Uluslararası Para Fonu (IMF) Global Finansal İstikrar Raporu’nun analitik kısımlarını yayımladı.
Raporun, “Yüksek Global Ekonomik Belirsizlik Ortamında Makrofinansal İstikrar” başlığıyla yayımlanan kısmında, enflasyon şokları ve artan jeopolitik gerginlikler nedeniyle global ekonomik sonuçlar ve siyasetlere ait belirsizliğin, Kovid-19 salgını sonrasında daha da arttığı belirtildi.
Raporda, yüksek makroekonomik belirsizliğin; aşağı taraflı piyasa risklerini artırarak, tüketim ve yatırım kararlarını geciktirerek ve kredi arzını azaltarak makrofinansal istikrarı derinden etkileyebileceği vurgulandı.
Küresel mali kriz dönemindekine emsal halde makroekonomik belirsizliğin artmasının hem gelişmiş hem de gelişmekte olan piyasalarda bir yıllık gerçek gayrisafi yurt içi hasıla büyümesini ortalama 1,2 puan düşüreceğine işaret edilen raporda, bunun ayrıyeten özel ve kamu kesimlerindeki yüksek borç düzeyleri üzere mevcut finansal kırılganlıkların tesirini kötüleştirme eğiliminde olduğu, gelecekteki çıktı büyümesine yönelik riskleri artıracağı kaydedildi.
Raporda, yüksek makroekonomik belirsizlik ortamında finansal şartların kıymetli ölçüde gevşemesinin, bilhassa düşük finansal piyasa oynaklığı devirlerinde gelecekteki çıktı büyümesine yönelik aşağı istikametli riskleri artırabileceği söz edilerek, fakat kâfi bir makro ihtiyati siyaset reaksiyonunun bu etkiyi hafifletebileceği aktarıldı.
IMF’nin raporunda ayrıyeten, makroekonomik belirsizliğin tesirlerinin, ticaret ve finansal ilişkiler yoluyla sonları aşarak olumsuz şoklar karşısında bulaşma riskini artırabileceğine de dikkat çekildi.
“Mali siyasetlerde sürdürülebilirliğe öncelik verilmeli”
IMF yetkililerinin mevzuya ait kaleme aldığı blog yazısında da belirsizliğin, büyüme yahut enflasyon üzere klâsik göstergeler kadar kolay ölçülemeyeceği vurgulandı.
Ekonomi ile piyasa ortasındaki kopukluğun, olumsuz şokun akabinde finansal piyasa oynaklığında ani sıçrama ve varlık fiyatlarında büyük düşüş mümkünlüğünü artırdığına değinilen yazıda, mali siyasetlerin yüksek kamu borcu düzeylerinin borçlanma maliyetlerini artırmasını ve münasebetiyle makro finansal istikrarı tehlikeye atmasını önlemek için sürdürülebilirliğe öncelik vermesi gerektiği söz edildi.
“Yapay zeka piyasaları hem daha verimli ve hem de daha oynak hale getirebilir”
Küresel Finansal İstikrar Raporu’nun “Yapay Zeka Alanındaki Gelişmeler: Sermaye Piyasası Faaliyetleri İçin Etkileri” başlığıyla yayımlanan kısmında de üretken yapay zeka ve ilgili atılımların, sermaye piyasalarının verimliliğini değerli ölçüde artırma potansiyeline sahip olduğu belirtildi.
Raporda, iş gücü piyasalarından ve patent müracaatlarından elde edilen yeni ispatların, sermaye piyasalarında yapay zekanın benimsenmesinin yakın gelecekte kıymetli ölçüde artacağını gösterdiğine işaret edilerek, fiyatlandırma kalıpları ve ticaret dinamiklerine ait tahlillerin bu yeni teknolojilerin benimsenmesiyle birtakım piyasalarda dengeli değişiklikler olduğunu belirttiği aktarıldı.
Yapay zekanın algoritmik ticaretin daha büyük ve daha güçlü kullanımıyla piyasa yapısında büyük değişikliklere neden olabileceği kaydedilen raporda, yeni ticaret ve yatırım stratejilerinin ciroyu artırabileceği ve fiyatların yeni bilgileri giderek artan bir süratle yansıtmasını sağlayabileceğine dikkat çekildi.
Raporda, yapay zekanın şu anki kullanımının, makine tahsili ve öbür gelişmiş analitik araçların kullanımındaki mevcut eğilimlerin bir uzantısı olduğu belirtilerek, daha kıymetli değişikliklerin orta ila uzun vadeli bir kaygı olduğunun anlaşıldığı anlatıldı.
Yapay zekanın finansal istikrar risklerini azaltabileceği kaydedilen açıklamada, birebir vakitte; gerilim altında artan piyasa suratı ve oynaklığı, opaklık ve nezaret zorlukları, operasyonel risklerin artması üzere riskleri de getirebileceği vurgulandı.
Raporda, bu risklerin birçoklarının mevcut düzenleyici çerçeveler tarafından ele alındığı lakin kıymetli yeni ve öngörülemeyen gelişmelerin ortaya çıkabileceği tabir edildi.
“Yeni reaksiyon sistemleri tasarlanmalı”
İlgili kısma dair yayımlanan blog yazısında da yapay zekanın en son yinelemelerinin finansal piyasalar tarafından benimsenmesinin risk idaresini iyileştirebileceği ve likiditeyi derinleştirebileceği, lakin birebir vakitte piyasaları opak, izlenmesi daha güç ve siber akınlara ve manipülasyon risklerine karşı daha savunmasız hale getirebileceği belirtildi.
Finans bölümü yetkililerinin yapay zeka kaynaklı ticaretten kaynaklanabilecek “ani çöküş” olaylarına cevap vermek için yeni oynaklık reaksiyon düzenekleri tasarlamalarının yahut mevcut olanları uygun formda değiştirmelerinin gerekip gerekmediğini belirlemesi gerektiği kaydedilen yazıda, “Hızla değişen bu piyasanın yakından izlenmesi ve denetlenmesi, finans kesimi iştirakçilerinin yapay zekadan faydalanırken risklerini azaltmalarına imkan tanıyabilecek uygun ve istikrarlı bir düzenleyici karşılık için temel oluşturur” değerlendirmesinde bulunuldu.
