TBMM’nin yeni yasama yılının açılışında MHP Genel Lideri Devlet Bahçeli, DEM Parti Eş Genel Liderleri ile tokalaştı. Bahçeli, 15 Ekim’deki parti küme toplantısında yaptığı konuşmada ise İmralı Cezaevi’nde bulunan terör örgütü PKK lideri Abdullah Öcalan’a seslenerek, “Terörün bittiğini, örgütünün tasfiye edileceğini tek taraflı ilan etsin” davetinde bulundu. Bahçeli’nin bu çıkışları sonrası “yeni tahlil süreci mi başlıyor” sorusunu akıllara getirirken MHP’nin son küme toplantısında Bahçeli, li, “Terörist başının tecridi kaldırılırsa gelsin TBMM’de DEM Parti kümesinde konuşsun, terörün büsbütün bittiğini, örgütün lağvedildiğini haykırsın. Bu dirayet ve kararlılığı gösterirse, ‘Umut Hakkı’nın kullanımıyla ilgili yasal düzenlemenin yapılması ve bundan yararlanmasının önü de arkasına kadar açılsın” sözünü kullandı.
ADALET KURULU’NUN GÜNDEMİNDE
Bahçeli’nin bu çıkışını reaksiyonlar gelmeye devam ederken, DEM Parti Küme Başkanvekili Erzurum Milletvekili Meral Danış Beştaş’ın 30 Eylül’de “Ağırlaştırılmış müebbet mahpus cezasının infazında 25. yılda şartlı salıverilme koşullarının kıymetlendirilmesi için birtakım kanunlarda değişiklik yapılması” hakkında kanun teklifi yine gündeme geldi. Beştaş’ın teklif Adalet Kurulu’nun gündeminde bekliyor.
TEKLİFTE NE YAZIYOR?
Beştaş, kanun teklifinin genel münasebetinde özetle şu sözlere yer verdi:
*Türkiye’de idam cezası 2004 yılında kaldırılmış, yerine ağırlaştırılmış müebbet mahpus cezası getirilmiştir. Türk Ceza Kanunu’nun süreksiz 2. unsuru, idam cezası olan terör suçlularının şartlı salıverilme hakkından yoksun kalmasını öngörmüştür. Ağırlaştırılmış müebbet mahpus cezası, infaz şartları açısından hayli serttir ve mahkumlar sırf tek kişilik hücrelerde tutulmaktadır.
*Bu ceza, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) tarafından insan onuruna alışılmamış olarak değerlendirilmiştir. AİHM, tahliye umudu olmayan ömür uzunluğu mahpus cezalarının azap yasağını ihlal ettiğini vurgulamaktadır. AİHM’in 2014 tarihli Öcalan/Türkiye kararında, ağırlaştırılmış müebbet cezasının şartlı salıverilme imkanı olmaksızın uygulanmasının insanlık dışı bir muamele olduğunu belirtmiştir.
*AİHM, Öcalan kararından evvel 9 Temmuz 2013 tarihli Vinter ve diğerleri/Birleşik Krallık kararında da umut hakkını kıymetlendirmiş ve müebbet mahpus cezasının azami 25 yılda gözden geçirilmesi gerektiğini ve mahpusların özgür bırakılma şartlarının kıymetlendirilmesi gerektiğini söz etmiştir.
*AİHM’in verdiği kararların Anayasa’nın 90. hususuna nazaran Türkiye açısından bağlayıcı olduğu tartışmasızdır.
*Türkiye, AİHM kararlarına karşın mevzuatında değişiklik yapmamıştır. Avrupa Kurulu, Türkiye’ye yönelik kontrol süreci başlatmıştır. AİHM’in kararları doğrultusunda, Türkiye’nin ağırlaştırılmış müebbet cezasıyla ilgili bir inceleme sistemi oluşturması gerekmektedir. Özgürlük için Hukukçular Demeği üzere kuruluşlar, bu kararların uygulanması için Avrupa Konseyi’ne başvurmuştur.
*Türkiye, Öcalan’a uygulanan infaz rejiminin ‘istisna’ olduğunu kabul etmiştir. Ağırlaştırılmış müebbet cezası, süresiz mahpus cezası manasına gelir ve bu durum mahkumlar üzerinde olumsuz ruhsal tesirler yaratmaktadır. Umut hakkı tanınmadığında, mahpuslar hukuk dışına itilmiş olur.
*AİHM kararlarının uygulanması, insan onuruna uygun bir infaz rejiminin sağlanması açısından gereklidir. Bu nedenle, ağırlaştırılmış müebbet cezasının tekrar düzenlenmesi ve salıverme perspektifi doğrultusunda değişiklikler yapılması gerekmektedir.
