlayan süreç evvel uzun şeritlere, sonra bulut üzere müsilaj kümelerine dönüşüyor.
-Müsilaj kümeleri ağırlaştıkça tabana çökerek pina, midye, istridye, sünger ve mercan üzere tabanda sabit yaşayan canlıların beslenmesini, nefes almasını engelleyerek önemli kayıplara neden oluyor. Müsilaj oluşumu Marmara Denizi’nde ekseriyetle Karadeniz’den İstanbul Boğazı aracılığıyla giren suyun minimuma indiği, deniz koşullarındaki durağanlığın azamiye çıktığı ekim ayında başlamaktadır.
-Bu ayda başlayan müsilaj kış boyunca devam ederek yoğunluk artığında nisan ayından itibaren deniz yüzeyine çıkmaktadır. Lakin yüzeyde görülen müsilaj toplam müsilajın binde biri bile değildir.
‘MARMARA DENİZİ’NİN ATIK YÜKÜ AZALTILMALI’
-Müsilaj, deniz ekosistemine önemli ziyanı olan bir felakettir. Marmara Denizi etrafında yaşayan 25 milyon insanın atıklarının ne yazık ki hala en fazla yüzde 55’i arıtılıyor. Geriye kalan atıkların yüzde 45’i yalnızca parçacıklar fizikî olarak ayrılarak derin deşarjla denize boca ediliyor.
-Ülke sanayisinin yarısından fazlası da Marmara Denizi etrafında kümelenmiş vaziyette. Sanayi atıklarının da en âlâ olasılıkla yarısı arıtılıyor, geri kalan kısmı hiç arıtılmadan Marmara Denizi’ne ulaşıyor.
-Yoğun ziraî faaliyet esnasında kullanılan gübreler, tarım zehirleri ve akarsu ağı ile denize ulaşan atıkların ölçüsü da azımsanmayacak kadar yüksek. Deniz suyu sıcaklığı artışını sonlandırmak yahut deniz koşullarındaki durağanlığa müdahil olmak ne yazık ki mümkün değil. Bu yüzden 2021 yılından beri tüm bilim insanları yeni müsilaj oluşumunun önüne geçmenin tek yolunun Marmara Denizi’nin atık yükünün azaltılmasıyla mümkün olduğuna dikkat çekmektedir.
‘DENETİMLER ARTIRILMALI’
-2021 yılında hazırlanarak uygulamaya konulan 22 hareketten oluşan Marmara Denizi Aksiyon Planı’nın (MDEP) 14 hususu denizin kirlilik yükünü azaltmakla ilgiliydi.
-Üzülerek belirtmek gerekir ki MDEP faal formda uygulanamadığı için denizin kirlilik yükü azaltılamamış ve müsilaj tekrar Marmara Denizi’ni tehdit eder hale gelmiştir. Müsilajın deniz ekosistemine vereceği ziyanları azaltmak, balıkçılık ve turizm başta olmak üzere ekonomik kayıpları sonlandırmak için hemen merkezi ve lokal idarelerin harekete geçmesi kuraldır.
-Marmara Denizi’ne ulaşan tüm kirlilik kaynakları denetim altına alınmalıdır. Denize su değil zehir taşıyan Nilüfer Çayı, Gönen Çayı, bir tünelle Marmara’ya bağlanan Ergene Irmağı’na denetimsizce salınan endüstriyel atıklar durdurulmalıdır.
“ATIK DEŞARJI HEMEN DURMALI”
-Bütün akarsular için debiye bağlı deşarj limitleri tekrar düzenlenerek hemen uygulamaya geçilmelidir. Müsilajın negatif tesirlerini azaltmak üzere Marmara Bölgesi’nde her türlü arıtılmamış atık deşarjı hemen durdurulmalı ve kontroller artırılmalıdır.
