ÖSYM, son 3 yıldır üniversite yerleştirme sonuçlarını farklı metotla yapıyor. İmtihana giren aday sayısı, tercih yapan aday sayısı ve okul tiplerine nazaran üniversite kazanan aday sayısı farklı ayrı sınıflandırılıyor. Yükseköğretime Kabul Sınavı’na (YKS) girip kazandığı halde tercih yapmayan aday sayısı bu yıl rekor kırdı. ÖSYM’nin bilgileri Türkiye’nin umudu gençliğin içler acısı halini ortaya koydu:
■ 2024 YKS’ye toplam 3 milyon 36 bin 945 aday müracaat yaptı, imtihana girenlerin sayısı 2.9 milyonda kaldı.
■ 2 milyon 755 bin 301 aday yerleşmeye hak kazandı. 1 milyon 670 bin 205’i tercih yaptı. Üniversiteye girme hakkı kazanan adaylardan yüzde 39.38’ini oluşturan, 1 milyon 85 bin 96’sı hiç tercih yapmadı, 638 bin 622’si yerleştirildi lakin kaydını yaptırmadı.
■ Son 3 yılda bir fakülte kazandığı halde ‘Yoksulluk, yüksek kiralar, eğitim maliyeti ve beslenme’ başta olmak üzere birçok nedenle üniversiteye kayıt yaptırmayan öğrenci oranı tepe yaptı. Bu oran 2022’de yüzde 26.5 iken bu yıl yüzde 39.3’e çıktı. Üniversite imtihanını kazanan her 100 öğrenciden yaklaşık 40’ı kayıt yaptırmadı.
■ Her 2 fen liseliden 1’i kayıt yaptırmadı. Fen liselerinde 3 yılda üniversite yerleşme oranı 2022’de yüzde 51.3, 2023’te yüzde 51.2 ve 2024’te yüzde 50’nin de altına düşerek birinci sefer yüzde 47.05’e geriledi. Fen lisesindeki öğrencilerin birden fazla yurt dışına gitti.
İMAM HATİPLER BİRİNCİ SIRADA
■ Anadolu Liseleri, ön lisans ve lisans kısımlarına yerleştirilip kayıt yaptırmayan 423 bin 729 öğrenciyle birinci sırada.
■ İHL’lerin 2024 YKS datalarını incelediğinde, tercih yapma hakkı kazanan 252 bin 377 adaydan yüzde 35.5’ini oluşturan 89 bin 661 aday kazandığı halde birçok ekonomik nedenlerle kayıt yaptırmayıp açıkta kaldı. İmam hatipler, lisansta yüzde 83.6 oranıyla hak ettiği halde üniversite tercihi yapmayan birinci okul tipi oldu.
■ 2023’te 2 milyon 895 bin 128 aday tercih yapma hakkı kazanırken, 1 milyon 880 bin 697 aday tercih yaptı. Aslında 2 milyon 895 bin 128 aday üniversiteye girmeye hak kazanmıştı. 1 milyon 880 bin 697 aday tercih hakkını kullandı. 2023 YKS’de yüzde 35.04 oranına karşılık gelen 1 milyon 14 bin 431 aday tercih yapmadı. 2024’e gelindiğinde hakkı olduğu halde tercih yapmayan aday sayısı artarak, 1 milyon 85 bin 96’ya çıktı. Tercih yapma hakkı kazanan aday sayısı 2023 YKS’ye nazaran düştüğü halde, 2024 YKS’de tercih yapmayan aday sayısı arttı.
Alacakları diplomanın işe yaramayacağını biliyorlar
ÖSYM’nin son 3 yıllık datalarını mukayeseli inceleyen Eğitim Uzmanı Alaaddin Dinçer, tüm okul tiplerinde üniversite imtihanını kazanıp yerleştirme hakkı kazanmasına karşın tercih yapmayanların oranının 2024’te rekor kırdığını kaydetti. Dinçer’in açıklamaları şöyle: “Bu bilgiler bize gençlerin geleceğini üniversite okuyarak kurtarmaya dair umutlarını yitirdiğini gösteriyor. İşsiz kalacaklarını bildikleri için açık öğretim tercihi bile etmediler. Alacakları diplomanın işe yaramayacağını çok âlâ biliyorlar. Ekonomik, toplumsal kriz yani gideceği kentte yaşama zorluğu gözlerini korkutuyor. Ana babasının yanında bile olanlar, kazandıkları üniversitelere kayıt yaptırmadı. Ekonomik kriz derinleştikçe, eğitimden kaçış oranları arttı. Öğrenciler, mezun olduklarında işsiz kalacaklarını çok düzgün gördükleri için, üste bir de para verip vakıf üniversitelerine gitmedi. Ülkenin, 1 milyon 85 bin 96 pırıl pırıl genci, geleceğe dair umutlarını, ekonomik kriz nedeniyle kaybetti. ”
