DÜNYADA yalnızca Yunanistan’ın Sakız Adası’nda ve İzmir Çeşme‘de yetişen sakız ağacını Türkiye’de yaygınlaştırmak için, Çeşmeli sakız üreticileri Hasan Ege Tütüncüoğlu ve İbrahim Topal, havai köklendirme metoduyla 3 yılda 30 bin sakız ağacı fidanı yetiştirdi. Tütüncüoğlu, “Her sene 20 bin fidan üreterek, 5 yılda 100 bin sakız ağacını toprakla buluşturmayı hedefliyoruz” dedi.
Sakız Ağacı, dünyada yalnızca Yunanistan’ın Sakız Adası’nda ve İzmir Çeşme‘de yetişiyor. Yunanistan’da değerli bir ekonomik paha olan sakız ağacını Türkiye’de de yaygınlaştırmak için çalışmalar sürüyor. Bu kapsamda Çeşmeli sakız üreticileri Hasan Ege Tütüncüoğlu ve İbrahim Topal, Havai köklendirme metoduyla 3 yılda 30 bin sakız ağacı fidanı yetiştirdi. Tütüncüoğlu, “İlk başladığımızda bin tane anaç sakız ağacı vardı. Bin anaç ağaçtan havai köklendirme metoduyla 30 bin adet sakız fidanı ürettik. Yetişmiş bin ağaçtan hem fidan hem de damla sakızı üretiyoruz. Coğrafik işaretli olan ‘ Çeşme damla sakızı’nı anaç ağaçlarımızdan yaklaşık 100 kilo üretebiliyoruz. Şu anda toprakla buluşturduğumuz yeni fidanlarımızdan 5 sene sonra sakız almaya başlayacağız. 5 sene sonra bin ton civarında damla sakızı üretimi olacak. Sonra her sene artarak gidecek” sözlerini kullandı.
‘HER SENE YENİ 20 BİN FİDAN ÜRETMEYİ PLANLIYORUZ’
Her sene yeni 20 bin fidan üretmeyi planladıklarını lisana getiren Tütüncüoğlu, “İlk sene 5 bin adet fidanla başlamıştık. Sonra 10 bin ve 15 bin adet olmak üzere 3 senede 30 bin fidan ürettik. Şu anda yüzde 1 fireyle üretim yapabiliyoruz. Hasebiyle üretimimizi arttırmayı hedefliyoruz. Ancak üretimimizi arttırmamız için dikecek alanların tahsis edilmesi lazım. 30 bin fidan saksıda dikilmeyi bekliyor. Çeşme bir turizm bölgesi olduğu için arsa fiyatları çok değerli. Tahsisler sıkıntı. Münasebetiyle üreticiler olarak en büyük talebimiz sakız ağacı ağaçlandırması için hazine ve orman yerlerinin üreticilere tahsis edilmesi. Lakin o formda bu saksıdaki fidanlarımız toprakla buluşabilir. Bunun önü açıldığı takdirde her sene yeni 30 bin fidan üretebilme kapasitesine sahibiz. Bunun gerçekleşmesi gerekir ki dünya pazarında kelam sahibi olalım. Yunanistan’da yaklaşık 1,5 milyon sakız ağacı var ve 250 ton sakız üretiyorlar. Pazarda hisse sahibi olabilmemiz için süratli bir halde en az 200-250 bin ağaca çıkmamız lazım. Bunun için de arazi tahsislerinin önünün açılması lazım” dedi.
‘SAKIZ KÖYÜ KURMAYI HEDEFLİYORUZ’
‘Sakız köyü’ kurma amaçları olduğunu söyleyen Hasan Ege Tütüncüoğlu, “Şu anda tahsis aldığımız 120 dönüm bir yere yaklaşık 10 bin tane sakız ağacı diktik. Bu sakız ağaçlarının 1-2 yıl içerisinde büyümesi ve gelişmesiyle orada bir sakız ormanı oluşmaya başlayacak. 5 sene sonra da buradan sakız hasat edilebilmeye başlanacak. Çeşme turizm bölgesi olduğu için turizmden vazgeçemeyiz. Tarım turizmini önemsiyoruz. Sakız dünyada yalnızca Çeşme ve Sakız Adası’nda yetişen bir eser. Hasebiyle sakızın bu topraklarda yetişmesi çok değerli. Ancak bununla turizmi birleştirerek, erken saatlerdeki sakız hasadında ilgi duyan turistleri gezdirebilir, deneyimleme yaptırabiliriz. Toplanan sakızlardan gastronomi ve kozmetik alanında çalışma atölyeleri yapabiliriz. Bütün bunların olabileceği bir ‘Sakız köyü’ hayalimiz var. Bu uzun bir müddete yayılacak bir süreç. 10 bin tane ağacı toprakla buluşturarak bu projenin birinci safhasını başlattık” diye konuştu.
Sakız ağaçlarını eylül ayında hasat ettiklerini belirten Tütüncüoğlu, “Mart ayında yaptığımız havai köklendirme metoduyla yeni fidanlarımız köklerini saldı, saksılama devrindeyiz. Fidanlar 1 sene de kendisi saksısında olgunlaştıktan sonra toprakla buluşacak” dedi.
‘EN GERÇEK ÜRETİM HAVAİ KÖKLENDİRME YÖNTEMİ’
Uzun yıllardır sakız ağacı yetiştirmek için çalışmalarını sürdüren İbrahim Topal da “1995 yılında Orman Bölge Müdürlüğü bulunduğumuz bölgede sakız ağacını yerinde çelikten yetiştirme fikriyle geldi. Sakız ağacından kol keserek, toprağında yetiştirmeye çalıştık. 1995 yılında 200 ağaçtan hiçbir adedini tutturamadık. Sonrasında kendimizi vakfettik. Sakız ağacını geliştirmek gerekiyordu zira stratejik bir eser. Ülkemizde sakız ağacına dokunmayın, dokunursanız konutunuzu, inşaatınızı yapamazsınız üzere bir algı vardı. Uzun mühlet sakız ağacı korkulan bir ağaç oldu. Bu bir ekonomik bedel, nasıl faydalanırız diye çalışma yapılmıyor” diye konuştu.
30 yıldır çeşitli prosedürlerle sakız ağacı fidanı üretmeyi denediklerini belirten Topal, en gerçek üretimin kolunda havai köklendirme tekniğiyle olduğunu tespit ettiklerini söyledi.
‘7-8 YILDA KENDİ MUHTAÇLIĞIMIZI KARŞILAYABİLİRİZ’
Her yıl Sakız Adası’ndan 12 ton resmi, 8 ton gayriresmi toplamda 20 ton sakız ithal edildiğini söz eden Topal, “Yılda yaklaşık 250-300 milyar lira sakız ithalatına para ödüyoruz. Biz bunu ülkemizde yetiştirebiliriz. 5 yılda 100 bin, 7-8 yılda kendi gereksinimimizi karşılar hale gelebiliriz. Var olan 5-6 üreticiyle bir ortaya geliyoruz. Sakız üreticileri olarak bir ortaya gelelim, güçlerimizi birleştirelim ve devletin kurumlarını da devreye koyalım istiyoruz. İşin hem pratiğinde hem teorisine hakim olmaya çalışıyoruz. Tabiatla deneyip yanılarak gerçek sonuca vardığımızı görüyoruz. Üreticinin ilgisi ağır, sakıza talep var. Yeni alanlarda üretim yapılmak isteniyor. 250-300 milyon lirayı diğerlerine kaptırmayalım. Gerek istihdam gerekse eser olarak ülkemizde üretelim sonrasında ihracatı düşünelim” sözlerini kullandı.
Haber: Seza Parıltı ALPDÜNDAR- Kamera: Gökhan KILIÇ/ İZMİR,
